Emekli aylığı nasıl arttırılır?

Emekli aylığı nasıl artırılır?

Pek çok okurumuz son günlerde basına yansıyan SSK emekli aylıklarının artırılması konusunda sorular sormaya başladı ve arkası da gelecek gibi.

Bu nedenle sizlere bu konuda ayrıntılı bilgi vermeye çalışacağım. Olayın kaynağı 1999 yılına kadar gidiyor. 17 Ağustos 1999 depreminden 4 gün sonra TBMM'de görüşülen 4447 sayılı kanun ile 506 sayılı kanuna geçici 82. madde eklendi. Böylece SSK'lıların emekli aylığı hesaplama sistemi değiştirildi. Emekli aylıklarının hesaplanmasında 1978 yılından beri uygulanmakta olan (memurların emekli aylığı hesaplama sistemi gibi) gösterge ve katsayı sistemi terk edilip yerine kazanç ortalamasına göre hesaplama yöntemine geçildi. Ancak, SSK'lının 31.12.1999 gününe kadar olan çalışmaları için eski sistemin, 2000 ve sonrası yıllar için ise yeni sistemin uygulanması esası kararlaştırıldı.

Şu an emekli olanlar karma sisteme tâbi

4447 sayılı kanunla getirilen kazanç ortalaması sistemi tam olarak sadece 1.1.2000'den sonra işe girenler için uygulanmakta olup, 31.12.1999 tarihinden önce işe girmiş olanların emekli aylıklarının karma sistem ile belirlenmesi esası getirildi. Halen emekli olanlar da 1999 yılı ve öncesinde işe girdiği için emekli aylıklarının hesaplanmasında 2000 yılı öncesi ve sonrası sistemin ikisi birden uygulanıyor. Yani emekli aylıkları karma sisteme göre hesaplanıyor. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nda 1999 yılında yapılan değişiklikler ile mevcut emekli aylıklarına her ay bir önceki ayın enflasyon oranı kadar artış yapılması ve yeni emekli olanların emekli aylığı hesaplanırken hem yıllık enflasyon oranı hem de yıllık gelişme hızı dikkate alınması esasına geçildi.

Eşitler arasında fark açıldı

Emekli olanların aylıkları sadece enflasyon oranı (TÜFE) kadar arttırılıp, yeni emekli olacakların emekli aylıklarının hesaplanmasında hem TÜFE'nin hem de gelişme hızının dikkate alınması, emekli aylıkları arasında eşitsizliklere sebep oldu. Mesela, her ikisi de aynı prim ödeme günü ve aynı kazançlara sahip iki kişiden biri önce emekli olunca daha az aylık almaya, sonra emekli olan ise öncekinden gelişme hızı kadar fazla emekli aylığı almaya başladı. Oysa Emekli Sandığı'ndan emekli olan memurlarda fark olmuyor, 20 yıl önce emekli olan bir memurla, bugün emekli olan memurun aldığı aylık aynı. Herhangi bir farklılık yok.

İşte bu nedenle 2000 yılından beri SSK'da eşitler arasında adaletsizlik var. Yıllar geçtikçe bu adaletsizlik gittikçe büyüyor. Tüm çalışma hayatı boyunca hep en yüksek ücretlerden prim ödemiş biri, 2000 yılında en yüksek emekli aylığı göstergesi olan 15175 gösterge ile emekli olmuşsa şu an eline 700-800 yeni lira aylık geçiyor. Aynı durumda bir başkası bugün emekli olduğunda ise eline 1250 YTL emekli aylığı geçiyor. Bunun sebebi 2000 yılından önce emekli olanların aylıklarına ülkenin kalkınmasından pay verilmemesi, gelişme hızının emekli aylığına yansıtılmaması. Zira, 2000 yılında emekli olan bir vatandaşın aylığı her ay veya son yıllarda olduğu gibi her altı ayda bir enflasyon oranı kadar artırılıyor. Ama ülkenin büyüme hızından paylarına düşen rakam verilmiyor. Öte yandan sonraki yıllarda emekli olanların aylığı hesaplanırken refah payı emekli aylığına dahil ediliyor.

Aylığı artırmanın yolu

Çalışma Bakanlığı'nın basına açıkladığı bilgilere göre 10 bin 500 kişi gelişme hızını aylıklarına dahil ettirmek için emeklilik statülerini sona erdirip birkaç gün normal işçi gibi çalışmış, sonra da yeniden emeklilik talebinde bulunmuş. Bu işlem sonrasında yeni emekli aylığı hesaplanırken gelişme hızı dahil edildiği için öncekinden daha fazla aylığı almışlar. Zira, 506 sayılı kanunun 63'üncü maddesine göre emekli olanlar yeniden işe girerlerse,

a- 'Emekli aylığımı kesin, işyerinden aldığım ücretimden normal prim ödeyerek çalışacağım',

b- 'Emekli aylığımı kesmeyin, çalıştığım işyerinden aldığım ücretten sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesin', tercihlerinden dilediğini seçebiliyor. İşte, bunlardan 'a' şıkkını tercih edenler bir müddet çalıştıktan sonra yeniden emeklilik dilekçesi vererek emekli olabiliyor.

1.12.1999 günü ve öncesinde SSK'dan emekli olanlar aynı yöntemi kullanarak emekli aylığını artırabilir. 1.12.2000 günü ve sonrasında emekli olanların yeniden emekli aylığı hesaplattırdıklarında, gelişme hızları da yansıtılacağından emekli aylıkları eskiye göre daha yüksek hesaplanır. Son beş yılda Türkiye'nin milli geliri 180 milyar dolardan 400 milyar dolara çıktı. Ortalama büyüme hızı da yüzde 7 ve üzerinde gerçekleşti. Bu gelişmeden emeklilerin faydalanabilmesinin şu an için tek yolu yeniden emekli aylığı hesaplatmak.

Türk ekonomisinin gelişme hızı

Yıllar - Gelişme Hızı

2000 .............7,2

2001 ..............-

2002 .............7,8

2003 .............5,8

2004 .............8,9

2005 .............7,4

2006 .............6