Ankara bu senaryoları tartışıyor

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine ilişkin Anayasa değişikliği paketini veto etmesinin ardından gözler bundan sonraki gelişmelere çevrildi.

AKP'nin Sezer'in iade ettiği paketi aynen kabul ederek yeniden Köşk'e göndereceğini açıklamasıyla başkentte cumhurbaşkanlığı seçimi senaryoları yeniden tartışılmaya başlandı. Bu süreçte yaşanması muhtemel gelişmeler şöyle:

TBMM'nin Sezer'in iade ettiği paketi aynen kabul ederek en geç haziran başında yeniden onayını istemek üzere Cumhurbaşkanlığı'na göndermesi bekleniyor. Anayasa'nın 175. maddesine göre paket, 330 ile 367 arasında bir oyla kabul edilirse, Sezer, Anayasa değişikliklerini zorunlu olarak referanduma (halkoyu) götürmek zorunda kalacak.

İstediği kısmını götürecek

Paket 367'nin üzerinde bir oyla kabul edilirse, Sezer için 15 günlük inceleme süresi başlayacak. Sezer, paketi onaylamazsa, tamamını ya da bir bölümünü halkoyuna götürebilecek. Veto gerekçesinde cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine ve aynı kişinin iki kez seçilebilmesine yönelik düzenlemelere karşı çıkan Sezer, cumhurbaşkanının görev süresinin 5 yıla indirilmesine ve genel seçimlerin 4 yılda bir yapılmasına yönelik düzenlemelere eleştiri getirmedi. Sezer, bu iki maddeyi halkoyuna taşımazsa, düzenlemeler yürürlüğe girecek. Paketin diğer parçalarının kaderi referanduma bağlı olacak.

Yeni Meclis mi seçecek?

Sezer'in inceleme süresi yaklaşık olarak 15 Haziran'da dolacak. Bu durumda referandumun 15 Haziran'ı izleyen 120 günden sonraki ilk pazar günü yapılması gerekiyor.

Ancak bu kez de 11. Cumhurbaşkanı'nı kimin seçeceği tartışması başlayacak. Genel seçimden sonra oluşacak TBMM'nin ilk iş olarak cumhurbaşkanını seçmesi gerekiyor. Anayasa, cumhurbaşkanının seçilememesi durumunda genel seçime gidilmesini emrediyor. Bir olumsuzluk yaşanmazsa ağustosta cumhurbaşkanı seçilmiş olacak.

Ancak referanduma sunulacak Anayasa paketinde 11. cumhurbaşkanını halkın seçmesine ilişkin düzenleme de bulunacak. Bu nedenle referandumun sonucunun beklenmesi tartışması da yaşanacak. Anayasa beklemeye engel oluşturduğundan yeni TBMM'nin referandum kararını iptal ederek, cumhurbaşkanını halkın seçmesine yönelik düzenlemeyi rafa kaldırma olasılığı da bulunuyor.

AKP'nin referandumun 120 gün sonra yapılabileceğine ilişkin düzenlemeyi değiştirme ihtimali de bulunuyor. AKP, bu süreyi YSK'nın görüşü doğrultusunda 30 güne kadar çekebilecek. Bu durumda referandum 22 Temmuz'da genel seçimle birlikte yapılabilecek. Ancak Sezer'in bu değişikliği de inceleme hakkı bulunuyor. Referandumda, cumhurbaşkanını halkın seçmesi görüşü kabul görürse 22 Temmuz'un ardından resmi işlemlerin tamamlanmasını takiben 40 gün sonra cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak, cumhurbaşkanını halk seçecek.