Binalara enerji yöneticileri geliyor
TBMM Genel Kurulu'nda enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve tüketim aşamalarında endüstriyel işletmelerde, binalarda, elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım şebekelerinde ve ulaşımda enerji verimliliğinin artırılmasının desteklenmesine, toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesine, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik usul ve esasları belirleyen Enerji Verimliliği Kanun tasarısı ele alınarak kanunlaştırıldı. CHP ile uzlaşmayla çıkarılan yasada bazı teknik düzenlemeler de gerçekleştirildi.
Yeni yasaya göre, enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik önlemlerin uygulanmasında özellik veya görünümleri kabul edilemez derecede değişecek olan binalar, koruma altındaki bina veya anıtlar, ibadet yeri olarak kullanılan binalar, planlanan kullanım süresi 2 yıldan az olan geçici binalar, sanayi alanlarında işletme ve üretim faaliyetlerinin yürütüldüğü binalar, atölyeler, tarımsal binalar, yılın 4 ayından daha az kullanılan binalar ile toplam kullanım alanı 50 metrekarenin altında olan binalar, kanunun kapsamı dışında tutuluyor.
Enerji verimliliği çalışmalarının ülke genelinde ilgili kuruluşlarca etkin olarak yürütülmesi, sonuçlarının izlenmesi ve koordinasyonu amacıyla Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu oluşturulacak. Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİE) Genel Müdürlüğü, meslek odalarına ve üniversitelere, uygulamalı eğitim yapabilmeleri ve şirketleri yetkilendirebilmeleri için kurul onayıyla yetki belgesi verecek. Şirketlere de genel müdürlük ve yetkilendirilmiş kurumlarca eğitim, etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere yetki belgesi verilecek. Enerji verimliliği hizmetlerindeki etkinliği ve enerji bilincini artırmak amacıyla eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri yapılacak.
Enerjinin verimli kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik olarak, ulusal ve bölgesel yayın yapan televizyon ve radyolar, bilinçlendirme ve bilgilendirme amaçlı olarak hazırlanan ve hazırlattırılan yarışma, kısa süreli film veya çizgi filmler, toplam yayın süresi, ayda asgari 30 dakikadan az olmamak üzere yayınlayacak. Endüstriyel işletmeler, çalışanları arasından enerji yöneticisi görevlendirecek.
Toplam inşaat alanı en az 20 bin metrekare veya yıllık tüketimi 500 ton eşdeğer petrol (TEP) ve üzerinde olan binaların yönetimleri, yönetimlerin olmadığı yerlerde binaların sahipleri, enerji yöneticisi görevlendirecek. Merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda, merkezi veya lokal ısı ve sıcaklık kontrol cihazları ve ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemler kullanılacak. Buna aykırı hazırlanan projeler onaylanmayacak.
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nca yürürlüğe konulacak yönetmeliğe göre, yapı projeleri kapsamında enerji kimlik belgesi düzenlenecek. Belgede, binanın enerji ihtiyacı, yalıtım özellikleri, ısıtma ve soğutma sistemlerinin verimi ve binanın enerji tüketim sınıflandırmasıyla ilgili bilgiler bulunacak. Mücavir alan dışında kalan ve toplam inşaat alanı bin metrekareden az olan binalar için enerji kimlik belgesi düzenlenmesi zorunlu olmayacak.
Endüstriyel işletmeler tarafından sunulan ve onaylanan, geri ödeme süresi en fazla 5 yıl ve projede belirlenen bedelleri en fazla 500 bin YTL olan uygulama projeleri, bedellerinin en fazla yüzde 20'si oranında desteklenecek. Verimlilik artırıcı projeleri desteklenen tüzel kişiler, bu projelerini işletmelerinde 2 yıl içinde uygulayacak. Bu süreyi aşan veya projesinden farklı yapılan uygulamalar desteklenmeyecek. Yetkilendirmelerle ilgili yürürlüğe konulacak yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde, kurumların yetki belgesi Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu'nun onayıyla Elektrik İşleri Etüt (EİE) İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından, şirketlerin yetki belgesi ise anlaşma yaptıkları kurum tarafından iptal edilecek. Bu kurum ve şirketlere, en az 5 yıl süreyle yetki belgesi verilmeyecek.
Aynı yasaya göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, kurul vasıtasıyla kanun kapsamındaki yükümlülüklerin uygulanması, yönlendirilmesi, değerlendirilmesi, alınacak tedbirlerin planlanması ve uygulanmasında koordinasyonu sağlayacak. Ayrıca bakanlık, kanun kapsamında, enerji yöneticisi görevlendirilmesine ve enerji yönetimi birimi kurulmasına ilişkin olarak tanımlanan rakamsal sınır değerlerini yarısına kadar azaltmaya veya iki katına kadar artırmaya yetkili olacak.
