Bahar alerjisinden nasıl korunuruz?

Dr. Seyfullah Dağıstanlı

Bahar nihayet göründü. Hiçbir gülün dikensiz olmadığını hatırlatırcasına, polenler de havada uçuşur oldu.

Bahar alerjisi, ?bahara alerji? değil elbet. Baharın her türüne alerji duyan kronik mutsuzları bir tarafa bırakırsak, çoğumuz baharı özlemle bekledik. Ama havada uçuşan polenlere duyarlı olanlarımız genellikle genetik nedenlere bağlı bu mevsimsel alerj yüzünden doğanın uyanışına yeterince sevinemiyor, tadını çıkaramıyor.

Bahar nezlesi (mevsimsel alerjik rinit-saman nezlesi)

Bahar aylarında havada uçuşan polenler, hava yolu ile burnun iç kısmını döşeyen ve mukoza adı verilen dokuya yapışarak iltihabi olaylara neden olur. Alerjik rinit çoğunlukla erken yaşlarda başlar ve ileri yaşlarda şiddeti azalarak ömür boyu devam eder. Polenlerin uçuştuğu bahar aylarında ortaya çıkan tipine mevsimsel alerjik rinit adı verilir. İlk tanındığında, hastalık havada uçuşan samanlara atfedilmiş ve ?saman nezlesi? olarak adlandırılmış. Daha sonra hastalığın çiçek polenleri ile ilgili olduğu, polenlerin samanların üzerine yapıştığı ve rüzgarla dağıldığı anlaşılmış.

Hastalık etkenleri

Polenler dışında aşağıdakiler de alerjiye yol açabilir:

* ev tozları, * myte'lar, * kedi köpek gibi evcil hayvan tüyleri, * küf mantarları, * Evde kullanılan kimyasal maddeler, * Deterjanlar,

* Hava kirliliğinden kaynaklanan parçacıklar.

Etkene ve alerji tipine göre alerjik rinit tüm bir yıl boyunca sürebilir.

Alerjik rinit ağır bir hastalık değildir, ancak yine de aşağıda sıraladığımız konularda hayat kalitesini etkiler:

* uyku, * yemek, * yaşam şekli, * okula devamsızlık/öğrenme, * işgücü kaybı, * vücut direncinde azalma, * hoşnutsuzluk

Alerjik rinit belirtileri

Alerjik rinit belirtileri histamin salınımı ile ilgilidir. Histamin, vücudun bir korunma mekanizmasıdır, polenlerin tetiklemesi ile algılanan saldırıyı bertaraf etme amaçlı bir salgıdır. Ancak histamin salınımı hücre saldırılarını tetiklerken vücutta istenmeyen başka olaylara da yol açar:

* Burunda sürekli akıntı, n Gözlerde kaşıntı, sulanma (konjonktivit), n Hapşırma nöbetleri, n Burun tıkanıklığı, n Baş ağrısı, n Burunda, dudakta, damakta ve boğazda kaşıntı, n Öksürük.

Alerjik rinitin tanısı

Alerjik rinit tanısı yukarıda sıralanan klinik belirtiler ve bazı laboratuvar testleri ile konur.

Bu testler :

* Serolojik kan testleri, n Derideki özel antikorların saptanması, n Burun salgısının analizi, n Burun içine allerjen madde uygulayarak yapılan uyarı testi.

Alerjik rinit tedavisi

Tüm diğer alerjik hastalıklarda olduğu gibi öncelikli önlem alerjenden korunmaktır. Tedavi planı başlıca:

* Alerjen uyaranlarla temasın kesilmesi,

* İlaç tedavisi, n Aşı ile etmene duyarsızlaştırma.

Alerjik riniti olan hastalarda koruma yöntemleri

* Sigaradan kaçınmalı, sigara içilen ortama girmemeye dikkat etmelidirler.

* Tozlu ve polenli ortamlarda bulunmamalı, toz ve polene maruz kalabilecekleri işlerden kaçınmalıdırlar.

* Zorunlu durumlarda mutlaka maske veya hava temizleme cihazı kullanmalıdırlar. Polenlerin en yoğun olduğu sabah erken saatlerde ve akşam saatlerinde evden dışarı çıkmamaya çalışmalıdırlar.

* Vazelin gibi bir polen tutucu işe yarayabilir. Burnun dış kısmına ve göz çevresine ince tabaka şeklinde sürülen vazelin polenleri yakalar ve histamin uyarımını önler.

* Polenlerin uçuştuğu mevsimlerde kapı ve pencereleri kapalı tutmalıdırlar.

* Hava temizleme cihazı kullanarak da polene maruz kalmaktan kaçınmalıdırlar.

* Kuru ev havası alerjik rinitin kötüleşmesine neden olabileceğinden, evde hava nemlendiricisi kullanmalıdırlar.

* Evin içinde evcil hayvan ve bitki beslemekten kaçınmalıdırlar.

* Banyo ve çamaşır ürünlerinde hipoalerjik ürünler seçilmelidir. Giysiler iyice durulanmalı, polen ve toz yapışmasını önlemek için açık havada kurutulmamalıdır.

* El ve yüz sıkça sabunsuz yıkanarak varsa polenler ve tozlar uzaklaştırılmalıdır.

* Tüylü, yünlü giysi ve battaniye kullanmamalıdırlar

* Yatak kılıflarının da anti alerjik özellikte olmasına dikkat edilmelidir.