Niyet mektubu açıklandı...İşte İMF'ye verilen sözler
Hazine Müsteşarlığı, Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yürütülmekte olan stand by düzenlemesinin Altıncı Gözden Geçirmesine ilişkin olarak, IMF İcra Direktörleri Kurulu'nda, bugün görüşülerek onaylanan Niyet Mektubu'nu açıkladı.
Hazine açıklamasında, 6. Gözden Geçirme'nin tamamlanmasıyla birlikte, 749,5 milyon SDR (yaklaşık 1 milyar 135.3 milyon ABD Doları) tutarındaki kredi diliminin de serbest bırakıldığı bildirildi.
26 maddeden oluşan Niyet Mektubu'nda, Son siyasi belirsizlik finansal piyasa oynaklığı riskini artırmış olsa da güçlü politikaların sürdürülmesi konusundaki taahhüdün muhafaza edilmekte olduğu vurgulandı.
Ekonomik performanstaki iyi gidişatın sürmekte olduğunun belirtildiği mektupta, ''büyüme performansı, finansal piyasalarda geçen yıl görülen dalgalanmanın zorunlu kıldığı faiz artışı ve buna bağlı kredi genişlemesindeki azalma nedeniyle son yıllardaki seyrine kıyasla bir miktar yavaşlamış olsa da halen program kapsamında öngörülen seviyeler civarındadır'' denildi.
İthalat artışındaki yavaşlama ve güçlü ihracat cari işlemler açığının istikrara kavuşmasını sağlarken, dış finansman, başta devam etmekte olan büyük çaplı doğrudan yabancı yatırım girişleri olmak üzere oldukça rahat bir seyir takip ettiği vurgulandı.
Mektupta şöyle denildi:
''Enflasyon hedeflenen seviyenin üzerinde kalmıştır ancak Merkez Bankası'nın sıkı politika çerçevesinin desteğiyle yavaşlaması beklenmektedir. Öte yandan, 2006 yılı faiz-dışı fazlası, GSMH'nin yüzde 6,5'i oranındaki hedefi programda öngörülenden daha yüksek harcamaya rağmen küçük bir farkla aşmış ve net kamu borcu daha da düşerek GSMH'nin yüzde 50'sinin altına gerilemiştir.
Ekonominin temel yapısı ve bilançolar son yıllarda önemli ölçüde güçlenmiş ve böylece ekonomi, negatif şoklara karşı çok daha dayanıklı hale gelmiştir.
Dış borç ve net uluslararası rezervlere ilişkin hedeflere ulaşılmıştır. Ancak, enflasyonda Aralık 2006 sonuna ilişkin dış bant aşılmıştır. Merkez Bankası bu sapmanın sebeplerini ve alınacak politika tedbirlerini Hükümete hitaben yazılan bir mektupla açıklamış ve aynı mektubu enflasyon istişare mekanizması gereği Fon'a da iletmiştir.
Enflasyon, Mart 2007 sonunda iç bantın üzerine çıkmış olmasına rağmen dış bantın içerisinde kalmıştır. Merkez Bankası bunun sebeplerini IMF uzmanları ile istişare etmiş ve enflasyonun hedeflenen düzeylere tedrici olarak düşürülmesine ilişkin taahhüdünü teyit etmiştir. Aralık 2006 sonu kamu maliyesi hedefleri kapsamında konsolide kamu sektörü faiz dışı fazlası ile sosyal güvenlik kuruluşlarının genel dengesine ilişkin alt sınır hedefleri tutturulmuştur. Ancak, büyük ölçüde öngörülenin üzerinde gerçekleşen yatırım harcamaları nedeniyle faiz dışı harcamalara ilişkin üst sınır tutturulamamıştır. Henüz elde veri olmamakla birlikte Nisan 2007 sonuna ilişkin ayarlanmış faiz-dışı fazla, harcama ve sosyal güvenlik dengesine ilişkin hedeflerin temel itibariyle beklenenin altındaki gelirler ve öne alınan bazı harcamalar nedeniyle tutturulamamış olduğu tahmin edilmektedir.'' Hazine Müsteşarlığı tarafından açıklanan Niyet Mektubu'nda, alınacak tedbirlerle, yılın kalan dönemindeki harcamaların, program hedeflerinin altında kalması beklenmekte olup, 2007 yılında faiz dışı fazlanın GSMH'nin yüzde 6,7'sine ulaşması mümkün olabileceği vurgulandı.
IMF İcra Direktörleri tarafından da onaylanan Niyet Mektubu'nda, bölgesel teşvik programı kapsamının genişletilmesi, geçici kamu işçilerinin daimi statüye alınması ve emekli aylıklarına beklenenin üzerinde artış yapılması gibi birtakım düzenlemeler için de harcama planlarında telafi edici nitelikte ayarlamalar yapılması gerektiği belirtilirken, bu amaca yönelik olarak, aşağıdaki tedbirlerin yürürlüğe konulduğu kaydedildi:
"Maliye Bakanlığı, düşük öncelikli cari ve yatırım harcamaları ile transferlerde, GSMH'nin yüzde 0,6'sı oranında blokaj yapmıştır. Blokaja konu harcamaların önemli bir bölümünü, 2007 yılının ilk yarısında gerçekleştirilmesi öngörülen kalemler oluşturmaktadır.
