Öğrenci öğretmeni, öğretmen veliyi suçladı

Belma Akçura - FOTOĞRAFLAR: Bünyamin Aygün

Ardahan'da görev yapan öğretmenler ve müfettişler ?ekonomik kaygılar nedeniyle çocuklarıyla ilgilenmeyen velileri', üniversiteye giremeyen öğrenciler ise ?Göreve gelir gelmez tayin isteyen öğretmenleri' suçluyor.Başarısızlığın nedeni raporlu öğretmenler ve boş sınıflar olsa da Ardahanlının açıklaması da yabana atılmayacak cinsten: ?Ekonomik, sosyal ve kültürel hayattaki gerilemeden kim sorumluysa, bu çocukların başarısızlığından da o sorumludur.?

Kente akşam saatlerinde giriyoruz; sanki şehir terk edilmiş gibi; caddelerde tek tük insanlar yağmura rağmen son derece yavaş ve ağır adımlarla yürüyor. Kahvehaneler içerisinin kalabalığına rağmen ?düşüncelere' dalmış dışarı bakan insanlarla dolu.

Görünen bu, ama bir süre sonra anlıyorsunuz ki; şehrin insanıyla şehrin dokusu gerçekte birbiriyle hiç örtüşmüyor. Şehrin insanı ürküten ?ıssızlığı'na rağmen, insanları içe kapalı değiller, tutucu değiller, yabancı yüzlere kuşkucu hiç değiller.

Evet Ardahan'dayız. 2000'den bu yana bu ilin üniversite giriş sınavlarında neden hep son sıralarda yer aldığını, son dört yıldır da neden hep en sonuncu, en başarısız il olduğunu anlamak için...

İlk olarak Öğretmen Evi'ne gidiyoruz; bazı müfettişlerle, öğretmenlerle görüşüyoruz, sonra sokaklara çıkıyoruz; şehirdeki esnafla, taksi şoförleriyle, öğrencilerle konuşuyoruz... Sonra yine dönüp resmi makamları dinliyoruz.

Ardahan'da görev yapan öğretmenler, müfettişler ?ekonomik kaygılar nedeniyle çocuklarıyla ilgilenmeyen velileri', üniversiteye giremeyen öğrenciler ise ?Göreve gelir gelmez tayin isteyen öğretmenleri' suçluyor.

İki sineması da kapatıldı

Ama üzerinde düşünülmesi gereken en anlamlı açıklama üniversite sınavlarında başarısız olan öğrencilerin velilerinden, bölge halkından geliyor; ?Bugün Ardahan'da ekonomik, sosyal ve kültürel hayattaki gerilemeden kim sorumluysa, bu çocukların başarısızlığından da o sorumludur...?

Ardahan esnafından 36 yaşında Burak Taştan şöyle diyor: ?Ardahan 20 yıl önce daha ileri bir durumdaydı. Ardahan'da etnik çatışma yok, aşiret yok, töre cinayeti yok ama olması gereken şeyler de yok... Bir il düşünün ki; ekonomik, sosyal ve kültürel alanda sürekli olarak ilerlemesi gerekirken, geriliyor. Ardahan'a yapılan budur. Ekonomik olarak büyüyeceği sınırda bir kapısı vardı (Türkgözü Kapısı) ama kapandı. Kültürel faaliyetlerini sergilediği halkevleri vardı o da kapatıldı, iki sinema salonu vardı ikisi de kapatıldı. İl dediğin yerde ?açılışlar' yapılır, Ardahan'da ?kapanışlar' yapılıyor. Türkiye'de hiçbir il Ardahan kadar şanssız olamaz ama hiçbir il de Ardahan halkı kadar çağdaş olamaz. ?

Ardahan Anadolu Lisesi'nden mezun olup iki yıldır üniversite sınavlarına giren Candoğan Sarıkaya, ?Bizim yerimize başkaları konuşuyor ama sorun bizim sorunumuz? diyerek sınava giren bütün arkadaşlarını toplayıp geliyor. Onlarla Ardahan Kalesi'nde buluşuyoruz. Sarıkaya, Ardahan'ın eğitim alanındaki başarısızlığı gazetelerde bu kez geniş yer bulunca bundan duydukları üzüntü nedeniyle gelmeyen arkadaşları olduğunu söylüyor.

Aileler çocuğuna karşı ilgisiz

Sarıkaya ?Ardahan adına elbette üzgünüz ama ben kendimi bu başarısızlıktan dolayı sorumlu hissetmiyorum. Bu bölgeye stajyer tecrübesiz öğretmenleri gönderiyorlar, tecrübeli olanları da bir an önce çekip gitmek istiyorlar. Okul donanımı yok, birine gitmezsen nasıl olsa diğerine gideceksin diye eğitim kalitesini önemsemeyen iki dershane var? diyor.

Yağmur Balcı'nın ailesi Ardahanlı. Yalova'da okumuş, hep takdir alırken buraya gelince başarı oranı sürekli düşmüş, ?Yalova'daki öğretmenim ise beni hâlâ arıyor? diyor. Ardahan'da ise öğretmenlerin bir bölümü raporlu olunca derslerin çoğu boş geçiyor.

Ardahan Öğretmen Evi'nde öğretmen ve müfettişlerle bir araya geliyoruz; öğrenci ve velilerin ?devletin bu bölgeye yeterli yatırımı yapmadığı, tecrübesiz ve bir an önce gitmek isteyen öğretmenler yüzünden başarısız oldukları' gibi gerekçeleri tartışmak için. Ancak onlar da eğitimdeki başarısızlığın nedenlerini alt alta sıralarken öncelikli olarak, bu başarısızlığı ailelerin ekonomik sorunlar yüzünden çocuklarıyla yeterince ilgilenmediklerine bağlıyorlar.

