Norm kadro yönetmelik değişikliği, akademinin temelini oluşturan birimleri pasifize etti

İlk kez 2018 yılının sonundan itibaren uygulanmaya başlanan yükseköğretimde norm kadro uygulamalarında tarihi bir yetki devri yapılarak üniversitelerin norm dışı kadrolar hariç yapacakları kadro aktarımlarını kendi kurullarının görüşleri almak suretiyle Üniversite Yönetim Kurulu tarafından yapılmasına imkan verilmişti. Hatta bu konuda, üniversitelere gönderilen yazıda, "ÜNİVERSİTELERİN ANABİLİM/ANASANAT DALI, BÖLÜM BAŞKANLIKLARI VE İLGİLİ BİRİM KURULLARI İLE BİRLİKTE MEVZUATA VE AKADEMİK TEAMÜLLERE UYGUN BİR TARZDA YÜRÜTÜLMESİNE AZAMİ ÖZENİN GÖSTERİLMESİ" istenmişti.

Konu ile ilgili olarak YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta SARAÇ yaptığı değerlendirmede; "Yeni YÖK olarak bazı yetkilerimizin üniversitelere devredilmesi uygulamasına bir yenisini daha ekledik. Norm kadro kullanımlarına ilişkin yetkiyi üniversitelerimize devrederek Türk yükseköğretim tarihindeki en büyük yetki devrini gerçekleştirdik. YÖK Yürütme Kurulu'nda aldığımız karar gereği üniversitelerdeki asgari kadro aktarımı artık YÖK'ün onayına ihtiyaç duyulmaksızın üniversite yönetim kurulunun kararıyla gerçekleştirilebilecek. Asgari kadro sayısının iki katına kadar kadro kullanma yetkisi ise, ÜNİVERSİTELERİN ALT BİLEŞENLERİNİN "UYGUN GÖRÜŞLERİNİN" ALINMASI KAYDIYLA YİNE ÜNİVERSİTE YÖNETİMLERİNE DEVREDİLDİ." İfadesini kullanmıştı.

Ancak, "Devlet Yükseköğretim Kurumlarında Öğretim Elemanı Norm Kadrolarının Belirlenmesine ve Kullanılmasına İlişkin Yönetmelik"te 28 Nisan 2020 günü yapılan düzenlemeler ile birlikte, özellikle kadro dağılımlarında yetkisi bulunan Senato ve üniversitelerde işleyişin temel birimlerinden olan bölümlerin pasifize edildiğini, ilan aşamasında Rektör ve mevzuat gereği idari konularda yardımcı bir organ olan Üniversite Yönetim Kurulunun daha etkin bir hale getirildiği görülmektedir. Aşağıdaki tablodan buna yönelik düzenlemeler görülebilir.

Yönetmeliğin birçok maddesinde yapılan düzenlemelerle, kadroların planlaması, dağıtılması ve kullanımında yetkilerin Senato ve ilgili bölüm başkanlıklarından alınarak, birim yönetim kurulları ile Üniversite Yönetim Kuruluna devredilmiştir.

Üniversite Yönetim Kurulu, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 15 nci maddesine göre "idari faaliyetlerde rektöre yardımcı bir organ" olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla, kadroların dağılımında esasen yetkinin bütünüyle yeniden Rektörlere verildiği söylemek herhalde yanlış olmaz.

Öte yandan, Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliğinde "amaç, kapsam ve nitelik yönünden bir bütün oluşturan ve lisans düzeyini de içeren en az bir eğitim-öğretim, bilim ve sanat dallarında araştırma ve uygulama yapan birimler" olarak tanımlanan BÖLÜMLER, yükseköğretim kurumların esasen temelini oluşturmaktadır. Bölümlerde huzur olursa fakültelerde huzur olur; fakültelerde çalışma barışı sağlanırsa; üniversitenin verimi ve üretkenliği artar. Bu noktada kadroların planlaması ve dağıtılmasında bölümlerin "UYGUN" görüşünün alınmaması biraz evvel belirttiğimiz iç sistemi bozabilir.

Özetle, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından norm kadro yönetmeliğinde yapılan düzenlemelerin iç işleyişte hızlı ve seri karar alma gibi imkanlar sunabileceği değerlendirilmiş olsa da; bir takım değişikliklerin bölümleri pasifize edip Rektörlerin sınırsız yetkilerini daha da arttırdığı görülmektedir.