KİT sisteminin 2007 yılı toplam faiz dışı fazla hedefine programlanandan daha zayıf katkısının telafi edilmesi amacıyla, KİT'lerin yatırım harcamalarında GSMH'nin yüzde 0,1'i oranında kesintiye gidilmiş ve ayrıca, merkezi yönetimin bazı harcamalarında blokaj yapılmıştır. (yukarıda belirtilen blokaj kapsamında olmak üzere)
Sağlık harcamalarındaki gelişmelerin, bu yılın bütçe hedeflerine erişilmesi açısından bir sorun teşkil etmemesi için çeşitli önlemler yürürlüğe konulmuştur. Özellikle, telafi edici adımların zamanında atılabilmesini teminen, harcamaların (hem tahakkuk, hem de nakit bazında) takibi sıkılaştırılmıştır. 2007 yılının ikinci çeyreğinden itibaren, her hastane için üçer aylık bütçe hedefleri belirlenmesi) hastane faturalarının denetimi ve ödenmesine ilişkin gerekli hukuki çerçevenin tesis edilerek, hastanelerin bütçeleri çerçevesinde kalmasının temin edilmesi ve bu yılki ek ödemelerin 2006 seviyesinde tutulması suretiyle devlet hastanelerince yapılan harcamalar üzerindeki kontrol daha da güçlendirilmiştir.
Devlet hastanelerine yönelik tüm birikmiş yükümlülükler, 2007 yılı Mart ayı sonu itibariyle çözümlenmiş olup,herhangi bir bakiye yükümlülük kalmamıştır.
Ayrıca, maktu vergilerin ve KİT ürünlerinin fiyatlarının enerji fiyatları dahil, program varsayımları ile uyumlu olması sağlanacaktır. İhtiyaç duyulması halinde, kamu maliyesine ilişkin hedeflerin tutturulabilmesi amacıyla ilave tedbirler alınacaktır." Mektup'ta, 2006 yılında gözlenen yüzde 6'lık büyüme, yüksek faiz oranları ve yavaşlayan kredi genişlemesinin iç talebi daraltmasıyla, önceki yıllarda sağlanan yüzde 7,5'lik ortalamanın altında kaldığı, İstikrarlı ekonomik koşullar, tedricen düşen enflasyon ve dış sektörün daha güçlü katkısıyla, 2007 yılında büyümenin yüzde 5 oranında gerçekleşmesi beklendiği ifade edildi.
CARİ AÇIK GERİLEYECEK...
Niyet Mektubu'nda, Türkiye'nin dış ticari pazarlarında görülen güçlü büyüme, yavaşlayan iç talep ve daha istikrarlı petrol fiyatları ile desteklenen son dönemde yavaşlayan ithalat ve güçlü ihracat eğilimi ile 2007 yılında cari işlemler açığının, GSMH'nin yüzde 7,25'ine gerilemesinin beklendiği belirtildi.
Dış finansman görünümü elverişli seyrini sürdürmekte olup, özel sektördeki yoğun birleşme ve satın alım faaliyetlerinin etkisiyle devam etmekte olan yüksek düzeydeki doğrudan yabancı yatırımların, cari işlemler açığının yarısını finanse etmesinin beklendiği vurgulandı.
PARA POLİTİKASI
Niyet Mektubu'nda, enflasyonun yüzde 4'lük hedefe düşürülmesi yönündeki kararlılığın sürmekte olduğu belirtilirken, emtia fiyatları ve döviz kuru şoklarının, geçtiğimiz yıl enflasyonun, hedefi önemli ölçüde aşmasına katkıda bulunduğu ifade edildi.
Mektup'ta enflasyon konusunda şu tespitlere yer verildi:
"Söz konusu etkilerin zayıflaması ve geçen yıl para politikasında görülen sıkılaştırmanın tesirinin iyice belirginleşmesiyle, yıllık enflasyon oranlarının yılın ikinci çeyreğinden itibaren hissedilebilir derecede gerileyerek, 2007 yılı boyunca hedefe tedricen yakınsaması beklenmektedir.
Ancak, hizmet sektörü enflasyonundaki katılık, işlenmemiş gıda fiyatlarına ilişkin şoklar ve enflasyon beklentilerindeki gerilemenin yavaş olması halen enflasyonun düşürülmesi sürecinde karşılaşılan zorluklardır.
Dolayısıyla, önümüzdeki dönemde para politikasında sıkı duruş korunacak, bir başka ifadeyle para politikası, enflasyon görünümüne ilişkin olumsuz gelişmelere 'olumlulara kıyasla' daha duyarlı olacaktır. Bu yaklaşım, orta vadeli enflasyon hedefini yakalama yönündeki kararlılığımızı göstermektedir."
DÖVİZ ALIM İHALELERİ...
Niyet Mektubu'nda, günlük döviz alım ihalelerini sürdürme kararlılığın devam ettiği vurgulanırken, olağanüstü koşullarda ihalelerin geçici bir süreyle durdurulmasının söz konusu olabileceği kaydedildi.