Başka şeyler de söylüyorlar: ?Hâlâ bir odalı evlerde ergenlik yaşına gelmiş çocuklar anne babalarının yanında uyuyor, haliyle çocukların psikolojisi bozuluyor. Bir an önce hayata atılmak, okulla vakit kaybetmeyip çekip gitmek istiyorlar. Ders çalışmak için zaten ortamları bile yok.?

2000'de iki yıllık eğitimi bitiren İlyas İzgi ise şöyle konuşuyor:

?Ardahan Üniversite sınavlarında 2001 yılında sondan yedinci, 2002 ve 2003 yıllarında Hakkâri'nin bir sıra önünde en başarısız ikinci il oldu. Son dört yıldır da sonuncu... Niye? Hocalarda tecrübe yok, okullar donanımlı değil, ÖSS sisteminde değişiklik yapılması öğrencileri zorladı, ekonomik olarak da yetersizler. Ama her şeyden önemlisi artık Ardahanlı bütün öğrencilerde şöyle bir psikoloji oluştu: ?Nasıl olsa kazanamayız..'

Otele dönerken soğuk iliklerime kadar işliyor. ?Buraya yaz gelmedi mi daha?? diyorum, bizi bütün bir akşam dolaştıran taksici Ergün Akbulut'un verdiği yanıt Ardahan'da dinlediğimiz sorunların bir özeti gibi; ?Gelse de fark etmez, Ardahan öyle bir yer ki, burada güneş bile üşüyor...?

Ardahanlıya göre şehir, bundan 20 yıl önce daha ileri durumdaydı. Ama ekonomik, sosyal ve kültürel alanda sürekli olarak ilerlemesi gerekirken geriliyor.

Rektörden tepkisiz topluma tepki: ZIKKIM YİYİN

Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, ÖSS sonuçları açıklandıktan sonra konuyla ilgili yaptığı açıklamada, söz konusu durumun kendisini derinden üzdüğünü, ancak asıl üzen durumun, durumu adeta kanıksayan toplumun tepkisiz kalması olduğunu ifade etmişti. Bazı şeylerde şok uyarmalar gerektiğini, bu nedenle ÖSS sonucunun bu tabloyu ortaya koyduğu gün siyah kurdele takılması gerektiğini belirten Korkmaz, sonuçların açıklanmasının ardından yaşadığı olayı şöyle anlatmıştı:

?Sonuçlar açıklandığının ertesi günü Ardahanlılar, yani hiçbir şey olmamış gibi beni kuzu yemeye davet etiler. Dedim ki, 'Zıkkım yiyin. Yani kuzu yemeseniz ne olur.' Yani bugün siz yas tutmanız lazım, bugün siyah kurdele takmanız lazım, bugün gazeteler siyah çıkmalıydı. Bu toplum, bu insanlar, bu kanıksanmış öğretilmiş çaresizliğin farkına varmalı. Bu çocuklar her yıl sonuncu olmuşlar diye aşağılanıyorlar. Bu durum bir kader değildir. Onun için bugün yas tutalım dedim. Bunun altını çizmek istiyorum.?

ARDAHAN VALİSİ CEBİROĞLU:

Gitmek isteyen öğretmenlere kızamıyorum

Ardahan Valisi Selim Cebiroğlu bir yıldır görevde. Ardahan'da ?organize bir kültür farklılığı' yaratma peşinde. Bölgede sadece eğitim alanında değil birçok konuda rehabilitasyonun şart olduğuna inanıyor. ?Bu mücadeleden vazgeçmek yok, herkes yanacak... Sen yanmasan ben yanmasam bu işler olmayacak' diyor Vali Cebiroğlu... Cebiroğlu ile Ardahan'da eğitim alanındaki sorunlara ilişkin tespit ve çözüm önerilerini konuştuk.

Ardahan'a ataması yapılan öğretmenler neden gelir gelmez gitmek istiyor?

Çünkü burada kalmanın koşulları olmalı. Ardahan'a ataması yapılan öğretmenlerin daha geldikleri gün karşılaştığı güçlükler nedeniyle gitmek istemelerine ben kızmıyorum. Lojman sorunu çözülmezse, ek ödemeleri yapılmazsa elbette gitmek isteyecekler. Onlara hak veriyorum. Eğitimdeki başarısızlığı bir iki nedene bağlayamazsınız, bütünüyle rehabilite etmek gerekir.

Sizin çözüm öneriniz nedir?

Devlet diyecek ki, ?Kardeşim şu şu illerden tecrübeli, bilgili belli kariyerde olan öğretmenleri istihdam etmek istiyorum. Bunlara iki kat maaş verilecek ancak en az beş yıl orada kalacaksınız. Teknok-rat bir komite kurulacak, giden öğretmen eğer düzgün iş yapmazsa iş akti feshedilecek. İş yapıyorsa beş yıl sonra nereye istiyorsa oraya gidecek.

Lise son sınıfta olan 92 aday var

ÖSYM Başkanlığı verilerine göre, 2008 ÖSS'ye Ardahan'da toplam 2094 kişi sınava ÖSS'ye katıldı. Ardahan Milli Eğitim Müdürlüğü verilerine göre ise lise son sınıfta olup da ÖSS'ye giren öğrenci sayısı ise 92. Geriye kalan 2002 kişiyi beklemeli öğrenciler, önceki dönemlere ait bir yere yerleşememiş mezunlar ve Ardahan'daki ortaöğretim kurumlarından 1992 yılından itibaren dışarıdan ve açıköğretim lisesinden diploma alanlar oluşturuyor. 92'si öğrencinin tamamı 160 puan barajının üzerinde puan alırken sadece 44'ü 4 yıllık lisans programlarına yerleşecek düzeyde puan aldı.