Eğitim çalıştayı sonuçları...
Mülki İdare Amirleri, STK'lar ve Milliyet Gazetesi 2005 Eğitim Çalıştayı'nda
'eğitim sorunları' tartışıldı. İlk tesbitler Yatılı bölge okulları ve kızlar
üzerineydi.
Özellikle Yatılı İlköğretim Bölge Okulları'nın sorunları ve kız çocuklarının
okula gönderilmemesinin nedenlerini inceleyen Çalıştay, çözüm önerilerini de
ortaya koydu.
Milliyet-ÇYDD işbirliği ile yapılan Çalıştay'da, Mülki İdare Amirleri, YİBO'larin
sayılarının artması gerektiğini belirtirken, var olanlardaki olumsuz koşulların
da acilen düzeltilmesine dikkat çekti.
Taşımalı eğitimin de artık bir sorun haline dönüştüğünedn yakınan vali ve kaymakamlar, sistemin "rant kapısı" haline geldiğini ve güvensiz araçlarla taşıma yapıldığını söyledi.
Doğu ve Güneydoğu bölgesinde törelerin, ağalık ve şıhlık sistemlerinin eğitimi
de olumsuz yönde etkilediğine dikkat çeken Mülki İdare Amirleri, bulunacak çözümlerin
bölge gerçekleri göz önüne alınarak uygulanması gerektiğini belirttiler. İşte
sorunlar ve çözüm önerileri...
Yurttan yükselen sesler...
YAPISAL SORUNLAR
Ekonomik yetersizlik:
İşsizlik en büyük sorun. Aile reislerinin doğru bir geçim kaynağı yok. O nedenle çocuğun eğitim yükünü kaldıramıyor. Ayrıca çocuk evin geçimi için çalıştırılıyor.
Çok çocuklu aile yapısı:
Aile planlaması yok. Kaymakamlara göre; aile başı çocuk ortalaması 7... Her evde en az 3 çocuk okul çağında.
Mevsimlik\ geçici işçilik:
Birçok aile hasat dönemlerinde tarlalarda çalışmak amacıyla başka illere gidiyor. Beraberinde çocuklarını götürdükleri için eğitimleri yarıda kalıyor.
Göçer aileler:
Bölgede çok sayıda belli ikametgâhı olmayan göçer nüfus var. Çadırlarda yaşıyorlar. Okul çağındaki çocukları kesinlikle eğitimden yoksun kalıyor
Geleneksel yapı:
a) Çocukları ev işlerinde kullanmak
b) Erken evlilik
c) Başörtüsü
d) Yaşça büyük olma
Feodal yapı (Ağa - şıh baskısı):
Feodal yapı nedeniyle önder durumundaki kişiler, çevresindekilerin cehaletinden yararlanıyor. Kendi düzenini bu şekilde koruyacağına inanıyor, özellikle kızların okula gönderilmesini engelliyor
Çocuğunu uzağa gönderme korkusu:
Aileler evinin yanında okul olsa gönderecek. Ancak YİBO'lar uzakta olduğu için aileler özellikle küçük çocuklarını vermekten kaçınıyor.
YİBO'lara güvensizlik:
İlköğretim birinci kademedeki çocuklar kendi ihtiyaçlarını karşılayamıyorlar. Onlara yardım edecek yeterli sayıda hizmetli bulunmuyor. Ayrıca sağlık görevlileri de yok.
Bağnazlık:
'Kız çocukları okusa ne olacak', 'Okuyanlar ne yapıyor' gibi yanlış saplantılar, çocukların okula gönderilmesinde engel oluşturuyor.
Kalabalık aile düzeni nedeniyle ders çalışma ortamının bulunmaması:
Evler genellikle iki odalı. En az 10 nüfus yaşıyor. Aynı yerde yatılıyor. Misafir ağırlaması aynı odalarda oluyor.
Türkçeyi konuşamama:
Özellikle doğudaki çocuklar Türkçe bilmiyorlar. Deneyimsiz öğretmenler de bunun karşısında şaşırıyor. İletişim sağlanamıyor.
DEVLET KAYNAKLI SORUNLAR
Öğretmenler deneyimsiz:
İlk öğretmenlik tecrübesini bu bölgede yapıyorlar. Bölgeyi bilmiyor, insanlarını tanımıyor, şartlar karşısında bocalıyorlar.
Hızlı öğretmen sirkülasyonu:
Zorunlu hizmet bölgesi olarak bakıldığı için gelen öğretmen gideceği günü bekliyor. Bölgeyi tanıdığında tayini çıkıyor.
Öğretmenlerin yaşam koşulları çok kötü:
Öğretmenlerin özellikle lojman sorunu had safhada. Çoğu okulda tuvalet, su yok.
İl Milli Eğitim Müdürleri yetersiz:
Müdürlük vasfına sahip olmayanlar müdür olarak bölge sorumluluğuna atanıyorlar. Sorunlar karşısında bocalıyorlar.
MEB merkez yöneticileri ile bölge yöneticileri birbirlerini anlamıyor:
Ankara'da yasa çıkarılırken, bölgesel farklılıklar dikkate alınmadığı için uygulamada sorun yaşanıyor.
Vekil yöneticiler soruna sahip çıkmıyor:
Bölgedeki vekil yöneticiler kalıcı çözüm üretmekte isteksiz davranıyorlar.
YİBO'lar iyi yönetilmiyor:
YİBO'lar özel kurumlar olarak ele alınmalı, yöneticileri ayrı kriterlerle belirlenmeli.
Kadın yönetici çok az:
Kızlara rol modellik yapacak kadın yönetici yok. Hemşire, ebe dışında çalışan kadın yok.
Rehberlik hizmeti yok:
Çocuklar özellikle YİBO'larda psikolojik bunalıma giriyor. Ancak sorunlarıyla ilgilenecek tek bir sorumlu yok.
Öğretmenlerin motivasyonu düşük
Olumsuz koşullar, sosyal kültürel faliyetler ve teşvik edici ödüllerin olmaması öğretmenleri boşluğa ve isteksizliğe itiyor.
Yurt ve pansiyon yetersiz:
YİBO'lardan çıkan öğrencilerin ortaöğretime devam etme şansları kalmıyor. Çünkü gidebilecekleri yatılı okullar yok.
Okulların fiziki şartları çok kötü:
Bölgedeki okulların büyük bölümünde tuvalet, su kalorifer yok.
Taşımalı sistem sektör oldu:
Taşımalı sistem bazı kesimlere rant kapısı oldu. Uygun olmayan araçlarla, uzak mesafeler yapılıyor.
Siyasi nedenlerle yanlış yatırımlar:
Siyasi kaygı ve baskılarla dağ başına bile okullar yapılmış. Bu nedenle boş olanlar var.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Her kız çocuğuna burs sağlanmalı