Devlet Ar-Ge yapana nakit 250 bin YTL destek verecek

Devlet, araştırma-geliştirme faaliyetlerini desteklemek için kolları sıvadı. Kurulacak Ar-Ge şirketlerine bir defaya mahsus olmak üzere 100 bin YTL ile 250 bin YTL arasında sermaye desteği verilecek.

Hükümet cari açığı azaltmak, ara malı ithalatını düşürmek amacıyla Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) yatırımlarını desteklemek için harekete geçti. Devlet, Ar-Ge yatırımlarına nakit desteği verecek. Buna göre, kurulacak Ar-Ge şirketlerine bir defaya mahsus olmak üzere 100 bin ile 250 bin YTL arasında "sermaye desteği" verilecek.

Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 6 maddeden oluşan "Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi" hakkında kanun tasarısı taslağı Başbakanlığa gönderildi. Hükümet taslağın kısa zamanda yasalaşmasını istiyor. Taslakta, Ar-Ge desteği üç bölüme ayrıldı. Buna göre 50 Ar-Ge personeli çalıştıran büyük işletmeler destekten yararlanabilecek. Bu şirketler fabrikalarında ayrı bir "Ar-Ge merkezi" kurabilecek. İkinci destek şirketlerin ortak Ar-Ge yatırımları yapmalarını teşvik etmeyi hedefliyor. Diyelim ki tekstil sektöründe iki-üç şirket birleşerek Ar-Ge faaliyeti için şirket kurabilecek. Ancak şirkette 25 Ar-Ge personelinin istihdam edilmesi şartı aranacak. Bu şirketlere "Ar-Ge şirketi" denilecek.

Yeni girişimciler de desteklenecek

Üçüncü olarak ise Ar-Ge faaliyeti yapmak isteyen yeni girişimciler desteklenecek. En az 5 kişinin istihdam edilmesi şartı aranan bu modele "rekabet öncesi işbirliği projeleri" denilecek. Taslakta rekabet öncesi işbirliği projeleri için; "Birden fazla işletmenin verimliliğini artırmak, ölçek ekonomisinden yararlanmak, standartizasyon ve mevcut duruma göre daha yüksek katma değer sağlamak üzere rekabet öncesinde ortak parça, sistem ve platform kullanabilmek amacıyla yürütecekleri, araştırma geliştirme çalışmalarına yönelik olarak yapılan ve fizibiliteye dayanan işbirliği anlaşması kapsamında sürdürülen ve en az 5 Ar-Ge personeli istihdam eden projeler" tanımı yapıldı. Böylece rekabet öncesi işbirliği projesinin ne anlama geldiğine açıklık getirildi.

Devlet sermaye desteği verecek

Ar-Ge için 4 çeşit destek verilecek. Ar-Ge personelinin Gelir Vergisi'nin yüzde 90'ı destek kapsamında olacak yani alınmayacak. Sigorta primi işveren hissesi teşvikinde, Ar-Ge personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden hesaplanan "sigorta prim işveren hissesinin" yarısı, 5 yıl boyunca Maliye Bakanlığı'nın bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak. Sermaye desteği adı altında, Ar-Ge şirketlerine 250 bin YTL'yi geçmemek üzere bir defaya mahsus olmak üzere kuruluşları sırasında taahhüt edilen sermayenin yüzde 25'i oranında sermaye desteği verilecek. Verilen destek sermaye tutarına bakılmaksızın 100 bin YTL'den az olamayacak. Sermaye desteği de yine Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak ve kurum kazancının tespitinde 'gelir' olarak dikkate alınmayacak. Yetkililer, sermaye taahhüdünde bankadan kredi de alınabileceğini kendileri için önemli olanın "sermaye taahhüdü" olacağını söylediler. Araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile ilgili düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmayacak. Ar-Ge destekleri 2023 yılının sonuna kadar devam edecek.

Yüzde 40'lık destek yüzde 100'e çıkacak

Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin yaptığı Ar-Ge harcamalarının yüzde 40'lık kısmının vergi matrahından indirilmesi hükmünde de değişikliğe gidildi. Buna göre araştırma-geliştirme harcamalarının yüzde 100'ü vergi matrahından düşülebilecek. Kurumlar Vergisi'nin 10'ncu maddesinde işletme bünyesinde gerçekleştirilen yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının yüzde 40'ı oranında hesaplanacak indirim "Ar-Ge indirimi" olarak kabul ediliyordu. Bu değişiklikten sonra oran harcamaların tamamı vergiden düşülebilecek. Aynı düzenleme Gelir Vergisi'nde de vardı. Harcamalar kurum kazancından indirilecek. Eğer kurum kazancı yetersiz kalır ve ilgili dönemde indirim yapılamazsa, sonraki hesap dönemine kalabilecek. Takip eden yıllarda da indirim tutarı her yıl tespit edilen yeniden değerleme oranında artırılabilecek.

5 yılda bir kontrol edilecek

Ar-Ge merkezleri, şirketleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinin niteliği TÜBİTAK, üniversiteler ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından görüş alınarak belirlenecek. Belirlenen şartlar 5 yılda bir kontrol edilecek.

Yetkililer, 5 yıllık kontrolün Ar-Ge niteliği için olacağını, normal denetim prosedürünü etkilemeyeceğini vurguladılar.

Yardımcı Ar-Ge personeli sayısı toplam Ar-Ge personeli sayısının yüzde 25'ini geçemeyecek. Asgari Ar-Ge personeli sayısının hesabı ise tam zamanlı olarak çalışan personelin yıllık ortalaması üzerinden yapılacak. Kanunla belirlenen şartların ihlali veya teşvik, destek unsurlarının kötüye kullanımı halinde verilen teşvikler zamanında tahakkuk edilmiş sayılarak, vergi kaybının doğduğu kabul edilecek. Bunlar amme alacağı olarak gecikme zammıyla birlikte tahsil edilecek. Hükümet 2007 yılında Ar-Ge harcamaları için 903 milyon YTL ayırdı. 2005'te Ar-Ge'ye 765 milyon YTL, 2006'da da 897 milyon YTL kaynak ayrılmıştı.

Kimler destekten yararlanabilecek

* 50 Ar-Ge personeli çalıştıran büyük işletmeler.

* Ortak Ar-Ge yatırımı yapan şirketler en az 25 personel çalıştırmak şartı ile destek verilecek.

* Ar-Ge yatırımı yapan yeni girişimciler en az 5 kişi çalıştırmak şartı ile desteklenecek.

4 çeşit destek verilecek

* Ar-Ge personelinin Gelir Vergisi'nin yüzde 90'ı alınmayacak.

* Sigorta prim işveren hissesinin yarısı, 5 yıl boyunca Maliye Bakanlığı'nın bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak.

* Ar-Ge şirketlerine 250 bin YTL'yi geçmemek, 100 bin YTL'den az olmamak üzere bir defalık sermaye desteği verilecek.

* Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili düzenlenen kağıtlardan Damga Vergisi alınmayacak.