Unakıtan vergi indirimi yaparsa meslek liseliye kaynak sağlanacak

Koç Topluluğu, "Meslek Lisesi Memleket Meselesi" projesiyle nitelikli ara eleman sorununun çözümüne yönelik hamle yaptı. Projeyle Türkiye'nin tüm illerinden 150 okulda imkânları kısıtlı 8 bin öğrenci aylık 50 YTL bursla desteklenerek sanayiye ve turizme eğitimli işgücü kazandırılacak. 2013 yılına kadar sürecek proje, meslek liselerine azalan talebi de durdurup "meslek liseli" olmayı özendirecektir.

Mesleki eğitim önceki hafta Adana'da TÜRKONFED'in düzenlediği 10. Girişim ve İş Dünyası Zirvesi'nde de tartışıldı. Herkesin ortak görüşü; sanayiye nitelikli ara eleman yetişmiyor. Gelişmiş ülkelerde öğrencilerin genel lise/meslek lisesi dağılım oranı 35/65 iken ülkemizde 63/37. Oranlar bizde terse dönmüş durumda.

Koç'un projesinin ardından memleket meselesinin çözümüne katkıda bulunacak, işletmelerinin gelecekteki işgücü ihtiyacını burslu öğrencilerle karşılamak isteyecek başkaca şirketler de olacaktır.

Peki şirketlerin verecekleri bursların vergisel boyutu nedir? Burslar bağış niteliğinde midir, bu durumda gider yazılamaz. Ücret midir? Çünkü burs verilen öğrenci ileride şirket çalışanı olacak. Ücretse Gelir Vergisi'ne tabi midir? İstisna mıdır?

Bursların genel giderler (1) kapsamında değerlendirilip gider yazılabilmesi için burs alan öğrencilerin ileride bursu veren şirket bünyesinde çalıştırılacağı öngörülmelidir. (Karşılıklı burs). Karşılıksız, ileride çalışma şartı öngörmeyen burs ödemeleri yardım niteliğinde olup gider yazılamaz. Burslar GVK'da bir yandan ücret sayılmış (2), diğer yandan da GV'den istisna (3) edilmiştir. Yani maaşlarda ödenen vergi stopajı burslarda yok. (Yurtdışındaki öğrencilere verilen burslarda devletin uyguladığı limitleri geçen kısım vergiye tabi.)

Burslu öğrencilere yapılan ödemeleri gider yazabilmek için Maliye özelgelerinde (4) ayrıca bazı şartlar öngörülmekte:

- Sözleşme düzenlenmesi,

- Burs alanın yarışma sınavı sonunda kazanan kişilerden olması,

- Eğitim giderleri miktarının işin önemi ve genişliği ile orantılı olması, gerektiği belirtmiş.

Özelgelerde yukarıdaki şartlara uymayan burs ödemelerinin gider yazılamayacağı belirtilmiş.

Bu şartlardan özellikle "sınav şartı" burs vermeye istekli KOBİ'lerin işini oldukça zorlaştırıyor. Bu sınavı yapacak kurum kim? KOBİ'ler kendileri böyle bir sınav açabilir mi? Diyelim ki bir şekilde sınav organizasyonu yaptılar ve sonucuna göre burs verdiler. Sonradan, yaptıkları burs ödemelerinin eleştirilmeyeceği hususunda rahat olabilirler mi? Bu konular net değil.

Sözleşme, sınav vb şartlar getirilirken kuşkusuz kanunun bursları teşvik amacını kötüye kullanıp ilgisiz eğitim giderlerini burs kapsamına dahil etmek isteyenlerin önüne geçilmek istenmiş. Ancak gelinen durum da ortada. Bir yanda milyonlarca işsiz, diğer yanda aradığı vasıfta işçi bulamayan işletmeler. Mevcut durumda işletmelerin kendi işgücü ihtiyaçlarının teminine yönelik öğrencilere verecekleri bursları gider yazabilmeleri hususu tereddütlü.

Yeni düzenlemelerle özellikle KOBİ'lerin eleman teminine yönelik vereceği burslar vergisel yönden netleştirilip kolaylaştırılmalı.

(1) Gelir Vergisi Kanunu Md.40

(2) Gelir Vergisi Kanunu Md.61

(3) Gelir Vergisi Kanunu Md.28

(4) İst. Vergi Daire Başkanlığı, 8.12.2005 Tarih, KVK 6545 Sayılı Özelge:

* Okulu bitirdikten sonra burs veren işletmede hizmet yükümlülükleri nedeniyle çalışacaklarını gösterir bir sözleşmenin düzenlenmesi ve bu durumun vergi incelemesi sırasında inceleme elemanına kanıtlanması.

* Burs verilecek öğrencilerin, Türkiye'nin her tarafından eğitim gören öğrenciler arasından bir yarışma sınavı sonunda kazanan kişilerden olması,

* Bursun süresinin ve karşılanacak eğitim giderleri miktarının işin önemi ve genişliği ile orantılı olması durumunda, gider yazılması mümkündür.

* Şartların sağlanamaması halinde bir başka ifadeyle sadece yardım amacı ile verilen bir burs olması halinde söz konusu burs için yapılan ödemelerinizi kayıtlarınızda gider olarak göstermeniz mümkün değildir.