Sayıştay'ın zimmet kararı 'yüzde 10 faiz' engeline takılıyor
40 yıldır işlenen hukuk cinayeti
1967 yılından bu yana işlenen bir hukuk cinayeti var. Bu cinayette adam ölmüyor ama devletin milyarlarca YTL'si ( katrilyonlarca lirası), buharlaşıp uçuyor. Paraları kapıp kaçanlar kazanıyor, devlet kaybediyor!
DEVLETİ SOYANA ÖDÜL
Merak edenler için önce olayın hukuki boyutunu açıklayalım. Sonra da diğer ayrıntılarını..
- Her yıl devlet katrilyonlarca lira harcama yapıyor. Yapılan bu harcamaların, usulüne uygun olup olmadığını da ?Sayıştay Denetçileri' denetliyor. Usulsüz bir ödeme, zimmete geçirilen bir para tespit edildiğinde, bunun üzerine gidiliyor ve soruşturma açılıyor.
- Yapılan inceleme ve soruşturmalar neticesinde, devletin zarara uğradığı tespit edilirse, karşı taraftan faizi ile birlikte bu para isteniyor.
İşte bu noktada,'hukuk cinayeti' başlıyor..
Sayıştay Kanunu'nun 64. maddesi, 27 Şubat 1967 yılında değişmiş. Maddeyi kısaca özetleyelim; usulsüz işlemler yaparak, devleti zarara uğratan, zimmetine para geçiren ya da usulsüz para alanlar tespit edildiğinde;
- Bununla ilgili bir rapor düzenleniyor.
- Karşı taraf denetçilerin hazırladığı rapora ve buna dayalı tespite itiraz
ediyor.
- Mahkeme, yargılama, bilirkişi, mahkeme kararının temyizi derken..
Fiilin işlendiği tarihten itibaren, örneğin 10 yıl geçiyor.
- Sonuçta, devletin parasının dolandırıldığı, zimmete para geçirildiği
veya usulsüz ödeme yapıldığı mahkeme kararıyla kesinleşiyor.
- Bu aşamada, paranın söz gelişi 5 milyon YTL'nin (5 trilyon liranın) faiziyle,
devlete ödenmesi gerekiyor.
- Sayıştay Kanunu'nun 64. maddesine göre; 10 yıllık gecikme nedeniyle ödenecek
faiz yüzde 10'u yani yıllık yüzde 1'i aşamıyor.
- Karşı taraf 5 milyon YTL'yi ve 10 yıllık gecikme faizi olan 500
bin YTL'yi iade ediyor. Olay bitiyor!..
Devleti soyuyorlar
Yukarıda açıklanan cinayet, 1967'den bu yana işleniyor. Faiz oranlarının yüzde 100 ya da yüzde 70-80 civarında olduğu yılları düşündüğümüzde;
5 milyon YTL (5 trilyon lira) 10 yıl süre ile faizi ilave edilerek bankada değerlendirilse, 100 milyon YTL'yi aşar.
Vatandaş 100 milyon YTL civarındaki paranın, 500 bin YTL'sini ?gecikme faizi' olarak iade edecek, kalanını da cebine atacak.
İster inanın, ister inanmayın, yasa maddesi ve uygulama böyle. Halen de devam ediyor..
Öte yandan, vatandaş vergi borcunu ödemediğinde yıllık yüzde 30 gecikme zammı, banka kredi kartı faizini ödemediğinde, yıllık yüzde 50-60 faiz ödüyor.
Reeskont işlemlerinde yıllık yüzde 38, avans işlemlerinde yıllık yüzde 42 faiz uygulanıyor. Buna karşılık devleti soyanlara, usulsüz ödemelere veya zimmete para geçirenlere, 10 yıllık gecikme için yüzde 10 yani yıllık yüzde 1 gecikme faizi uygulanıyor.
Sayıştay Kanunu'nun yukarıda belirtilen 64. maddesinin, acilen değiştirilmesi ve 40 yıldır işlenen hukuk cinayetine, bir an önce son verilmesi gerekiyor..
Sayıştay ne diyor
ÖDEMEME ÖDÜLLENDiRiLiYOR
64. madde, ekonomik gerçek ve gelişmelerin gerisinde kalıyor.
Mevzuat ve uygulama, haksız ve yersiz ödemeleri teşvik etmektedir.
Sayıştay denetimi ve yargılamasının etkinliğini azaltmaktadır.
Parası haksız alınan devlet, bu parayı 10 yıl sonra, yüzde 10 faiziyle geri istiyor. Kamunun parası, neredeyse faizsiz kullandırılmaktadır
Yüzde 10'luk faiz, haksız yapılan ödemenin tahsilatını geciktirmektedir. Bu durumda ödeme değil, ödememe ödüllendirilmektedir.
Sayıstay Üyesi Ali Serdar
YASA DEĞİŞTİRİLMELİ
Sayıştay Kanunu'nun 64. maddesi, Türkiye gerçekleri ile çelişmektedir.
Haksız ve yersiz ödemeye, iadesi sırasında yüzde 10'dan fazla faiz uygulanamayışı, geç ödemeyi teşvik etmektedir. Oysa paranın kullanıldığı sürece karşılığının yani faizinin alınması gerekir.
Devletin nakit parasını hem de haksız yere alanlardan, yıllar sonra yüzde 10 faiziyle istenmesinin, hiçbir anlamı ve savunulacak yönü yoktur.
Haksız uygulamanın temelini oluşturan Sayıştay Kanunu'nun 64. maddesi, bir an önce değiştirilmelidir.
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Rıza Ayhan