Danıştay: Yargının saygınlığı zedeleniyor
Danıştay Başkanlar Kurulu toplantısı sona erdi. Toplantının ardından Danıştay, 'Başbakan'ın sözleri hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmıyor, Anayasa Mahkemesi Başkanının açıklaması talihsiz, bu talihsiz açıklamalar yargının saygınlığını zedeliyor' açıklamalarını yaptı.
Danıştay Başkanlar Kurulu toplantısının ardından yapılan açıklamada; ''Yargının saygınlığı zedelenmiştir'' denildi.
Anayasa Mahkemesi ile Danıştay arasında yaşanan tartışmanın ardından yapılan açıklamada, ''Yargının saygınlığı zedelendi. Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın açıklaması talihsiz bir beyandır. Hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmıyor.'' ifadelerine yer verildi.
Açıklamada şöyle denildi: ''Anayasa Mahkemesi'nin, Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında 5747 sayılı Kanunun iptali istemiyle açılan davada verdiği kamuoyunca da bilinen kararı ile Kovanlık Belediyesi'nce açılan davada Danıştay Sekizinci Dairesi'nce verilen karar nedeniyle Başbakan'ın 24 Aralık 2008 gününde yazılı ve görsel basında yer alan, '... Türkiye'de demek ki, ikinci bir Anayasa Mahkemesi daha çıktı. Yani Anayasa Mahkemesi bir tane var Türkiye'de ikinci bir Anayasa Mahkemesi yok. Yasama organının çıkardığı kanunların üzerinde tasarruf yetkisi olan sadece Anayasa Mahkemesi'dir. Beni şaşırtan bir olay olmuştur. ...' yolundaki beyanatından sonra ve aynı gün Anayasa Mahkemesi Başkanı tarafından, mahkemelerince verilen iptal kararını yorumlayarak yapılan açıklamada, '... Anayasa'nın 153. maddesinde Anayasa Mahkemesi kararlarının yasama, yürütme ve tüm yargı organlarını bağlayacağı kuşkusuzdur. Bu bağlayıcılığa karşın, Anayasa Mahkemesi'nin kararlarına uyulmaması ya da mahkemenin öngörmediği bir sonuç çıkarılması, Anayasa'nın 153. maddesinin ihlal (gözardı) edilmesi sonucu(nu) doğurur. Hukuk devletinde herkesin Anayasa'da öngörülen ilkelere uygun davranma ve hukuku üstün tutma sorumluluğu ve zorunluluğu vardır.' şeklinde ifadeye yer verildiği görülmüştür. Gerek Başbakan'ın, gerekse Anayasa Mahkemesi Başkanı'nın bu açıklamaları karşısında; konu, Başkanlar Kurulu'nda görüşülerek, aşağıda belirtilen hususların kamuoyu ile paylaşılmasına gerek duyulmuştur:
Danıştay Sekizinci Dairesi'nin, Anayasa'nın ve Danıştay Kanunu'nun kendisine vermiş olduğu görev ve yetki çerçevesinde, bakmakta olduğu dava hakkında verdiği karar, üst yargı yerince yürütülmesi durdurulmadığı ya da bozulmadığı sürece Anayasa'nın 138'inci maddesi uyarınca yasama ve yürütme organları ile idareyi bağlayıcı niteliktedir. Bu hukuki durum karşısında; Başbakan'ın, bu beyanatında, Anayasal görev ve yetkilerini kullanan Danıştay'ı Anayasa Mahkemesi'nin yerine geçerek karar veren ve böylece yetkilerini aşan bir yargı yeri olarak göstermesi, üslup ve içerik bakımından hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmayan bir açıklama olarak değerlendirilmiştir.
Öte yandan, her yargı yeri, görevi dahilinde olan uyuşmazlığı çözümlerken, o davada uygulanacak kuralı belirleme ve yorumlama yetkisine sahiptir. Bu yorumun isabetli olup olmadığının değerlendirilmesi ise devam eden bir davada o yargı düzeninin temyiz merciine aittir. Bu bakımdan, kendi kuruluş kanununda verdikleri kararları yorumlama ve tavzih yetkisi bulunmayan Anayasa Mahkemesi Başkanı'nın, özellikle Danıştay'ı anayasa ihlali yapmakla suçlayıcı nitelikteki açıklaması, anayasal görev, yetki ve sorumluluğunu aşan talihsiz bir beyan olarak değerlendirilmiştir. Anayasadan kaynaklanan devlet yetki ve görevinin kullanılmasında medeni iş bölümü ve iş birliği içerisinde, hukuk devleti ilkesinin yaşama geçirilmesi amacında birlikte hareket etme anlayışı içerisinde bulunması gereken yürütme ve yargı organlarının, birbirlerinin görev alanına müdahale eden suçlayıcı ve özensiz uslupla yaptıkları açıklamalar, toplum nazarında bu açıklamayı yapanların yanı sıra yargının saygınlığını da zedeleyici sonuçlar yaratacak, hukuk devletine ve yargıya olan güveni sarsacaktır.''