Asilde aranan şartları taşımayanlara vekalet ücreti ödenmemesi angarya yasağına girer mi?

Daire kararına yapılan itirazda, 10 yıl hizmet şartının aranmasının Anayasa'nın 2 nci maddesinde düzenlenen "Hukuk devleti" ilkesine ve 10 uncu maddesindeki "Kanun önünde eşitlik ilkesine" aykırı olmakla her halükarda belirtilen boş kadroya vekalet eden kişinin 10 yıl altında hizmet etmiş olsa da bu görevin gerekliliklerini bizzat yerine getirdiğinin açık olduğunu, ayrıca zam ve tazminat farkları ödenmemesinin Anayasa'nın 18 inci maddesinde düzenlenen "Angarya yasağı" ilkesine ve 55 inci maddesinde düzenlenen "Ücrette adalet" ilkesine aykırılık içerdiğini, savunmuşlardır.

Temyiz Kurulu ise bu açıklamayı kabul etmemiştir.

Temyize Konu Kararlar:

Konu: Valilik Hukuk İşleri Şube Müdürlüğü görevini vekaleten yürüten ancak anılan göreve asil olarak atanabilmek için mevzuatın öngördüğü on yıllık hizmet süresi şartını taşımadığı anlaşılan şahsa, söz konusu vekalet görevinden kaynaklı tazminat farkının ödenmesi.

Yılı: 2017

Dairesi: 3

Dosya No: 45113

Tutanak No: 49776

Tutanak Tarihi: 23.6.2021

SONUÇ: Kamu Zararı

Konu: Valilik Hukuk İşleri Şube Müdürlüğü görevini vekaleten yürüten ancak anılan göreve asil olarak atanabilmek için mevzuatın öngördüğü on yıllık hizmet süresi şartını taşımadığı anlaşılan şahsa, söz konusu vekalet görevinden kaynaklı tazminat farkının ödenmesi.

Yılı: 2017

Dairesi: 3

Dosya No: 45114

Tutanak No: 49777

Tutanak Tarihi: 23.6.2021

SONUÇ: Kamu Zararı

Konu: Valilik Hukuk İşleri Şube Müdürlüğü görevini vekaleten yürüten ancak anılan göreve asil olarak atanabilmek için mevzuatın öngördüğü on yıllık hizmet süresi şartını taşımadığı anlaşılan şahsa, söz konusu vekalet görevinden kaynaklı tazminat farkının ödenmesi.

Yılı: 2017

Dairesi:3

Dosya No: 46491

Tutanak No: 49778

Tutanak Tarihi: 23.6.2021

SONUÇ: Kamu Zararı

Savunma: Bu personelin hak ettiği alacak olup, Anayasada angarya yasağı çerçevesinde ödenmiştir.

İlamda Harcama Yetkilisi sıfatıyla sorumlu tutulan ... (Vali Yardımcısı), ... (Vali Yardımcısı); Gerçekleştirme Görevlisi sıfatıyla sorumlu tutulan ... (İl Yazı İşleri Müdürü) ve Fer'i Müdahil ... tarafından verilen ortak mahiyetteki temyiz dilekçesinde özetle;

1-) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Vekalet görevi ve aylık verilmesinin şartları başlıklı 86'ncı maddesinde;

"Memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kuramlardan veya açıktan vekil atanabilir.

Aynı kurumdan ayrılmalar dolayısıyla atanan vekil memurlara vekalet görevinin 3 aydan fazla devam eden süresi için, kuram dışından veya açıktan atananlarla kuram içinden ilkokul öğretmenliğine atanan öğretmenler ile veznedarlık görevine atananlara göreve başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı ödenir."

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu "Vekalet, ikinci görev aylık ve ücretleri ile diğer ödemeler" başlıklı 175 inci maddesinde;

"Bir göreve vekaleten atanan memurlara vekalet edilen görevin kadro derecesinin birinci kademesinin üçte biri, açıktan atananlara ise (Köy ve kasaba imamlığı kadrolarına atananlara 146 ncı maddede yazılı asgari ücret aylık tutarından aşağı olmamak üzere) üçte ikisi verilir. Bulundukları yerden başka bir yerdeki bir göreve vekalet suretiyle atananlara, Harcırah Kanununun geçici görevle başka yere gönderilenlere ilişkin hükümleri uygulanır", denildiğini,

Görüldüğü üzere mevcut mevzuat hükümlerine binaen ödeme yapıldığını, vekalet görevini üstlenen personele yapılan ödemenin, kamu zararına neden olma niyeti ile yapılmadığı gibi, bir tarafa çıkar sağlama amacını da içermediğini, dolayısıyla ortada mevzuatlara aykırı bir durum söz konusu olmadığını,

2-) Bir personelin görevlendirme nedeniyle ödenen vekalet aylığı ile zam ve tazminata kamu zararı diyebilmek için öncelikle vekilin kendisine verilen hizmeti eksik, kusurlu ve hatalı yerine getirdiğinin, yani atandığı görevi layıkıyla yerine getirmediğinin tespiti gerektiğini, böyle bir tespit yapılmadan yerine getirildiği anlaşılan hizmet bedeline kamu zararı demenin hem idari yargı kararlarına hem de 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesi hükümlerine aykırılık teşkil edeceğini, zira Anayasamızda angarya yasağı bulunduğunu,

