Kamu kurumları bilgi edinme başvurularına cevap vermiyor

Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'nun yürürlüğe girmesinin ardından kamu kurumlarına yapılan ilk müracaatlara ilişkin cevaplar gönderilmeye başlandı. Ancak bilgi edinme taleplerinin bir kısmı, ?Özel inceleme ve araştırma gerektiriyor.? şeklindeki kısa cevap yazısıyla geri çevriliyor. Zaman muhabirinin Başbakanlık'a yaptığı atama kararnameleriyle ilgili bilgi talebine de kanun kapsamına girmediği gerekçesiyle cevap verilmedi.

Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfı bünyesinde bir grup oluşturarak kanunun uygulanmasını yakından izleyen Avukat Cem Murat Sofuoğlu, ?Bürokrasi, bilgi edinme talepleri konusunda basit ve önemsiz bilgileri verip, diğer konularda topu taca atmak isteyebilir. 7. maddedeki düzenlemeyi de talepleri reddetmek için gerekçe olarak kullanabilirler.? dedi. Sofuoğlu, kamudan istediği bilgiyi alamayan vatandaşların oluşturulacak Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu'na ya da idari yargıya başvurabileceğine işaret etti. Tüketiciler Birliği Başkanı Bülent Deniz de yasanın uygulanmayan bir düzenlemeye dönüşmesine izin vermeyeceklerini dile getirdi.

Söz konusu kanunda devlet sırrı, ticarî sır, istihbarat bilgisi, haberleşmenin gizliliği ve kurum içi yazışma gibi istisnaların yanı sıra 7. maddede şu hüküm yer alıyor: ?Kurum ve kuruluşlar, ayrı veya özel bir çalışma, araştırma, inceleme ya da analiz neticesinde oluşturulabilecek türden bir bilgi veya belge için yapılacak başvurulara olumsuz cevap verebilirler.? Hukukçular maddenin bu şekliyle bilgi edinme hakkının işlemesini engelleyeceğini belirtiyor.

Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfı (TESEV) bünyesinde bir grup oluşturarak Bilgi Edinme Hakkı Yasası'nın uygulanmasını yakından izleyen Avukat Cem Murat Sofuoğlu, istenen bilgileri vermek istemeyen kamu kuruluşlarının yasada yer alan bu hükmün arkasına sığınarak gelen talepleri geri çevirebileceklerini söyledi. Tüketiciler Birliği Başkanı Avukat Bülent Deniz de Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'na ilişkin başvuruları dikkatle takip ettiklerini belirterek yasanın uygulanmayan ölü bir kanun haline getirilmesine izin vermeyeceklerini söyledi. Devletin şeffaflaşması, yönetimin vatandaşlarca denetlenebilmesi için bu yasanın son derece önemli olduğunun altını çizen Deniz, ?Eğer yasadaki istisnalar gerekçe gösterilerek reddedilen başvurularda bir yoğunlaşma olursa yasada yer alan bu tür düzenlemelerin tekrar gözden geçirilmesi gerekebilir.? diye konuştu.

Öte yandan bilgi edinme başvuruları konusundaki 15 günlük cevap süresi ise yasa ve yönetmelikte öngörülen cevap verme prosedürü nedeniyle otomatik olarak 30 güne çıkıyor. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu'nun 11. maddesinde kamu kuruluşlarının, başvuru üzerine istenen bilgi veya belgeye erişimi on beş iş günü içinde sağlayacakları belirtiliyor. Ancak istenen bilgi veya belgenin, başvurulan kurumun içindeki başka bir birimden sağlanması; başvuru ile ilgili olarak bir başka kurumun görüşünün alınmasının gerekmesi ya da istenen bilginin birden fazla kuruluşu ilgilendirmesi durumunda cevap süresi 30 gün olacak.

Vatandaşların başvuru yapacakları bilgi edinme birimleri, birçok konuda kendi kurumlarının içindeki başka birimlerden bilgi isteyecekleri için yasaya ve yönetmeliğe göre cevap süresi otomatik olarak 15 günden 30 güne çıkacak.

Yasaya göre bilgi edinme hakkının istisnaları şunlar: Devlet sırrı, ülkenin ekonomik çıkarları, istihbarat bilgileri, idarî soruşturma, yargılama, özel hayat, haberleşmenin gizliliği, ticarî sır, kurum içi bilgi, özel araştırma.

zaman