Kooperatifler Kanunu'na kısmi iptal

Anayasa Mahkemesi, kooperatif kontrolörlerinin çalışma usullerinin tüzükle düzenlenmesini öngören Kanun hükmünü iptal etti.

CHP, 5983 sayılı Kooperatifler Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 3. maddesiyle Kooperatifler Kanunu'nun değiştirilen 90. maddesinin ikinci, üçüncü fıkrası ile 2. cümlesinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde dava açmıştı.

Yüksek Mahkeme, Kanun'un 3. maddesiyle 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun değiştirilen 90. maddesinin ikinci fıkrasının Anayasa'ya aykırı olduğuna karar vererek, oybirliğiyle iptal etmişti.

Anayasa Mahkemesi'nin iptale ilişkin kararının gerekçesi Resmi Gazetede yayımlandı.

Kararın gerekçesinde, 5983 sayılı Kanun ile değiştirilen 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 90. maddesinin ikinci fıkrasında kontrolörlerin seçilme, çalışma usul ve esasları ile görev ve yetkilerinin tüzükle tespit edilmesinin öngörüldüğü kaydedildi.

Gerekçede, Anayasa'nın 128. maddesinin birinci fıkrasında ''Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür'', ikinci fıkrasında da ''Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve başka özlük işleri kanunla düzenlenir. Ancak mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır'' kuralının yer aldığı hatırlatıldı.

1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 90. maddesinin birinci fıkrası uyarınca kooperatiflerin denetiminden sorumlu ilgili bakanlık bünyesinde bulunan kontrolörler aracılığıyla kooperatiflerin denetiminin yapabileceği kaydedilen gerekçede, Kooperatifler Kanunu uyarınca kooperatiflerin denetiminde yer alacak kooperatif kontrolörlerinin, ilgili bakanlıklara bağlı olarak görev yapan Anayasa'nın 128. maddesinin birinci fıkrası anlamında memur oldukları vurgulandı.

Gerekçede, şu tespitler yapıldı:

''Anayasa'nın 128. maddesinin ikinci fıkrası ile memurlar ve diğer kamu görevlileri için öngörülen nitelik, atanma, görev ve yetkiler ile özlük haklarının kanunla düzenlenmesi güvencesi memur kapsamında bulunan kooperatif kontrolörleri için de geçerlidir. Dolayısıyla diğer memurlar ve kamu görevlileri gibi kooperatif kontrolörlerinin de nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkilerinin kanun ile düzenlenmesi gerekir. Kooperatif kontrolörlerini bizzat Anayasa tarafından öngörülen bu güvenceden yoksun bırakmak suretiyle bu hususları tüzük ile düzenlemek Anayasa'nın belirtilen açık hükmü ile bağdaşmaz. Açıklanan nedenle kural Anayasa'nın 128. maddesine aykırıdır.''