Markete ilaç satış yolu açıldı, eczacılar ayakta
Eczanelerin tıbbi hizmet dışındaki alanlar içinde tanımlanması eczacıları ayaklandırdı. Sağlık tesislerinin özel sektörce yapılması ve bunların tedavi dışı alanlarının da işletici firma tarafından işletilmesini içeren "PPP (kamu-özel ortaklığı) modeli"ne ilişkin yönetmelik, eczacıda "market eczane" korkusu yarattı. 22 Temmuz'da yürürlüğe giren "Sağlık Tesislerinin Kiralama Karşılığı Yaptırılması ile Tesislerdeki Tıbbi Hizmet Alanları Dışındaki Hizmet ve Alanların İşletilmesi Karşılığında Yenilenmesine Dair Yönetmelik"te eczaneler otopark ve kafeterya gibi tıbbi hizmet dışı alanlar arasında sayıldı. Yönetmeliğin buna ilişkin maddesinin değiştirilmesi için Tüm Eczacı İşverenler Sendikası (TEİS) Danıştay'a başvuruda bulunurken Türk Eczacıları Birliği'nin (TEB) yönetmelikte değişiklik yapılacağı yönündeki umudu sürüyor.
TEİS Başkanı Nurten Saydan, mevcut durumda hastanelerde serbest eczane açılmasının yasak olduğunu hatırlatırken söz konusu yönetmelikle ise eczanelerin işletmesinin de hastanenin tıbbi hizmet dışındaki alanlarını işletecek firmaya bırakılacağına dikkat çekti. Buralarda eczaneyi işletecek olan yüklenicinin tıp mensubu olmayıp sermaye sahibi olacağını ve dolayısıyla da tüccar mantığıyla hizmet vereceğini ifade eden Saydan, bu durumun serbest eczacı açısından haksız rekabet ortamı oluşturacağını belirtti. Saydan, "Sadece eczacılık mesleği zarar görmeyecek, toplum sağlığı da tehlikeye girecek" dedi.
Saydan, şu sıralar gündemde olan 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkındaki Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nda hastane eczanelerinin tanımının değiştirilmeye çalışıldığını da belirtti.
Akdağ'dan 'düzeltilecek' sözü
TEB Başkanı Mehmet Domaç ise "Eczacılık tedavi ve tıbbi hizmet dışına çıkarılacak bir alan değil. İlgili yönetmeliğin düzeltilmesi için başvurularda bulunduk. Sanıyorum düzeltilecektir, düzeltilmezse Danıştay'a gideriz" diye konuştu. Eczacılığın tıbbi hizmet, eczanelerin de tıbbi hizmet alanı olduğuna ilişkin birçok yasanın bulunduğunu söyleyen Domaç da yönetmelikte eczaneleri bu kapsamın dışında bırakan ilgili maddenin yanlış olduğunu savundu. Domaç, Sağlık Bakanı Recep Akdağ'la görüştüklerini ve Bakan Akdağ'ın yönetmelikte düzeltmeye gidileceğini kendilerine söylediğini de belirtti.
PPP modeli, Sağlık Bakanlığı'nın vereceği ön proje ve belirleyeceği temel standartlar çerçevesinde özel sektörün sağlık tesisleri yapmasını öngörüyor. Tesisler, 49 yılı geçmemek şartıyla belirli süre ve bedel üzerinden kiralama karşılığı yaptırılacak. Yönetmelikle, özel sektör Sağlık Bakanlığı ile sözleşme imzalayarak tıbbi hizmetler dışındaki alanları işletmeye hak kazanıyor.
ABD'de satışın yüzde 12'si marketten
ABD'de süpermarketler uzun yıllardır reçeteli ve reçetesiz ilaç satışı yapabiliyor. ABD Ulusal Eczane Zincirleri Derneği'nin istatistiklerine göre 2005 yılında 230 milyar dolarlık reçeteli ilaç satışının yaklaşık yüzde 12'si süpermarketler tarafından yapıldı. Bu oran, 1994 yılında yüzde 9 düzeyindeydi. 1994-2004 yılları arasında ABD'de reçeteli ilaç satışları yaklaşık 3.5 kat artarken süpermarketlerin ilaç satışları aynı dönemde 4.3 kat arttı. ABD'de reçeteli ilaç satışlarının yarısına yakını ise eczane zincirleri tarafından yapılıyor. Bunlar arasında ünlü perakende devi Wal-Mart'ın alt şirketi olan Walgreen, CVS Corp., Rite Aid ve Eckerd pazarın yüzde 60'ını elinde tutuyor. 1990'da büyük eczane zincirlerinin payı yalnızca yüzde 30 civarındaydı. Uzmanlar, bu artışta en büyük payın değişen tüketici alışkanlıkları olduğu görüşünde. Özellikle reçetesiz vitamin ve mineral katkılı ilaçlara olan talep artışı süpermarketlerde bu tür ürünlerin satışını tetikledi.