Ek 8 ve 25 madde bağlamında, Kurumlararası Geçici Görevlendirme Uygulamasında ne değişti?

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesinden önce kamu personelinin kurumlar arası geçici görevlendirilmesi 657 sayılı Devlete Memurları Kanununun ek 8. maddesi ile kurumların teşkilat kanunlarında yer alan özel hükümlere göre yapılmaktaydı. Teşkilat kanunlarında yer alan hükümlere göre kurumlar arası geçici görevlendirme yapabilen kurumlara örnek olarak Cumhurbaşkanlığı, TBMM, Başbakanlık, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, TİKA gösterilebilir. Ayrıca 3046 sayılı Kanunda bağlı ve ilgili kuruluşlar personelinin bakanlıkta görevlendirilmesi ile 2547 sayılı Kanunun 38. maddesinde öğretim elemanlarının kamu idarelerinde görevlendirilmesine ilişkin düzenlemelere yer verilmiş, 5393 sayılı Belediye Kanununun 49. maddesinde de geçici görevlendirme konusu düzenlenmiştir. Kurumlar arası geçici görevlendirilen personelden 657 ek madde 8 kapsamında görevlendirilenler mali ve sosyal haklarını kurumlarından almakta iken Cumhurbaşkanlığı, TBMM ve Başbakanlıkta görevlendirilenler ilave mali ve sosyal haklardan yararlandırılmıştır.

Temmuz 2018 de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesiyle birlikte istisnalar dışında teşkilat kanunları yürürlükten kaldırılmış, devlet teşkilatı Cumhurbaşkanlığı Kararnameleriyle düzenlenmiştir. Teşkilat kanunlarında yer alan kurumlar arası geçici görevlendirmeye ilişkin hükümler de standardize edilerek ortak bir hüküm haline getirilmiş ve 375 sayılı KHK'ye ek 25. madde olarak eklenmiştir.

Bugün itibarıyla kurumlar arası geçici görevlendirmeye ilişkin temel mevzuat 657 sayılı Kanunun ek 8. maddesi, 375 sayılı KHK'nin ek 25. maddesi ve 2547 sayılı Kanunun 38. maddesidir. Ek 8. madde geçici görevlendirmeye bir yılda altı ayı geçmemek üzere izin vermiş, görevlendirilecek kurumda boş kadro olmasını şart koşmuş, görevlendirmede personelin muvafakatının olmasını zorunlu kılmıştır. Ancak memurlar, kamu yararı ve hizmet gerekleri sebebiyle altı aya kadar muvafakati aranmaksızın geçici görevlendirilebilecek olup, bu son durum üçüncü bir kurumun iznine bağlanmıştır. Bu üçüncü kurum Mülga Devlet Personel Başkanlığı iken -kapatılmasının gerekçeleri hala anlaşılamamış olmakla birlikte- mevcut durumda bu görevi Çalışma Genel Müdürlüğü yerine getirecektir. Ek 8. maddede sürgün olarak yorumlanabilecek görevlendirme ikinci fıkrada yer alan bahsettiğimiz düzenleme çerçevesinde yapılabilecektir. Diğer taraftan, Ek 8. madde hükmü ancak memurlar için uygulanabilecek olup, diğer statülerdeki personelin bu hüküm kapsamında kurumlar arası geçici görevlendirilmesi mümkün değildir.

375 sayılı KHK'nin ek 25. maddesi ise statü ayrımı gözetmeksizin 1 yıla kadar görevlendirme yapılmasına imkan sağlamış, altı ayı geçen görevlendirmede personelin muvafakatini şart koşmuştur. Görevlendirmenin bitmesi halinde yenilenmesi imkan dahilinde tutulmuştur. Kamu kurum ve kuruluşlarının emrine geçici görevlendirme ile kurum ve kuruluşların kadro ve pozisyonlarına geçici görevlendirme olmak üzere iki görevlendirme şekli ihdas etmiş, geçici görevlendirmeye ilişkin usul ve esasların yönetmelikle düzenleneceğini hüküm altına almıştır. Söz konusu Yönetmelik 3 Mayıs 2019 tarihli ve 30763 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Her iki görevlendirme şeklinin belirli kriterlere göre benzerlik ve farklılıkları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Yukarıda bahsi geçen Kurumlar Arası Geçici Görevlendirme Yönetmeliğinde 29 Şubat 2020 tarihli ve 31054 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklere aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.

