Bilimin köküne kibrit suyu mu?
Türkiye Bilimler Akademisi'nden (TÜBA) üç önemli uyarı: Politik kararlarla kurulan üniversiteler niteliksiz. Üniversite öncesi eğitim kalitesiz. Saygın bilim dergilerinde Türkiye 'yok'
ANKARA- Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA), Türkiye'nin bilim ve teknolojideki mevcut durumunu içeren 'TÜBA Bilim Raporu 2009'da dikkat çekici uyarılara yer verdi. Raporda Türkiye'de çok sayıda üniversitenin politik kararlarla kurulduğu belirtilirken ilköğretimden itibaren Türk eğitim ve öğretim sisteminde yaşanan aksaklıklara işaret edildi.
TÜBA tarafından hazırlanan ?TÜBA Bilim Raporu 2009'da, Türkiye'de bilimsel yaklaşımların TÜBİTAK'ın kurulmasından bu yana geçen 46 yıl, TÜBA'nın kurulmasından bu yana geçen 16 yılda önemli aşamalar kaydettiğine dikkat çekildi ancak Türk toplumu nun hâlâ bir bilim/bilgi toplumu durumuna gelemediği savunuldu.
'Türkiye Bilimler Akademisi Bilim Raporu 2009' için TIKLAYINIZ.<
Bilimsel yapı yönetimi sorunlu
Raporda ?Raporun bir saptamadan öte bir uyarı niteliği taşımasını umuyoruz? denilerek özetle şu noklara dikkat çekildi:
* (Türkiye'de bilimin köklü bir üstyapıya sahip olduğu belirtilerek) ?Bu kurumun başlıca ögeleri TÜBİTAK ve üniversitelerdir. TÜBA, bu yapının içinde küçük de olsa önemli bir yere sahiptir. Ancak bu bilimsel yapı, tümüyle kendini yönetme gücüne sahip değildir. Yönetimdeki karar vericiler, üniversitelerin yönetimi, yeni üniversitelerin kurulması gibi ülkede bilimsel etkinliği yönlendirecek kararları çoğunlukla bilim insanlarına ve bilim kurumlarına danışmadan verebilmektedir. Zaman zaman araştırmaya ayrılan kaynaklar, politik yaklaşımlarla yeterliliğe bakılmadan dağıtılmakta, pahalı bilimsel araç gereç ve alt yapı öğeleri, bunları kullanma becerisi olmayan birimlerde atıl kalabilmektedir.?
Üniversitelerin temeli çürük
* ?Türkiye Bologna Süreci'ne katılan 45 ülkeden biri olmasına rağmen, Türk üniversiteleri arasında bu sürecin ölçütlerine uyabilen çok az üniversite bulunuyor.?
* ?Türkiye'de çok sayıda üniversite politik kararlarla kuruluyor. (...) Bu kurumlardan bazılarında üniversite olmanın ana ilkeleri olan araştırma geleneği ve özgür düşünme kültürü eksiktir, hatta bazıları meslek öğretme açısından, bir yüksekokul standardını yakalamaktan uzaktır. Pek çok üniversite mezunu gencin, diplomalarında yazan mesleği sürdürme yeterliliğine sahip olup olmadığı tartışmalıdır.?
Eğitim kalitesi düşük
Raporda ilk ve ortaöğrenimdeki eğitim eksikliğinin üniversite eğitiminde katmerlenen olumsuz etkisi de vurgulandı, öğrenci aflarının ve vize tekrarlarının eğitim kalitesini düşürücü etkisi hatırlatıldı:
* ?Türkiye'de ilk ve orta öğretimin ciddi bir reforma gereksinimi vardır. Gevşek müfredatlar, ezberci öğretim, büyük sınıflar, özetle kaliteye önem vermeyen yöntemler, eğitimimizin en temel sorunlarıdır. Dershane yoluyla, öğrenilmemiş hazır bilgi yüklenerek üniversiteye giren gençlerimizin matematik, fizik, kimya gibi alanlardaki yetersizliklerinin tamamlanma zorunluluğu, üniversite eğitiminin verimini düşürmekte. Öğrenci affı, art arda vize sınavı tekrarı gibi yöntemler, üniversite eğitiminin kalitesini düşürmektedir.?
Üniversiteye danışan yok
Raporda vurgulanan sorunlardan biri de bilimsel üretimin içindekilerle karar alıcıların kopukluğu oldu. Türkiye'de yönetim kademesindekilerin üniversitelerle ilgili kararlar alırken bilim insanlarına danışmadığı yönündeki eleştirilere dikkat çekildi.
* ?Bilim insanlarının siyasetçilerle iletişim kurabilecekleri ?ortak yüz' niteliğinde yeni bir dil ve pragmatik yaklaşım geliştirilebilir.?
Bilimsel yayın sıralaması
Raporda, 2008 yılında Türkiye'de Türk bilim insanlarının Science Sitation Index (SCI) tarafından taranan yayınların sayısının 22 bin 547 olduğu belirtilerek, bu sayıyla Türkiye'nin Belçika ve Yunanistan'ı geride bırakıp 19. sıraya yükseldiği ifade edildi. Ancak istatistiklerin ?bilim dünyasında gerçekten ağırlığı olan bilim dergilerine girebilen Türk adresli makalelerin azlığını' gösterdiği, bunun da düşündürücü olduğu belirtildi