TRT Genel Müdürü: "Ekim'de maaş ödeyemeyebiliriz"

TRT Genel Müdürü Şenol Demiröz, göreve geldikten sonra bugüne kadarki icraatlarını ve bundan sonrasını anlattı. Demiröz'e göre TRT iflasın eşiğinde. Kurum böyle giderse maaş veremez duruma düşebilir.

TRT Ekim'de personel maaşlarını ödeyemeyecek

Faruk Mangırcı sordu, TRT Genel Müdürü Şenol Demiröz cevapladı

Yayın tekelinin olduğu yıllarda başta politikacılar olmak üzere, sanatçıların, reklamverenlerin kapısında beklediği TRT, yayın tekelini kaybedince sadece yolsuzluk, usulsüzlük ve dedikodularla anılır oldu. Televizyonlar arasında sıralamada hep en gerilerde kalan TRT'nin şaşalı günleri çok gerilerde kaldı. Reklamcılar artık araya hatırlı kişiler koymuyor reklamlarını TRT'de yayınlatmak için. TRT belki de sadece, siyasilerin ?acaba iki satır sözümle ekrana gelir miyim?' diye düşündüğü bir televizyon kurumu dersek, TRT'ye haksızlık yapmış sayılmayız. Özellikle Yücel Yener döneminde böylesine yaralanmış, yıpranmış bir kurumun başında bugün Şenol Demiröz var. Demiröz'e Yener'den devraldığı görevine ilk başladığı günden itibaren TRT'de karşılaştığı tabloyu, siyasilerle ilişkilerini, TRT'nin yeni yayın anlayış ve ilkelerini kadar birçok konuyu sorduk TRT'nin dertli genel müdürü de olanca açıklığı ile sorularımızı cevapladı.

* * *
Yücel Yener döneminde çok tartışılan hatta Başbakanlık Teftiş Kurulu ile Devlet Denetleme Kurulu'nun girip tüm dosyalarını didik didik ettiği bir kurumun başına geldiğinizde nasıl bir tablo ile karşılaştınız?

Genel değerlendirme itibariyle yayın kurumundan öte dev bir KİT burası. Çok yoğun bir dikey yapılanma var. Bolca bürokratik unvan. Ağır işleyen bir çark. Bu, zaten yayıncılığın temeline aykırı olan bir durum. Yayıncılık tekelinin TRT'ye ait olduğu dönemden kalma bir alışkanlığın ürünü tabii tüm bunlar. Kamu yayıncılığı batıdaki çağdaş şartlara uygun olmalıdır.

Peki devletin elinde bir televizyonun olması doğru mudur?

Bu dünyada genel kabul görmüş bir durumdur. Dünyada televizyonculuk hem kamunun hem özel sektörün var olduğu bir alan. Ticari düşünenler rating kaygısı yaşar. Kamu yayıncılığında milli hassasiyetler ön plana çıkar. Milli çıkarlar kamu yayıncılığında gözetilmek zorundadır. Çağdaş demokrasilerde bu ikili yapı muhafaza edilmiştir. Bu yüzden kamu yayın kurumlarına yeterli kaynak hep verilmiştir.

TRT'NİN AÇIĞI 190 TRİLYON
TRT'ye kaynak sağlanmıyor mu Türkiye'de? Nedir TRT'nin kaynakları?

TRT'nin kaynakları yeterli değil. 2003 yılı itibariyle TRT'nin açığı 190 trilyon lira. Tüm önlemlere rağmen bu rakam 2004 yılı itibariyle 80-90 trilyon lira olacak. Şartlar böyle devam ederse, yapısal değişiklikler sağlanmazsa iki üç ay içinde TRT personel maaşını veremez hale gelecek. Bu süre Ekim ayını bulabilir.

TRT'nin mali yapısı neden bu kadar kötü, nasıl yönetilmiş TRT?

Kurumun en önemli geliri enerjiden alınan pay idi. Bu pay yüzde 3.5'tan yüzde 2'ye indirilince en önemli kalem gitti. Bandrol gelirleri ve reklam gelirleri de var ama, toplam gelirde bu rakamlar birşey tutmuyor. En önemlisi giderlerin fazlalığı.