EİE İdaresi'nin Teşkiline Dair Kanunda yapılan değişiklik uyarınca idare, ülkenin tüm enerji kaynaklarının değerlendirilmesine yönelik ölçümler yapacak, projeler hazırlayacak, diğer kurumlarla işbirliğiyle pilot sistemler geliştirecek. EİE İdaresi, sanayide ve binalarda enerjinin rasyonel kullanımıyla ilgili eğitim hizmetleri verecek; üniversite, meslek odası ve tüzel kişileri aynı hizmetleri verebilmeleri için yetkilendirecek. Enerjinin etkin ve verimli kullanımı yönünde yürütülen çalışmaları izleyecek, enerji tüketim noktalarında çevreyi ilgilendiren zararlı atık ve emisyonların gelişimini izleyip değerlendirecek, önlem önerileri hazırlayacak. EİE İdaresi, görevleri kapsamında gerekli gördüğü her türlü bilgiyi, gerçek ve tüzel kişilerden istemeye yetkili, bilgi istenenler ise gerekli bilgileri vermekle yükümlü olacak. İdare, sağladığı bilgilerden ülkenin emniyetine, güvenliğine ve ekonomik çıkarlarına, gerçek ve tüzel kişilerin ticari ilişkilerine zarar verecek bilgi ve belgelerin gizliliğine uyacak.
İdarede uzmanlık isteyen projelerde, bakanlık ile ilgili ve bağlı kuruluşlardan, üniversitelerden ve diğer kamu kuruluşlarından personel, bakan onayıyla görevlendirilebilecek. Projelerin 2 yılı aşması halinde, çalışma süresi bir katına kadar artırılabilecek. EİE İdaresi, bu görevlerini yerine getirirken, hidrometrik ölçüm istasyonları kuracak; işletip sondajlar yapacak.
Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan değerin üzerinde verimi olan kojenerasyon (ısı, elektrik ve mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak üretimi) ile mikro kojenerasyon (elektrik enerjisine dayalı kurucu gücü 50 kilovat ve altında olan kojenerasyon tesisi) tesisi kuran gerçek ve tüzel kişilerin lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf tutulması, yönetmelikle düzenlenecek.
Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulu gücü azami 200 kilowatlık üretim tesisi kuran gerçek veya tüzel kişilerin, bölgedeki dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiyi ve EPDK'yı bilgilendirmek koşuluyla anonim veya limitet şirket kurma ve lisans alma yükümlülüklerinden muaf olacak. Ancak bu kişiler, aldıkları enerjiden mahsup edilmek kaydıyla, ürettikleri ihtiyaç fazlası enerjiyi dağıtım şebekesine verebilecek.
Kat maliklerinden birinin isteğiyle ısı yalıtımı, ısıtma sisteminin yakıt dönüşümü ve ısıtma sisteminin merkezi sistemden ferdi sisteme veya ferdi sistemden merkezi sisteme dönüştürülmesi, kat maliklerinin sayı ve arsa payı çoğunluğuyla verecekleri karar üzerine yapılacak. Ancak toplam inşaat alanı 2 bin metrekare ve üzeri olan binalarda merkezi ısıtma sisteminin ferdi sisteme dönüştürülmesi, kat maliklerinin sayı ve arsa payı olarak oybirliğiyle verecekleri karar üzerine yapılacak.
Perakende satış lisansı sahibi tüzel kişiler, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten YEK belgeli tesislerin 10 yılını tamamlamamış olanlarından da elektrik enerjisi satın alacak. Satın alınacak elektrik enerjisi için uygulanacak fiyat, her yıl için, EPDK'nın belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatı olacak. Bu fiyat, 5 centten az, 5.5 centten fazla olamayacak. Bu konudaki uygulamalar, 31 Aralık 2011 tarihinden önce işletmeye giren tesisleri kapsayacak. Bakanlar Kurulu, uygulamanın sona ereceği tarihi, 31 Aralık 2009'a kadar Resmi Gazete'de yayınlamak şartıyla en fazla 2 yıl uzatabilecek.
Orman veya Hazine'nin özel mülkiyetinde yada devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan her türlü taşınmazın, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimi yapmak amacıyla kullanılması halinde, tesis, ulaşım yolları ve şebekeye bağlantı noktasına kadarki nakil hattı için kullanılacak arazilere ilişkin olarak Çevre ve Orman yada Maliye Bakanlıkları tarafından izin verilecek. EPDK, üretim lisanslarında ve lisans başvurularında teminat isteyecek.