Anayasa paketinden: Asker kişiler sivil yargıda yargılanacak
- Anayasa değişiklik teklif taslağına göre, asker kişiler devletin güvenliğine, anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı suçlarla ilgili sivil yargıda yargılanacak.
- Memurlara 'toplu sözleşme' hakkı verilecek
- Anayasa paketi açıklandı... TAM METİN
Anayasa Mahkemesi 19 asıl üyeden oluşacak. TBMM de mahkemeye üye seçecek. Yüksek Askeri Şura kararlarına yargı denetimi gelecek.
Teklif taslağında, ön görülen düzenlemeler şöyle:
Madde (7): Anayasanın "dilekçe hakkı" başlıklı maddesinde değişiklik yapılıyor.
Maddenin başlığı, "dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı" olarak yeniden düzenleniyor.
Maddeye eklenen hükümlerle herkese bilgi edinme ve "kamu denetçisi"ne başvurma hakkı tanınıyor. TBMM Başkanlığına bağlı olarak kurulması öngörülen "Kamu Denetçiliği Kurumu", idarenin işleyişi ile ilgili şikayetleri inceleyecek. Kamu başdenetçisi, TBMM tarafından gizli oyla ve 4 yıl için seçilecek.
Madde (8): Anayasanın "milletvekilliğinin düşmesi" başlıklı 84. maddesinde değişiklik yapılıyor.
Buna göre, partinin temelli kapatılmasına beyan ve eylemleri ile sebep olduğu Anayasa Mahkemesinin kararında belirtilen milletvekilinin milletvekilliğinin, kararın, Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihte sona ermesini öngören hükmü, yürürlükten kaldırılıyor. Böylece parti kapatma davalarında, milletvekilliğinin düşürülmesi kararı verilemeyecek.
Madde (9): Anayasanın, TBMM'nin Başkanlık Divanının oluşumunu düzenleyen 94. maddesinde değişiklik yapılıyor. Seçim süresinin 5 yıldan 4 yıla indirilmesi nedeniyle Başkanlık Divanının 2. dönem görev süresi konusunda düzenleme yapılıyor. Buna göre, Başkanlık Divanı 2. devre, dönemin sonuna kadar görev yapacak. Mevcut düzenlemede, Başkanlık Divanının 3 yıl için görev yapması öngörülüyor.
Madde (10): Anayasanın, "Yargı Yolu" başlıklı 125. maddesininde değişiklik yapılıyor.
Yüksek Askeri Şura kararlarına yargı denetimi getiriliyor. Yargı, bu yetkiyi, idari eylem ve işlemin hukuka uygunluğunun denetimiyle sınırlı kullanacak, yerindelik denetimi yapamayacak.
Madde (11): Anayasanın devlette memur çalıştırılmasına ilişkin hükümler içeren 128. maddesinde değişiklik yapılıyor. Maddeye, memurlara tanınacak olan "toplu sözleşme hakkı" yansıtılıyor.
Madde (12): Anayasanın, memurların disiplin kovuşturması konusunda hükümler getiren 129. maddesinde değişiklik yapılıyor. Uyarma ve kınama cezaları da yargı denetimine açılıyor.
Madde (13): Anayasanın "Hakimler ve Savcıların Denetimi" başlıklı 144. maddesinde değişiklik yapılıyor. Buna göre, adalet müfettişleri, sadece savcıları ve adalet hizmetlerini idari görevleri yönünden soruşturabilecek.
Madde (14): Anayasanın, "Askeri Yargı" başlıklı 145. maddesinde değişiklik yapılıyor. Buna göre, askeri mahkemeler, asker kişilerin sadece askerlik hizmet ve görevleri ile ilgili olarak işledikleri askeri suçlulara ait davalara bakmakla görevli olacak. Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar, her durumda adliye mahkemelerinde görülecek. Siviller savaş hali dışında askeri yargıda yargılanamayacak.
Madde (15): Anayasa Mahkemesinin kuruluşunu düzenleyen 146. maddede değişiklik yapılıyor. Buna göre, halen 11 asıl 4 yedek üyeden oluşan Anayasa Mahkemesi, 19 asıl üyeden oluşacak.
TBMM, 2 üyeyi Sayıştay Genel Kurulunun gösterdiği 3'er aday arasından, 1 üyeyi Baro başkanlarının avukatlar arasında göstereceği 3 aday arasından gizli oylamayla seçecek. Cumhurbaşkanı 3 üyeyi Yargıtay, 2 üyeyi Danıştay, 1 üyeyi Askeri Yüksek İdare Mahkemesince gösterilecek 3'er aday içinden, 3 üyeyi ise YÖK'ün kendi üyesi olmayan Yüksek Öğretim Kurumları öğretim üyeleri arasından göstereceği 3'er aday içinden seçecek. Cumhurbaşkanı 7 üyeyi ise direkt olarak atayacak. Cumhurbaşkanı, 5 üyeyi üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar veya Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından, 2 üyeyi ise yüksek öğrenim görmüş, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları arasından seçecek. Anayasa Mahkemesi 3 daireden oluşacak.