Osmanlı Arşivi Çöpten Çıktı

Ermeni ve Rum azınlıkların, Türkler ile nasıl uyum içinde yaşadığını anlatan belge Konya'da çöpten bulundu. Tarih bir tesadüfle ortaya çıktı.
Konya'da, Osmanlı dönemine ait mahkeme sicil belgesi, bir vatandaş tarafından çöp yığınında bulundu. Belgeler, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi tarafından satın alındı.

Türkiye'de tarihî belgelerin yeterince korunmadığına örnek teşkil edecek bir olay Konya'da yaşandı. 1799-1801 yıllarına ait zabıt defterlerinden birisi bir vatandaş tarafından çöplükte bulundu. Kâğıtların üzerinde Osmanlıca yazılar bulunduğunu gören vatandaş, tarihî değerinin olabileceğini düşünerek sahaflar çarşısına götürerek sattı. Çarşıda dolaşırken tarihî belgeyi gören Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürü Bekir Şahin, sahafla konuşarak paha biçilmez belgeleri kütüphaneye kazandırmak için satın almak istedi.

Önce yüksek bir fiyat isteyen sahaf, daha sonra Müdür Bekir Şahin'in ikna çabaları sonucunda cüzi bir fiyata satmaya razı oldu. Paha biçilemeyen 44 sayfalık ?mahkeme sicil belgesi' bakanlıktan ödenek gelir gelmez kütüphane envanterine geçirilecek. İçerisinde ?ferman', ?berat' ve ?mektup' gibi idari belgeler ile ?kadı ilam ve hüccet'lerinin bulunduğu belge, çalınma ihtimaline karşı çelik kasa içerisinde saklanıyor.

Mahkeme sicil tutanaklarının tarihî yazılı kaynaklar arasında bulunduğunu belirten Konya Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürü Bekir Şahin, ?Belgeler zamanın birinci derece önemli kayıtları arasında yer alıyor. O döneme ait sosyal ve ekonomik yaşamı anlatan birçok eser bulunmasına rağmen araştırmacılar objektiflik olarak bu kitapları baz almamakta. Mahkeme tutanakları resmi kayıtlar olduğu için hiçbir şüphe barındırmadığından dolayı diğer belgelerden ayrı bir yere sahip.? dedi.

Gayrimüslim üye de var

Çöplükte bulunan belgeler zamanın yönetim şekli ve toplumsal hayat hakkında da detay bilgiler içeriyor. Belgelerden mahkemede azınlıkların hakkını korumak için heyet içerisinde ?Simon' isimli gayrimüslim bir üyeye de yer verildiği görülüyor. Şahin bu durumu, ?Belgeler, gayrimüslim Rum-Ermenilerin ve Müslümanların ne kadar uyum içerisinde yaşadığını gösteriyor.? diye açıkladı. Vatandaşlara çağrıda bulunan Şahin, ellerinde bulunan tarihî belgeleri kütüphaneye getirip satmalarını istedi. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın konu hakkında ödenek ayırdığına işaret eden Şahin, ?Vatandaşlarımız ellerinde buna benzer tarihî belgeler varsa bize getirsin. Maddi bir karşılık belirleyerek ödeme yapacağız.? dedi.