Mektup'ta, piyasa koşullarının elverişli olması halinde, rezerv birikiminin hızlandırılması amacıyla günlük ihale miktarlarının artırılabileceğine dikkat çekildi.
Ayrıca, döviz kurundaki aşırı oynaklığı engellemek için ihtiyari müdahale seçeneğinin de saklı tutulacağı ifade edildi.
MALİYE POLİTİKASI
Mektup'ta, programda öngörüldüğü üzere, 2006 yılı Aralık ayı sonu itibariyle harcamalarda görülen sapmaların (GSMH'nin yüzde 0,3'ü düzeyinde) 2007 yılında telafi edileceği vurgulandı.
Mektuba göre, hastanelerin sözleşmeler üzerinde müşterek müzakere yürüterek, tasarruf sağlayabilmelerine imkan verecek yeni satın alım usulleri uygulamaya konulacak.
Ayrıca, verimliliği arttırmak amacıyla, ayakta tedavi hizmetlerinden birinci, ikinci ve üçüncü basamaklarda farklılaştırılmış oranlarda katkı payı alınmasını öngören düzenlemeler, sosyal güvenlik reformuna dahil edilecek.
Aile hekimliği uygulaması, 2007 yılı sonuna kadar 22 ile genişletilecek. Sağlık harcamalarının program hedeflerini aşması halinde, bütçenin diğer kalemlerinde telafi edici harcama kesintilerine gidilecek.
Yine Niyet Mektubu'ndaki maddeler çerçevesinde, kamu mali hedeflerini desteklemek üzere, devlet memuriyetinden ayrılanların en fazla yüzde 50'si kadar ve kamu iktisadi teşebbüslerinden ayrılanların en fazla yüzde 10'u kadar yeni eleman istihdam edilmeye devam edileceği vurgulandı.
Vergi tabanının daralmasına yol açan yeni girişim veya sektörel vergi indirimlerinden kaçınılacak ve KDV'nin yapısını bozacak indirim ve istisna uygulamalarına gidilmeyeceği ifade edildi.
Ayrıca, kamu ücret rejiminin daha rasyonel bir yapıya kavuşturulmasını hedefleyen geniş kapsamlı bir kamu istihdamı reform çalışmasının 2008 yılı başlarında uygulamaya konulmasının beklendiğine de dikkat çekildi.
SOSYAL GÜVENLİK REFORMU...
Niyet Mektubu'nda, Anayasa Mahkemesi'nin, TBMM'de kabul edilen sosyal güvenlik reformunun emeklilik reformunun memurları ilgilendiren tüm unsurlar, tüm çalışanlar için güncelleme formüllerinde yapılan değişiklikler ve memurlardan tedavi hizmetlerinde katkı payı alınması uygulaması da dahil kilit önemi haiz birçok maddesini iptal etttiği hatırlatılarak, şöyle denildi:
"Bu unsurların çıkarılması reformla amaçlanan uzun vadeli tasarrufların önemli ölçüde azalmasına yol açacağından, reformun uygulamaya girmesi ertelenmiştir.
Ancak, sosyal güvenlik sisteminin uzun vadeli sürdürülebilirliğini temin etmek amacıyla hem Mahkemenin görüşlerini dikkate alacak, hem de reformun getireceği katkıları mümkün olan azami oranda muhafaza edecek yeni bir düzenlenme hazırlanması konusundaki güçlü kararlılığımız sürmektedir.
Bu önemli reform üzerinde mümkün olan en geniş kapsamlı mutabakatın sağlanabilmesi amacıyla, reformun temel ilkelerini ve yeni emeklilik parametrelerine ilişkin alternatifleri açıklayan bir beyaz kitap kısa bir süre içerisinde yayımlanacaktır.
Değişiklikleri içeren yasa tasarısının, yeni yasama döneminin başlamasından hemen sonra TBMM'ye sunulması ve sunulduktan sonra altı ay içerisinde uygulamaya geçirilmesi amaçlanmaktadır.
Yeni yasanın yürürlüğe girmesi öncesindeki dönemde, memur emekli maaş artışlarının yeni kanunda öngörülen endeksleme oranlarıyla uyumlu olması sağlanacaktır." Mektup'ta aynı zamanda, sosyal güvenlik prim tahsilatının iyileştirilmesi amacıyla büyük işverenlerin, çalışanlarının maaşlarını banka hesapları aracılığıyla ödemesini gerekli kılacak yasal çerçevenin 2007 yılı Haziran sonuna kadar tamamlanması, Büyük İşverenler Biriminin güçlendirilmesi ve genişletilmesi, alacak tahsilat tekniklerinin modernize edilmesini de içeren önlemler alınacağı vurgulandı.
Mektuba göre, 2007 yılı Mayıs ayı sonuna kadar Sosyal Güvenlik Kurumu ve Gelir İdaresi Başkanlığı arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi ve bilgi paylaşımının güçlendirilmesi amacıyla bir komite oluşturulacak ve bu çerçevede, birleştirilmiş vergi beyannamesi formunun 2007 yılı sonuna kadar oluşturulması planlanıyor.