Birim sekreteri atamasında ilgili dekan veya müdürün görüşü alınmalı mı?

Yükseköğretim kurumlarında akademik birimlerin idari hizmetlerini yürütmek üzere birim sekreterleri (fakülte, yüksekokul, enstitü) görev yapmaktadır. Söz konusu kadroya atanacak kişilerle ilgili olarak 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 52 nci maddesinin (a) fıkrasında "Genel Sekreter ile daire başkanları, müdürler, hukuk müşavirleri ve uzmanlar, yükseköğretim üst kuruluşlarında ilgili kuruluşların görüşü alınarak Yükseköğretim Üst Kuruluşunun Başkanı; üniversitelerde ise yönetim kurulunun görüşü alınarak rektör tarafından atanır. Fakülte, enstitü ve yüksekokul sekreterinin atanması, ilgili dekan ve müdürün önerisi üzerine rektör tarafından yapılır." hükümleri yer almaktadır.

Bununla birlikte, aynı maddenin devamında ise, "Üst kuruluşların ve üniversitelerin genel sekreterlerinin üniversite lisans diplomasına, fakülte sekreterleri ile enstitü ve yüksekokul sekreterlerinin yükseköğretim diplomasına sahip olmaları şarttır." ifadesi bulunmaktadır.

Diğer taraftan, 12 Nisan 2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Yükseköğretim Üst Kuruluşları İle Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği"nin 20 inci maddesinde; "Şube müdüründen daha üst görevlere, en az dört yıllık yükseköğrenim mezunu olmak kaydıyla, genel hükümlere göre sınavsız atama yapılır." Denilmektedir.

Mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, her ne kadar 2547 sayılı Kanunda birim sekreterlerine atanacak kişilerin yükseköğretim diplomasına sahip olmalarının şart olduğu ifade edilse bile, kariyer ve liyakat ilkeleri bağlamında yönetmelikte yapılan düzenleme ile bu şart en az lisans mezunu olmak olarak düzenlenmiştir.

Öte yandan, birçok üniversitede görevde yükselme sınavını bypass etmek suretiyle yapılan hülle atamaların ilk ayağı yukarıda zikredilen fakülte, yüksekokul ve enstitü sekreterliği kadrolarına sınavsız atama yapılmasından kaynaklanmaktadır. Rektörlerin görevde yükselme sınavıyla şube müdürü ataması yapmak işlerine gelmediğinden, kolaya kaçarak sınavsız kadroları basamak olarak kullanarak müdürlükler doldurulmaktadır. Bu atamalar, her ne kadar görüntüde mevzuata uygun olarak değerlendirilse bile kariyer ve liyakat ilkelerine aykırılık teşkil ettiği gibi, kurum içi çalışma barışını da bozmaktadır.

İlave olarak, ilgili akademik birim sekreteri kadrolarına atama yapılırken sıkça yapılan usulü bir hata ise bu kişilerin doğrudan bağlı olarak çalışacakları Dekan veya Müdürlerin görüşlerinin alınmamasıdır. Her ne kadar Rektör atamaya yetkili amir olsa da, atandıktan sonra bu kişilerin disiplin amiri öncelikle Dekan/Müdürlerdir.

İdare hukukunda "açık hata" olarak ifade edilen bu durum, mevzuatın açık ifade ettiği bir usulün yerine getirilmemesi olarak karşılık bulmaktadır. Kanunun bir kişiye verdiği yetki, sınırsız olmayıp başta Anayasa olmak üzere diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde sınırları çizilmiş ve denetlenebilir niteliği haiz bir ayrıcalıktır. Nitekim Anayasanın 123 üncü maddesinin birinci fıkrasında; "İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir." denmektedir.

İdarenin "açık hatasından" kaynaklanan işlemler, her zaman geri alınabilecek türden işlemlerdir. Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 22.12.1973 tarihli ve 1973/14 numaralı Kararında; "idarenin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı veya hilesi hallerinde süre aranmaksızın hatalı ödediği meblağı her zaman geri alabileceği" ifade edilmiştir.

Yazımıza konu atama işlemleri ile ilgili Danıştay 2 nci Dairesi temyize konu bir dosyasında Yüksekokul Sekreterliğine Yüksekokul Müdürünün önerisi olmadan yapılan atama işlemi hakkında İdare Mahkemesince verilen davanın reddine dair Kararı onamıştır.

Sonuç olarak Üniversitelerde birim sekreterlerinin atanması ile ilgili olarak birim amirinin görüşü/önerisi olmadan yapılan atama işlemleri açık hata nedeni ile idarece geri alınabilecek türden işlemler olup, birim sekreterliklerine yapılması düşünülen atama işlemlerinde birim amirinin (Dekan, Müdür) görüşünün/önerisinin mutlaka olması gerekmektedir.