Burada 10 yıl hizmet şartının aranmasının Anayasa'nın 2 nci maddesinde düzenlenen "Hukuk devleti" ilkesine ve 10 uncu maddesindeki "Kanun önünde eşitlik ilkesine" aykırı olmakla her halükarda belirtilen boş kadroya vekalet eden kişinin 10 yıl altında hizmet etmiş olsa da bu görevin gerekliliklerini bizzat yerine getirdiğinin açık olduğunu, ayrıca zam ve tazminat farkları ödenmemesinin Anayasa'nın 18 inci maddesinde düzenlenen "Angarya yasağı" ilkesine ve 55 inci maddesinde düzenlenen "Ücrette adalet" ilkesine aykırılık içerdiğini,

İzah ettiği üzere kamu zararı olarak tespit edilen tazminat ve zamların tamamen görevini gereği gibi yerine getiren bir personelin hak ettiği alacak olup, Anayasada angarya yasağı çerçevesinde ödendiğini, bu nedenlerle kendisine verilen hizmeti eksiksiz yerine getiren, cezai ve idari sorumluluğunu taşıyan ve asile ödenen miktardan fazla bir ödeme almayan ilgiliye ödenen vekalet ücreti ve/veya zam ve tazminat farkları ile ilgili yapılan bu tahkikatın yerinde olmayıp, kaldırılması gerektiğini,

3-) Kabul olmamak şartı ile bir an ...'nun asilde aranan şartları taşımadığı ve bu nedenle zam ve tazminatların ödenmesinin hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaşılması durumda ortaya çıkacak kamu zararının ilk önce ilgili personelden talep edilmesi gerektiğini, zira ödenen bu ücretlerin ismi geçen personele iyi niyet tahtında ödendiğini, Sayıştay Başkanlığınca yapılan bu soruşturma neticesinde çıkabilecek kamu zararının ilgilisinden tahsil yoluna gidilmesi ve netice alınmadığı durumda ödemeyi gerçekleştiren diğer personellerden tahsil yoluna gidilmesi gerektiğini, aksi durumunda tamamen iyi niyetle ve Anayasanın angarya yasağı ilkesi göz önünde bulundurularak tarafımızca yapılan işlemlerden sorumlu tutulmasının mağduriyete neden olacağını, belirterek,

verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

Asilde aranan şartları taşımayanlar görevi TEDVİREN yürütür.

Mevzuat hükümlerinden açıkça anlaşılacağı üzere, boş bir kadroya (kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma gibi geçici ayrılma nedenleriyle değil emeklilik, istifa, ölüm gibi sürekli ayrılmalar dolayısıyla boşalan bir kadroya) kurum içinden veya kurum dışından vekalet ettirilenlere, vekalet aylığı, zam ve tazminat farkı ile ek ödeme farkı ödenebilmesi için bu kişilerin genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşıması ve asilde aranan şartları taşıyan memur bulunamadığı takdirde de ihtiyaç duyulan kadroya ait görevin vekaleten atama suretiyle değil tedviren gördürülerek herhangi bir ödeme yapılmaması gerekmektedir.

Vekalet edenler SÜRE ŞARTINI taşımadıklarından ödeme kamu zararıdır.

657 sayılı Kanun kapsamındaki tüm kamu görevlilerine uygulanacak genel bir düzenleme yapılmış ve 99 seri nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde de; 1-4 üncü dereceli kadrolara vekalet edeceklerin 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinde belirtilen şartları haiz olmaları gerektiği açık bir şekilde ifade edilmiştir.

Daire ilamında, ... Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin (16.12.2010 tarihli ve 27787 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile değişen) 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde, hukuk müşaviri kadrosuna atanabilmek için öngörülen şartları (hukuk fakültesi mezunu olmak ve son müracaat tarihi itibariyle en az iki yıl Bakanlık merkez veya taşra teşkilatında çalışmış olmak şartlarını) taşıdığı ve görevde yükselme sınavında gösterdiği başarı sonucunda 2012 yılı itibarıyla Hukuk Müşavirliği görevine asaleten atandığı anlaşılan ...'nun, ek göstergesi 2200 olan 1. dereceli Hukuk İşleri Şube Müdürlüğü görevini vekaleten yürütmeye başladığı 11.12.2014 tarihi itibarıyla 7. dereceli kadroda olup toplam 5 yıl 7 ay 3 gün hizmet süresine sahip bulunduğu belirtilmiştir.

İlgili şahsın, 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde genel şart, anılan Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde de özel şart olarak öngörülen 10 yıllık hizmet süresi şartını gerek vekalet görevinin başladığı söz konusu tarih gerekse 2015 yılı itibarıyla taşımadığı anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla ilgili personele, 657 sayılı Kanunun 175 inci maddesi uyarınca vekalet aylığı, 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 9 uncu maddesi uyarınca zam ve tazminat farkı ile 375 sayılı KHK'nın ek 9 uncu maddesi uyarınca ek ödeme farkı ödenmesinin mümkün olmadığı ve yapılan ödemeler nedeniyle kamu zararı oluşmuştur.

Bu itibarla, Hukuk İşleri Şube Müdürlüğü görevini vekaleten yürüten ancak anılan göreve asil olarak atanabilmek için mevzuatın öngördüğü on yıllık hizmet süresi şartını taşımadığı anlaşılan ...'na, vekalet görevinden kaynaklı zam ve tazminat farkının ödenmesi sonucu ... TL'ye verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE (Üye ...'in aşağıda yazılı ayrışık görüşlerine karşı) oy çokluğuyla

Karar verildiği 23.06.2021 tarih ve 49778 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.