Türkiye'de 'dünya' kadar maden mühendisi var!
Bir yılda tüm dünyaya yetecek kadar maden mühendisi mezunu veren Türkiye'de mimar ve mühendislerin yüzde 25'i işsiz. Şirketler Ar - Ge'ye bütçe ayırmıyor, KOBİ'ler mühendis çalıştırmıyor, dört mühendisten üçü yoksulluk sınırının altında yaşıyor
Tuğba Tekerek
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği'nin (TMMOB) ilkini düzenlediği "Mühendislik, İstihdam ve Ücretlendirme Sempozyumu", Türkiye'de belki de tüm dünyaya yetecek kadar mimar, mühendis ve şehir planlama uzmanı bulunduğunu, bu kişilerin pek çoğunun işsiz olduğunu, çalışanların da yoksulluk sınırını aşamadığını ortaya koydu.
TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Soğancı, sempozyumda yaptığı konuşmada, "Dünyanın önde gelen 30 madencilik şirketinin bir araştırmasına göre, dünyada yıllık maden mühendisi ihtiyacı 600 - 800. Ülkemizde ise sadece 2006 yılında mezun olan maden mühendisi sayısı 694" dedi.
TMMOB Makine Mühendisleri Odası Başkanı Emin Koramaz da mimarlar mühendisler ve şehir planlamacıların arasında işsizlik oranının yüzde 25'e ulaştığını söylerken, önemli bir kesiminin meslek dışı alanlarda çalıştığını belirtti. Koramaz, "Yeni mezun olan meslektaşlarımızın yüzde 33'ü mezuniyetlerinden sonra bir yıl içinde iş bulamıyor, iki yıl içinde bulamayanların oranı ise yüzde 22" diye konuştu.
Toplam istihdamdaki artışın büyük ölçüde hizmet sektöründen kaynaklandığını söyleyen Koramaz, üretimde kullanılan ara malların yurtdışından getirilmesi nedeniyle sanayide çalışan sayısının azaldığını belirtti. Koramaz şöyle devam etti:
"2002-2006 yılları arasında sanayide yüzde 16 oranında bir istihdam düşmesi söz konusu. Sanayi KOBİ'lerinin yüzde 47'sinde mühendis yok, yüzde 22.3'ünde sadece bir mühendis çalıştırılıyor."
'Zengin mühendis' çok az
Koramaz, mühendis ve mimarların yaklaşık 75'inin yoksulluk sınırın altında ücret aldığını belirterek, "Mühendislik ücretleri geçim standartları endeksine göre son 10 yıl içinde yüzde 57 düştü" dedi.
Koramaz, üniversitelerde mühendislik bölümü açılırken istihdam boyutunun düşünülmediğini, altyapı ve eğitim kadrosu oluşturulmadığını belirtti. Koramaz, "Politik ve ticari tercihler sonucu meslek alanlarımıza ilişkin yeni bölümlerin açılması sürüyor" dedi.
Mühendislerin yaşadığı sorunların genel ekonomik durumla ilişkili olduğunu söyleyen Koramaz, Türkiye'de yüksek katma değerli ürünlerin toplam ihracat içindeki payının yüzde 2'nin altında olduğuna dikkat çekerek, Avrupa'da yüzde 1.2 olan araştırma - geliştirme faaliyetlerinin şirket ciroları içindeki payının Türkiye'de binde 65 olduğunu kaydetti.
Mimar, mühendis fakülteleri her yıl 25 bin mezun veriyor
Türkiye'de mühendis, mimar ve şehir planlamacılarının yüzde 25'i işsiz. Çalışanların ücretleri 10 yılda yüzde 57 düştü.
70 bin işsiz mimar, mühendis ve şehir planlamacısı var. Mühendislik ve mimarlık fakülteleri her yıl 25 bin mezun veriyor.
Yeni katılan 10 ülke hariç 15 Avrupa Birliği ülkesinde toplam patent başvurusu sayısı 600 bin, Türkiye'de ise 2 binin altında.
Avrupa'da yüzde 1.2 olan araştırma-geliştirme faaliyetlerinin şirket ciroları içindeki payı Türkiye'de binde 65.
Kadın mühendisten işe girerken 'evlenmeme' sözü
Sayısı ihtiyaçtan fazla olan mühendisler iş bulmakta güçlük çekerken, kadın mühendislerin mesleklerini icra etmesi daha da zorlaşıyor. Genç işsizlik oranındaki hızlı artışın büyük oranda eğitimli genç kadınların iş bulmakta giderek zorlanmalarından kaynaklandığını belirten TMMOB Başkanı Mehmet Soğancı, "İşten ilk çıkarılanlar kadınlar oluyor ve ondan sonra da arzın bollaştığı bir ortamda da erkeklere kıyasla iş bulmaları zor oluyor" dedi. Soğancı, TMMOB olarak işe alımlarda gerçekleşen cinsiyet ayrımcılığına karşı birçok dava açtıklarını ve hepsini kazandıklarına da söyledi.
Milliyet'in sorularını yanıtlayan jeoloji mühendisi Ayşen Hadimioğlu ise bir kadın mühendis olarak yaşadıklarını anlatırken, "1969'da 'evlenmeyeceğim' diye imza vererek İller Bankası'nda işe başladım" dedi. Hadimioğlu, şirketlerin, evlendiklerinde ve çocuk sahibi olduklarında kadınların işlerini yapamayacaklarını düşündüğünü, bu nedenle kadın mühendis çalıştırmak istemediğini söyledi. Mühendis kadınlara halen Anadolu'nun bazı yerlerinde "mühendis bey hanım" şeklinde hitap edildiğini anlatan Hadimioğlu, "Kadınlara karşı ayrımcılık çok daha inceltilmiş, zarif bir şekilde sürüyor" dedi. Hadimoğlu, şantiyede erkeklerin bir kadının altında çalışmaya direndiklerini, bir kadından emir almak istemediklerini de söyledi.
Kadın Mühendisler Grubu üyesi olan uzay mühendisi Elif Aksu ise özellikle inşaat mühendisleri gibi sahada çalışan kadınların zorluk yaşadığını belirterek iş görüşmelerinde, "Evlenmeyi düşünüyor musun, çocuk yapmayı düşünüyor musun?" gibi sorularla karşılaştıklarını anlattı. Aksu, şirketlerin iş ilanlarında doğrudan "Erkek eleman arıyoruz" denmese de "Askerliğini yapmış ya da ertelemiş olan" ifadesiyle sadece erkeklerden gelecek başvuruların kabul edileceğinin dolaylı şekilde belirtildiğini söyledi.