Kalkınma Ajansları az daha Türkiye'yi bölüyordu!
Funda Özkan
Ekonominin konuşulmadığı bir seçim sürecini yaşıyoruz. 'Mazot 1 YTL olacak', 'her yoksula 250 YTL dağıtılacak' gibi fantezi vaatler, ekonomi programından sayılıyorsa o başka tabii...
Geçenlerde Bursa'da bir toplantıda, bir işadamı "Cebimizde para yoksa, yatırım yapamıyorsak cumhurbaşkanının eşi türbanlı olsa ne fark eder, olmazsa ne fark eder" diyordu. Dün telefonda sohbet ettiğim bir işadamı "Başbakan Erdoğan, Çankaya için mağduru oynayacağına Kalkınma Ajansı'nda başına gelenleri anlatsa yeter" diye konuşuyordu.
Hükümetin ekonomi hanesine yazılan en büyük başarılarından biriydi, Kalkınma Ajansları Yasası.
Aklın yolu bir. Dünyanın (200 kadar ülke), yabancı yatırım zengini ülkelerin, yabancı yatırımı çekmede en önemli 'kaldıraçı' olan 'kalkınma ajansları'nın kurulması için hükümet gerekli yasayı çıkarmıştı.
Neydi hedef?
"Kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma planı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak."
Her türlü bölücülük faaliyetinin uzantısı olarak Avrupa Birliği'ni görmek moda ya, Kalkınma Ajansları Yasası da, AB'ye uyum kapsamında kırsal bölgelerin kalkındırılması hedefiyle gündeme gelmişti. Türkiye 26 bölgeye ayrılacak (kâğıt üstünde) ve bu bölgelerdeki yatırım fırsatlarının projelendirilmesi için 11 'Kalkınma Ajansı' kurulacaktı.
İlk Adana-Mersin Kalkınma Ajansı, ardından İzmir Kalkınma Ajansı kurulmuştu ki, Türkiye Mimar ve Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) yasanın 'yerel kaynakları uluslararası sermayenin tahakkümüne bırakma planı' olduğu iddiasıyla, ulusal çıkarlara aykırı olduğunu savunarak, mahkemeye gitti. Danıştay 10. Dairesi de kararını Anayasa'nın 'hiçbir faaliyetin Türk milli menfaatleri, Türk varlığı, devleti ve ülkesiyle bölünmezliği esası karşısında koruma göremeyeceği' bölümüne dayandırarak, Kalkınma Ajansları'nın Türk ulusunun bütünlüğünü zedeleyeceğine kanaat getirdi. Konu halen Anayasa Mahkemesi'nde.
Bize tabii ki "Kalkınma Ajansları'nın bölücülüğünden ucuz kurtulmuşuz" demek düşüyor Buna karşılık, ilk defa 1930'larda Tennesse'de uygulamaya başlayan ABD'nin, 1970'lerden beri Kalkınma Ajansları vasıtasıyla kalkınan İrlanda'nın, Galler, Kuzey İngiltere, İskoçya'nın yanı sıra Londra'da iki ayrı kalkınma ajansı bulunan İngiltere'nin bugüne kadar nasıl olup da bölünmediğini sorgulamak haddimize düşmüyor.