Bedaş, baş edemediği fatura ödeme merkezlerinin karşısına vezne açıyor
Büyük şehirlerde komisyon karşılığı 'elektrik, doğalgaz ve su faturalarının kuyruğa girmeden ödeme imkânı' sunduğu sloganıyla açılan merkezler, sık sık vatandaşların mağduriyetiyle gündeme geliyor.
Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ'nin yeni tahsilat vezneleri açmasının ardından, dolandırılma şikâyetlerinde azalma gözlendi.
Bu merkezlerle hukukî yoldan mücadele edemeyen kamu kuruluşları ilginç yöntemler geliştiriyor. İstanbul'da Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ (BEDAŞ), mağduriyetleri önlemek amacıyla fatura merkezlerinin karşısına vezne açarak rakip olmaya başladı. 39 bölgede açılan veznelerde vatandaşlar komisyon ödemeden parasını yatırma imkânı buluyor. Vezne sayısının 100'e çıkarılacağı açıklanırken, Ankara, İzmir ve Bursa'da da dağıtım şirketlerinin İstanbul'u örnek alıp önümüzdeki günlerde vezneler açmaya başlayacağı belirtiliyor.
Su, elektrik ve doğalgaz fatura kuyrukları büyük şehirlerde 'fatura ödeme merkezi' ya da 'noktası' adı altındaki işyerlerinin sayısının hızla artmasına sebep oluyor. İnternet kafeler, cep telefonu, bilgisayar satışı ve tamiri işleriyle uğraşan birçok esnaf, 50 YKr gibi komisyonlarla fatura ödeme hizmeti de sunmaya başladı. Aralarında sanayi abonelerinin de bulunduğu çok sayıda vatandaş, yüksek miktardaki elektrik, su, doğalgaz ve telefon borcunu bu merkezlerde yatırmaya başladı. Ancak yaşananlar, bu işyerlerinin güvenilirliği tartışmalarını da beraberinde getirdi. Vatandaş, bu noktalardan parayı ödeyerek aldığı fatura tahsilat makbuzunun hiçbir hukuki geçerliliğinin olmadığını mahkemelerde anlıyor. Faturasını yatıran çok sayıda kişi, evine gelen borç ihbarnamesini görünce soluğu TEDAŞ, İSKİ, İGDAŞ gibi kamu kuruluşlarında alıyor. Bu şirketlerin halkla ilişkiler birimleri, vatandaşın başvurusunu değerlendirip hukuk servisleri aracılığıyla savcılığa şikâyette bulunuyor. Ancak savcılıklar şikâyet sahiplerinin, sürekli uyarılar yapıldığı halde kurumlarla anlaşması olmayan sokak arasındaki noktalara kendi rızasıyla faturasını yatırdığını, makbuzların hiçbir hukuki geçerliliğinin olmadığını belirtip takipsizlik kararı veriyor.
Şikâyetlerden bunalan kamu kuruluşları ise sahaya inerek kendi veznelerini açmaya başladı. Bir yıl önce bu iş için ihaleye çıkan 3,5 milyon aboneli BEDAŞ, Avcılar, Bakırköy, Bayrampaşa, Beyazıt, Beyoğlu, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kumburgaz, Sarıyer, Sefaköy ve Silivri'de 39 noktaya vezne açtı. Veznelerin, fatura ödeme merkezlerinin yoğun olduğu, banka ve elektrik işletmelerine uzak bölgelerde açılmasına dikkat ediliyor. İçinde güvenlik elemanı ve alarm sisteminin bulunduğu veznelerin camekanlarına vatandaşların güvenle fatura yatırmalarını sağlamak için BEDAŞ logosu konuldu. Veznelerin faydası hemen görülmeye başlandı. Şirkete gelen şikâyetler hızla azaldı. Türkiye'de bir ilk olan sistemin Ankara, İzmir ve Bursa TEDAŞ müdürlükleri tarafından da incelendiğini ve bu illerin vezne açma konusunda ihale aşamasına geldiğini belirten yetkililer, "Vatandaşları yine uyarıyoruz. Lütfen işinizi garantiye alıp fatura ödemelerinizi ya bizim veznelerimizden ya da PTT ve anlaşmalı olduğumuz bankalardan yapın." uyarısında bulunuyor.
