Sayıştay yerine belediyelere özel denetçiler geliyor
Meclis Plan Bütçe Komisyonu'nda yarın görüşülecek kanun teklifine göre Sayıştay, belediyeler ile iştiraklerinin denetimini özel kuruluşlara devredebilecek. Denetçiler, denetledikleri hesap ve işlemlere ilişkin olarak hazırladıkları raporlarda yer alan yanlış bilgilerden de sorumlu olacak.
Kamuda denetim ağı genişleyen Sayıştay, belediyeler ile EGO, ASKİ gibi iştirakleri özel sektörün denetimine açabilecek. Avrupa Birliği'ne uyum çerçevesinde TBMM'de çıkarılması gereken yasal düzenlemeler içinde yer alan Sayıştay Kanunu Teklifi'yle bağımsız dış denetçiler de Sayıştay yerine idarelerin hesap ve işlemlerini denetleyebilecek.
Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yarın ele alınacak olan Sayıştay teklifinin 46'ıncı maddesiyle "Bağımsız dış denetçilerden yararlanma" başlığı altında yeni bir düzenleme getirildi. Buna göre yeminli mali müşavirler ile Sermaye Piyasası Kanuna (SPK) göre kurulan bağımsız denetleme kuruluşları denetim yapabilecek. Sayıştay bu kişilere 2 aydan az olmamak şartıyla eğitim verecek ve ardından sınava tabi tutacak. Bağımsız dış denetçiler denetledikleri hesap ve işlemlere ilişkin olarak hazırladıkları raporlarda kasıtlı veya kusurlu olarak yer alan yanlış ve yanıltıcı bilgilerden sorumlu olacaklar.
Düzenleme yönetmeliklerle
Konunun uzmanları, özel şirketlerin düzenlediği raporun Sayıştay raporu olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği, yanlış rapor düzenlenmesi halinde bunun cezai müeyyidesinin ne olacağı, yanlış tespit halinde Sayıştay'ın durumunun ne olacağı gibi konuların belirsiz kaldığına dikkat çekti. Ayrıca kamu kuruluşlarının bağımsız denetçilere hesaplarını açıp açmayacakları konusunda da tereddütler yaşandığını kaydeden uzmanlar, "Hesabını açmayan memurların durumu da belirsiz" dedi. İlgili maddede, bu denetimlerin yürütülmesine, denetim sonuçlarının Sayıştayca hazırlanacak raporlarda değerlendirilmesine, bağımsız dış denetçilerin belirlenmesine, uyacakları kurallara, sorumluluklarına ve diğer hususlara ilişkin esasların yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer aldı.
Yasa teklifinin Alt Komisyon raporunda CHP'nin düzenlemenin hangi maddelerine karşı çıktığına ilişkin ayrışık oy yazısı da yer aldı. CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi ile İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu, Sayıştay'ın yapacağı denetimler sırasında gerektiğinde özel ve bağımsız denetim kuruluşlarından yararlanmasının başka bir şey, kamu görevlileri eliyle yerine getirilmesi zorunlu olan denetim görevinin özel sektöre devrinin ayrı bir şey olduğu vurgulanarak, "Anayasamızın hükümleri devletin asli ve sürekli görevlerinin memurlar ve diğer kamu görevlileri ile yerine getirilmesini şart koşmaktadır. Sayıştay'ın genel yönetim ilkelerine göre yürütülen asli ve sürekli görev olduğunda kuşku bulunmayan denetim görevini kamu görevlileri eliyle yerine getirmesi zorunludur. Bu da denetim görevinin doğrudan Sayıştay'ca yapılması gerektiği anlamına gelmektedir. Ayrıca Anayasa'nın 160. maddesinde de Sayıştay'ın öngörülen hizmetleri yapmakla görevli olduğu belirtilmiş Sayıştay'a bu görevleri kendi dışında bir kurum ya da kuruluşa yaptırma yetkisi verilmemiştir" denildi.
Gaziantep Büyükşehir Eski Belediye Başkanı Celal Doğan ise "Türkiye'de şu anda kulüpler, ihale yapılan kamu kuruluşları, özel şirketler özel denetim yaptırıyor. Ama Türkiye ekonomisinin üçte ikisi kayıtdışı. Demek ki doğru dürüst yapılmıyor. Keşke yapılabilse. Şu anda belediyelerde İçişleri Bakanlığı'nın yaptığı denetimlerde partizanca tutum takınılabiliyor. Bence 400 merkez valisi var. Her ile 3 tane vali gönderilse denetim çok daha iyi yapılır hem de valiler bankamatik olmaktan kurtulur" dedi.