2018 yılında alınan araç, 2020 yılı mal bildirimi beyanında yer alırsa, bir sorun olur mu?

Soru: Merhaba. Kolay gelsin. Aralık 2018 yılında aldığım bir aracı, ihmalen mal bildiriminde bildirmedim. Aldığım araç da, maşımın beş katını aşıyor. Şimdi versem bir sorun olur mu?

Cevap: Mal bildirimi kamu görevlilerinin "yoğurdu üfleyerek yemesi gereken" sorun alanlarından biridir. Bir taraftan süresi içinde bildirimde bulunmamanın ağır bir disiplin cezası yaptırımına bağlanmış olması, diğer taraftan özellikle veraset yoluyla edinilen mallar bakımından bir aylık süre içinde beyanda bulunulmasının zorluğu dikkate alındığında ne demek istediğimiz kolaylıkla anlaşılacaktır. Uygulamanın amaca ne kadar hizmet ettiği de ayrı bir tartışma konusudur. Günümüzde tek tuşla tapu kayıtlarına, banka hesaplarına, taşıt bilgilerine ve diğer bildirim unsurlarına ulaşılması mümkün bulunmaktadır. Kamu sadece 5 yılda bir değil her an bu kayıtlara ulaşma imkanına sahiptir. Bu itibarla mal bildirimi uygulamasının hem süreç olarak hem de cezai yaptırım olarak günümüz bilgi teknolojisi alt yapısına uygun bir şekilde yeniden ele alınması gerekmektedir.

2020 yılı kamu görevlilerinin genel mal beyanı vermeleri gereken bir yıl. Şubat ayı sonuna kadar genel mal beyanının yapılması zorunlu. 657 sayılı Kanunun Ödevler ve Sorumluluklar başlıklı bölümün 14. maddesinde Devlet memurlarının, kendileriyle, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait taşınır ve taşınmaz malları, alacak ve borçları hakkında, özel kanunda yazılı hükümler uyarınca, mal bildirimi verecekleri hükme bağlanmış, bu yükümlülüğün süresi içinde yerine getirilmemesi ağır bir disiplin cezası olan kademe ilerlemesinin durdurulması cezası olarak yaptırıma bağlanmıştır.

Mal bildirimi ile ilgili kapsamlı dosya için tıklayınız.

Sorunuzun yanıtına gelecek olursak; Aralık 2018 tarihinde satın aldığınız 26.000 TL tutarındaki taşıtın Ocak 2019 tarihine kadar ek mal bildirimi ile beyan edilmesi gerekmekteydi. Maaşınızın 3.500 TL olduğu göz önüne alındığında otomobilin değerinin maaşınızın beş katını aştığı anlaşılmaktadır. Maaşın beş katı hesaplanırken sadece kendi maaşınız dikkate alınacak, eşinizin geliri hesaba dahil edilmeyecektir.

Bu durumda, 657 sayılı Kanunun 125/D maddesinde düzenlenen süresi içinde mal bildiriminde bulunma yükümlülüğünü yerine getirmediğiniz anlaşılmaktadır. Söz konusu ihlalin karşılığı kademe ilerlemesinin durdurulması cezası olarak yaptırıma bağlanmıştır. Diğer taraftan 657 sayılı Kanunun 127. maddesinde disiplin cezalarıyla ilgili zamanaşımı süreleri düzenlenmiştir. Buna göre, süresi içinde mal bildiriminde bulunmama fiilinin öğrenildiği tarihten itibaren idare bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlamadığı veya bu fiilin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğramaktadır. Fiilin işlendiği tarih olarak ek mal bildirimi verilmesi gereken son gün esas alınacak olup, sizin durumunuz özelinde bu tarih Ocak 2019 günüdür. Ocak 2021 tarihinde zamanaşımı dolacağından idarenin disiplin cezası verme yetkisi ortadan kalkacaktır. Bu durumda yaklaşık bir yıl boyunca yaptırım tehdidi altında kalmanız muhtemeldir. Diğer taraftan, söz konusu otomobili bu yıl verilmesi gereken genel mal bildirimi içine dahil etmeniz durumunda bildirimin verildiği tarihten itibaren bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmadığı takdirde de ceza verilemeyecektir.

Bu şartlar altında söz konusu otomobilin genel mal bildirimine dahil edilmesinin uygun olacağı, bir yıllık süreyi beklemenin daha fazla risk doğuracağı değerlendirilmektedir. Mal bildirimlerinin incelenmesi ve karşılaştırılmasıyla ilgili kamuda uygulama birliği bulunmadığı, çoğu durumda mal bildirimlerinin lojman başvuruları değerlendirilirken puanlama aşamasında incelendiği dikkate alındığında bir ay içinde soruşturmaya başlanması zayıf bir ihtimaldir. Bildirimin geç verilmesi hiç verilmemesinden her durumda daha iyidir.