İSKİ'den yetkili ödeme merkezleri
İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) de fatura ödeme merkezlerinden muzdarip. Kurum, mağduriyetlerin sona ermemesi üzerine farklı bir formül geliştirdi. Bazı ödeme merkezleriyle anlaşma yaparak kendi adına tahsilat yetkisi veren kurum, bu işyerlerine 'yetkili merkez' logosu koyduruyor. Yetkili merkezlerde en fazla 0,95 YTL komisyon bedeli karşılığında 75 yeni liraya kadar olan faturalar ödenebiliyor. İstanbul genelindeki 36 veznede 125 gişe ile 20 banka ve 5 finans kurumuna bağlı 1.750 şubeden doğalgaz faturası ödeme imkânı sunan İGDAŞ da, kendi şubeleri ya da ilgili banka şubeleri kanalıyla doğalgaz ödemelerini yapmalarını istiyor.
Vatandaşın elektrik parasını 'fatura bank' çarpıyor
Büyük şehirlerde hızla yayılan fatura ödeme merkezleri dolandırıcıların yeni iş kapısı oldu. 'Sıra beklemeden, güvenle ve tek noktada faturalarınızı ödeme kolaylığı', 'Bütün faturalarınızı zaman harcamadan vezne vezne dolaşmadan güvenilir bir şekilde ödeme kolaylığı sunuyoruz.' gibi sloganlarla müşteri çekmeye çalışan bazı ödeme merkezlerinin, vatandaşları dolandırdığı belirlendi. Vatandaşın elektrik faturasına dadanan şebeke son olarak Ankara Mamak'ta ortaya çıkarıldı. Başkent Elektrik Dağıtım AŞ'nin tespit ettiği olaya göre 'vezne' adı altında tahsilat bürosu kuran firma, ilk adresini değiştirerek Mamak'a taşındı. Burada kiraladığı yere tahsilat bankoları yerleştiren işletmenin, tahsil ettiği fatura bedellerinin bir kısmını Başkent Elektrik'in hesabına aktarmadığı tespit edildi. Şikâyetler üzerine araştırma yapan yetkililer üçüncü bir adreste de yer kiralandığını belirledi. Buralarda tahsil edilen faturaların da hesaba aktarılmadığı sonucuna ulaşıldı. Dağıtım şirketi, 'vezne' adı altında faaliyet gösteren firmanın yanı sıra 'faturabank' adlı bir başka işletmeyi de uyardı. Konuyla ilgili dağıtım şirketi suç duyurusunda bulunma kararı aldı. TEDAŞ Genel Müdürü Haşim Keklik, paranın dağıtım şirketlerinin anlaşmalı olduğu yerlere yatırılması konusunda uyardı. Son günlerde çok sayıda şikâyet aldıklarını aktaran Keklik, "Anlaşma yapılmayan yerlerde yapılan tahsilatlarda, işletmeler vatandaşın parasını alıp gidebilir." dedi. Bu tarz dolandırıcılık olaylarının önüne geçmek ve daha iyi hizmet sunmak amacıyla vezne sayılarını artırdıklarını dile getiren Keklik, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya ve Sakarya başta olmak üzere birçok şehirde vezne sayılarını artıracaklarını söyledi. İstanbul'da da geçtiğimiz aylarda Bahçelievler'deki bir fatura ödeme merkezinin, halktan topladığı paraları ilgili kurumlara yatırmadığı ortaya çıkmıştı. Bahçelievler Çamlık Caddesi'nde açılan fatura ödeme merkezine giderek kuyruk beklemeden doğalgaz, telefon, elektrik ve su faturalarını yatıran çevre halkı, bir süre sonra elektrik, su, telefon ve doğalgazın kesilmesiyle ve ilgili kurumlardan yapılan "Borçlu görünüyorsunuz." ihbarlarıyla dolandırıldıklarını anladı. Ercan