Kahramanlardan can kurtaran 2 saat

Ahmet Toptaş (41), Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nin yoğun bakımında Kovid-19 tedavisi görüyordu. Tomografide akciğerlerinin kötüleştiği görülünce hastaya yapay akciğer makinesi ECMO bağlandı. Ancak ECMO cihazı arıza verince devreye Cerrahpaşa'nın kahraman sağlık ekipleri girdi. O anlarda dakikaların bile önemi vardı. Yedek bir cihaza geçilmesi, hastanın kaybedilmesi demekti. Kahraman sağlıkçılar, hayat koridoru oluşturup, cihazı manuelde (elle) çalıştırarak, hayat operasyonu yapmaya başladı. Durumu kritik olan hastanın yaşaması için hayati önem taşıyan cihazı tam 2 saat boyunca elleriyle dönüşümlü olarak çalıştırmaya devam eden kahramanlar, hastanın hayatta kalmasını sağladı. Üstelik hayatını kurtardıkları hasta hem aynı üniversiteden mezun hem de üniversitenin çalışanı çıktı. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç Dr. Ozan Onur Balkanay, "2 saatlik bir süreçte bu elle müdahaleye devam ettik. Nasıl ki kalp masajı yapılan bir hastada masaja ara verilmez ise bu noktada da cihazın manuel çalışması akciğer ve kalp fonksiyonlarının devam etmesi için çok önemliydi" dedi. İÜ Cerrahpaşa Yapı İşleri Daire Başkanlığı'nda görevli 3 çocuk babası Ahmet Toptaş, 2 Ağustos'ta koronavirüse yakalanmıştı. Tedavisine önce evde başlanan ardından hastanede devam eden Toptaş'ın durumu ağırlaşınca Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yoğun Bakım Ünitesi'ne sevk edildi. Entübe edildiği halde akciğerlerindeki durumun çok ilerlemiş olması nedeniyle Toptaş, ECMO cihazına bağlandı. Durumu ağır olan hastanın yaşamı için hayati önem taşıyan cihazın çalışması bir anda durdu. İşte o andan itibaren kahraman sağlık ekipleri devreye girdi.

ANBEAN HAYAT OPERASYONU

HAYAT operasyonunu ekibiyle beraber anbean yaşayan Doçent Doktor Ozan Onur Balkanay, SABAH'a o kritik anları şöyle anlattı:

Koronavirüs vakalarında biz her geçen gün daha genç yaşta hastalarla karşılaşmak zorunda kalıyoruz. Bizim hastamız da 41 yaşında bir erkek hastamızdı. Tomografisinde akciğerleri neredeyse bitecek noktaya gelmiş ciddi Kovid etkilenmesi söz konusuydu. Başvurusuyla birlikte çok hızlı bir şekilde solunum cihazına bağlanma gerekliliği olsa da oradaki destek de yeterli gelmeyerek ona yapay kalp akciğer makinesi dediğimiz ECMO cihazı desteği vermek durumunda kaldık.

Çok nadir de olsa karşılaşabildiğimiz cihazın manuel, elle çalıştırılma gerekliliği oluştu. Bu da tüm sağlık ekibini aslında karamsarlığa iten bir süreçti. Hastadan artık umudumuzu kestiğimiz bir noktaya doğru ilerliyordu. Buna rağmen mücadeleyi kesmedik.

Ancak yedek bir cihaza geçmek de mümkün değil. Çünkü saliselerin önemi var. Yedek bir cihaz takılması için atar ve toplardamar kanüllerinin yeniden takılması gerekir. Bu da kanın pıhtılaşmasına sebep olabilir. Zaten hastanın akciğer tomografisi çok kötüydü. Akciğerler neredeyse hiç görünmüyordu.

Bu tip durumlarda kalbi duran bir hastada kalp masajı nasılsa o demek. Kalp masajı yapılırken, ara verilmeyeceğine göre ECMO'ya da ara verilemez. Elle sarf ettiğimiz efor, akciğerlerin solunum görevini yapmasını sağladı. Kalp ve akciğer fonksiyonlarının devamı için saliseler bile önemli.

Eğer cihaz durmaya devam etse hastayı anında kaybederdik. Zaman yoktu. Yaklaşık 2 saat boyunca yoğun bakımda yaşam mücadelesi veren hastayı hayatta tutabilmek için ben ve asistanlarım, anestezi uzmanları ve asistanları, yoğun bakım doktorları, perfizyonist arkadaşlar sırasıyla cihazı çevirmeye başladık.

Fiziki güç de gerektiren işlemi tüm ekip, cihaz manuel moddan çıkana kadar dönüşümlü olarak yapmayı sürdürerek hastanın hayatta kalmasını sağladık.

Hayatla ölüm arasındaki çizgiyi hayata çevirdik. Durumu kritik olan hastayı kaybetmemek için verilen mücadele kameraya da yansıdı. Bu görüntüler ders niteliğinde. Artık tıp fakültelerinde ders olarak gösterilebilir.

Sonraki süreçte hastada çok hızlı bir toparlama gördük. Neredeyse tomografilerini hatırlayan hocaların inanamayacağı düzeyde hızlı bir şekilde iyileşti. Bize tekrar o bildiğimiz gerçeği, mücadelenin son noktaya kadar vazgeçmeden devam edilmesi gerektiğini, sonuçta söz konusu olanın bir insan hayatı olduğunu tekrar hatırlatmış oldu.

Bu vaka uçurumun kenarındaydı. Uçurumdan düşmekte olan birine biz hayat eli verdik. ECMO cihazı hastaya akciğerlerinin toparlanması için zaman tanıdı.

'VAZGEÇMEDİK ÇABALADIK VE BAŞARDIK'

HASTANIN çok olumsuz bir tablodayken hızlı bir iyileşme süreci geçirdiğine dikkat çeken Türk Yoğun Bakım Derneği Başkanı ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı Yoğun Bakım Ünitesi Sorumlusu Prof. Dr. Oktay Demirkıran ise şunları söyledi:

Hasta bize geldiğinde oksijenlenmesi bozulunca ECMO'ya bağladık.

Aslında neredeyse kaybedilecek bir hastaydı, akciğerleri tamamen yok olmuştu. Vazgeçmedik, çabaladık ve başardık.

ECMO durunca, insan gücüyle hayat koridoru oluşturduk. Hastayı hayata döndürdük.

'NE KADAR TEŞEKKÜR ETSEM AZ'

YOĞUN bakımdaki tedavisinden sonra mucize gibi bir operasyonla kurtulan Ahmet Toptaş'ın tedavisi sürüyor. SABAH'a konuşan Toptaş "Kahramanlarım saatlerce elleriyle makineyi çalıştırarak beni hayatta tutmuş. Onlara ne kadar teşekkür etsem az. Bana hayat eli uzatmışlar. Onların sayesinde hayattayım" dedi.

GÜL KİREKLO