Cumhurbaşkanının yargı zırhı kalkıyor

ŞERİFE GÜZEL

Cumhurbaşkanlığı sistemiyle, "Cumhurbaşkanları vatana ihanet dışındaki suçlardan yargılanamaz" anlayışından dolayı ortaya çıkan tartışmalara son nokta konuluyor. Cumhurbaşkanlarının yargılanmalarının önündeki en büyük engel olarak yıllardır tartışılan "vatana ihanet" zırhı kaldırılıyor. Cumhurbaşkanı için, Meclis'te yeterli çoğunluğun sağlanması durumunda işlediği iddia edilen herhangi bir suçtan dolayı yargı yolu açılabilecek. Yargılama, belirli suçlardan dolayı değil, görevi sırasında işlediği tüm suçları kapsayabilecek. Meclis'te, mevcut rakamlarla 276 milletvekilinin oyuyla Cumhurbaşkanları için soruşturma önergesi verilebilecek. 367 milletvekilinin yapılacak gizli oylamada "evet" demesi durumunda da Cumhurbaşkanı, Yüce Divan'da yargılanabilecek.

MECLİS KARAR VERİR

Cumhurbaşkanı'nın sorumsuzluk hali ve yargılanmasına ilişkin düzenleme, mevcut Anayasa'nın 105. Maddesinin "Sorumluluk ve sorumsuzluk hali" başlığı altında yer alıyor. Mevcut Anayasa'da, "Cumhurbaşkanının resen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil, yargı mercilerine başvurulamaz. Cumhurbaşkanı, vatana ihanetten dolayı, TBMM üye tamsayısının en az üçte birinin teklifi üzerine, üye tam sayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlandırılır" ifadesi yer alıyor. Cumhurbaşkanının sorumsuzluğuna yönelik eleştiriler, hep bu madde üzerinden yürütülerek, vatana ihanet suçunun kapsamındaki belirsizlik nedeniyle herhangi bir suçla cezalandırılmasının neredeyse imkansız olduğu vurgusu yapıldı.Anayasa değişikliğiyle getirilecek olan Cumhurbaşkanlığı sistemi ise, bu tartışmalara da son vererek, Cumhurbaşkanının suçlandığı herhangi bir konuda yargılanabilmesinin önünü açıyor. Cumhurbaşkanının yargılanmasına yönelik hükümler, mevcut Anayasa'da "Başbakan ve bakanların yargılanmalarını sağlayan" sistem ile aynı şekilde tutuldu. İşlenen suçun niteliğine bakılmaksızın Meclis'te ciddi bir şüphe ve "suç işlediğine dair kanaat oluşması" durumunda, Cumhurbaşkanı hakkında soruşturma komisyonu kurulabilecek.

SUİSTİMAL EDİLEMEYECEK

Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek. Mevcut rakamlarla 276 milletvekilinin "evet" demesi durumunda Meclis'te soruşturma önergesi verilebilecek. Milletvekili sayısı 600'e çıkartılacağı için, en az 301 milletvekilinin, "evet" demesi durumunda soruşturma açılabilecek. Yani 360 milletvekilinin gizli oyuyla soruşturma açılabilecek. Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partiler, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından kura çekilerek 15 kişilik bir komisyon kurulacak. Komisyon, soruşturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis başkanlığına sunacak. Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve kesin bir süre verilecek.

ONAYLA YÜCE DİVAN

Rapor başkanlığa verildiği tarihten itibaren 10 gün içinde dağıtılacak. Dağıtımından itibaren 10 gün içinde Genel Kurul'da görüşülecek. TBMM üye tam sayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divan'a sevk kararı alınabilecek. Yüce Divan yargılaması üç ay içinde tamamlanacak. Bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus olmak üzere 3 aylık ek süre verilecek. Yargılama, bu sürede kesin olarak tamamlanacak.

KARAR ALAMAYACAK

Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen Cumhurbaşkanı seçim kararı alamayacak. Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkum edilen Cmhurbaşkanının görevi de hemen sona erecek. Cumhurbaşkanının, görevde olduğu sürede işlediği iddia edilen suçlar için görevi bittikten sonra da bu madde hükmü uygulanarak soruşturma açılabilecek.

KOMİSYONA SEVKEDİLDİ

AK Parti'li 316 milletvekilinin imzasıyla verilen anayasa değişikliği teklifi, TBMM Anayasa Komisyonuna sevk edildi. TBMM Başkanlığı, teklif üzerindeki incelemesini tamamladı. Başkanlık, teklifi esas komisyon olarak görüşüleceği TBMM Anayasa Komisyonuna sevk etti. Komisyonun teklifi ne zaman gündem yapacağı ise henüz belirlenmedi.