İlk değişiklikle Yükseköğretim kurumları, il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların kurdukları birlik, müessese, işletme, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşların bu Yönetmelik kapsamında geçici görevlendirme yapmaları engellenmiştir. Yani bu kuruluşlar başka kurumların personelini geçici görevlendiremeyecek ancak talep eden farklı nitelikteki kurumlara personelini gönderebilecektir. Düzenlemenin yerindeliği ayrı bir tartışma konusu olmakla birlikte kanun maddesinde değişiklik yapılmadan Yönetmelik değişikliğiyle bu nitelikte bir düzenleme yapılmasının hukuka uygun olmadığını değerlendiriyoruz. Ek 25. maddenin ilk fıkrasında, "Ha^kim ve savcılar ile bu meslekten sayılanlar haric, olmak uzere, statulerine bakılmaksızın bir kadro veya pozisyona dayalı olarak kamu kurum veya kurulus,larında istihdam edilenler, kurumlarının muvafakatiyle bir yılı gec,memek uzere diger kamu kurum ve kurulus,larında gec,ici gorevlendirilebilir..." denilmektedir. Yükseköğretim kurumları ile mahalli idareler ve bağlı kuruluşları kamu kurum ve kuruluşu mudur? Bunun aksi iddia edilemez. O zaman kanunla verilmiş bir hakkı yönetmelik nasıl ortadan kaldırabilir? Gerekçesi ne olursa olsun bu durum normlar hiyerarşisine aykırıdır.

Değişikliğin arka planında son mahalli idare seçimlerinde belediyelerin el değiştirmesine bağlı olarak sürgün niteliğinde bazı uygulamalar yaşanması yatıyor olsa bile nihayetinde Türkiye bir hukuk devletidir ve idarenin her türlü eylem ve işlemi yargı denetimine tabidir. Ayrıca merkezi idarenin vesayet denetimiyle de bu tür olumsuz uygulamalara son verilmesi mümkündür. Yapılan değişiklik, ulaşılmak istenen amaca elverişli bir yol da değildir. Sadece yükseköğretim kurumları ve belediyelerin personelinin aynı nitelikteki kurumlarda geçici görevlendirilmesi engellenmekle kalmamış, bu idarelerin gerçekten ihtiyaç duyduğu merkezi idare personelinin de -personel istese bile- geçici görevlendirmeleri engellenmiştir.

Neyse ki 657 sayılı Kanunun ek 8. maddesi hala yürürlükte olup, personelin muvafakati halinde yükseköğretim kurumları ve mahalli idareler bu madde kapsamında kurumlar arası geçici geçici görevlendirme yapablilecektir.

Yönetmeliğin 6. maddesinde yapılan ikinci düzenleme ise yerinde bir düzenlemedir. Ek 25. madde hükmünde kurum ve kuruluşların kadro ve pozisyonlarına geçici görevlendirme yapılmasında personelin statüsüne yer verilmediğinden işçi veya sözleşmeli personelin bir memur kadrosuna geçici görevlendirilmesi imkan dahilindeydi. Örneğin A kurumunda işçi statüsünde çalışan bir mühendis B kurumunda 657 sayılı Kanuna tabi bir mühendis kadrosunda geçici olarak görevlendirilebilecekken yapılan değişiklikle bu durum engellenmiş ve belirsizlik giderilmiştir. Yeni durumda 657 sayılı Kanuna tabi bir kadroya yine aynı Kanuna tabi bir Devlet memuru geçici görevlendirilebilecektir.

Kurumların kadro ve pozisyonlarına yapılacak geçici görevlendirmelerle ilgili Yönetmeliğin 6. maddesinde yapılan değişikliğinin ikinci yönünü ise işçi statüsünde ve sözleşmeli statüde personel istihdam eden kurumlar oluşturmaktadır. Örneğin 375 sayılı KHK'nin ek 27. maddesi kapsamında sözleşmeli personel istihdam eden KOSGEB'de bir pozisyona aynı statüdeki bir personel, 657 sayılı Kanuna tabi memur statüsünde personel, işçi statüsünde bir personel, 4/B sözleşmeli personel geçici olarak görevlendirilebilecektir.

Yine 375 sayılı KHK'nin ek 28. maddesine göre işçi statüsünde personel istihdam eden Mesleki Yeterlilik Kurumundaki bir pozisyona kamuda görev yapan hakim ve savcılar dışındaki tüm personelin geçici görevlendirilmesi mümkündür.

Yönetmeliğin 6. maddesinde yapılan ve olumlu değerlendirdiğimiz değişiklik 375 sayılı KHK'nin ek 27. maddesi kapsamında sözleşmeli personel, ek 28. maddesi kapsamında ise işçi istihdam eden kurumları etkilememiş, sadece 657 sayılı Kanuna tabi personel istihdam eden kurumlarda geçici görevlendirilecek personelin statüsünü belirginleştirmiştir.

Sonuç olarak Kurumlar Arası Geçici Görevlendirme Yönetmeliğin 1. maddesinde yapılan değişikliğin dayandığı 375 sayılı KHK'nin ek 25. maddesine aykırı olduğunu, 6. maddede yapılan değişikliğin ise yerinde olduğunu değerlendiriyoruz.