PERSONELE 250 TRİLYON MAAŞ
En önemli gider kalemi ne olmuş TRT'de bugüne kadar?

İlginçtir. En önemli gider kalemi personel giderleri olmuş. Bütçenin yüzde 45'i. Yani yıllık 250 trilyon personel maaşı ödeniyor.

TRT'nin ne kadar personeli var? TRT bu kadar personelle ne yapıyor?

Tabii ki, bu kadar personel çok fazla. Sayı yaklaşık 8 bin kadrolu 500 de istisnai akitli olmak üzere 8 bin 500. TRT'nin yaş ortalaması 44. Kurum personeli devlet memuru. 65 yaşına kadar kimse emekli olmak istemiyor.

Kurumda sizin yapmak istediğiniz değişikliklere bir direniş oldu mu? Siz sonuçta kurum dışından gelen bir Genel Müdürsünüz?

Evet, özellikle Eurovision döneminde çok ciddi olarak engellenmeye çalışıldık. Bizi yarı yolda bırakmak isteyenler oldu. Mart ayında EBU temsilcileri yarışmanın İstanbul'da yapılması konusunda tereddüt bile geçirdiler bu yüzden. Bu EBU ile ilişkili bir arkadaşımızın tavrından kaynaklandı. Ancak Genel Müdürlük olarak el koyduk duruma. Çalışma gruplarına dışardan destekler sağladık. Kurum elemanlarının da desteğiyle Eurovision'u çok güzel organize ettik.

TRT ÇOK KÖTÜ YÖNETİLMİŞ
Belki sırası değil, ama bir de bu binayı sorayım. TRT'nin niye böyle devasa bir binası var? Ne işe yarar bu bina?

(Gülerek) 3 bin 700 personel çalışıyor bu binada. Yapılırken yayın kurumu binası yerine bir bakanlık binası gibi planlanmış. Stüdyo bile yapılmamış içine. Seçimler döneminde kütüphaneyi stüdyo haline getirdik. Bu bina devasa bir bina... İşletme gideri bile büyük rakamlar tutuyor.

Peki hükümet herşeyi satmaya kararlıydı ilk günlerinde. Siz neden satmayı düşünmüyorsunuz bu binayı?

Düşünülebilir ama alternatifini bulmak gerek önce. Ayrıca bu binayı kim alır. Bunu da düşünüyorum.

Yani şu soru akla geliyor bu durumda? TRT bugüne kadar kötü mü yönetilmiş oluyor?

Evet işletmecilik mantığıyla bakıldığında kötü yönetilmiş. Bu kadar personel doldurulması yanlış. Çalışma aşkına sahip değil bir çoğu. Çok standart bir memur anlayışı hakim olmuş. 20-25 yıl önceki rekabet, meslek aşkı kalmamış. Usta-çırak ilişkisi ortadan kalkmış. Eğitimi ne olursa olsun bu meslekte usta-çırak ilişkisi olurdu. Ama şimdi kalmamış bu.

HESAPLAŞMA GAYRETİM YOK

Bir anlamda şimdi okuyucu enkaz edebiyatı yaptığınızı düşünecek.

Valla ben son derece tarafsız bir değerlendirme yapıyorum. Şimdi düşünün TRT'nin vericileri teknik olarak yeterli değil. Ülkenin bir çok önemli yerinde geniş çaplı izlenme sorunu yaşanıyor. Böyle bir durumda enkaz edebiyatı yapılır mı? Dünya'da böyle bir şey yok artık. Ama TRT İstanbul'da, Ankara'da izlenemiyor. Niye, çünkü gerekli yatırımların yapılması hiç düşünülmemiş.

Ya Yücel Yener dönemi? O kadar iddia. Devlet Denetleme Kurulu raporları? Bu konuda bir çalışmanız var mı geçmiş döneme ilişkin?

Başbakanlık Teftiş Kurulu raporlarını hazırlıyor. Çalışıyorlar. İdari anlamda incelemeler sürüyor. Bunlarla ilgili bazı davalar açıldı, mahkemeler sürüyor. Benden önceki dönemle hesaplaşmak gibi özel bir gayretim yok. Dosyalar varsa gereği yapılır. Özel bir çalışma yok.

STAR