Dünyanın en pahalı benzin ve elektriği Türkiye'de tüketiliyor
Türkiye, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkeleri içinde, benzindeki vergi yükü bakımından 3'üncü, benzin satış fiyatında ise 1'inci sırada yer alıyor.
OECD'de en pahalı elektrik de yine ülkemizde tüketiliyor. Gelir İdaresi Başkanlığı Gelirler Başkontrolörü Semih Öz'ün yaptığı araştırmaya göre, motorlu taşıtlarda akaryakıt kullanımından elde edilen vergiler, birçok ülkede en önemli gelir kaynağı olarak değerlendiriliyor. Bazı ülkeler, vergi idarelerinin etkin çalışmaması sebebiyle, gelir politikalarında az mükelleften kolaylıkla tahsil edilebilen akaryakıt vergilerine ağırlık veriyor. ABD gibi ülkelerde, benzin kullanımından elde edilen vergiler, otoyolların yapım ve bakımına harcanıyor. Birçok ülke ise bu vergiler ile bütçelerini finanse etme yoluna gidiyor. Araştırmaya göre, 1996'dan 2005'in son çeyreğine kadar olan dönemde, Türkiye dışındaki OECD ülkelerinde akaryakıttan alınan vergilerin, satış fiyatına oranında düşme meydana geldi. Türkiye'de ise tersi bir gelişme yaşandı ve 1996'da yüzde 65,8 olan akaryakıttaki vergi yükü, 2005'te yüzde 70'lere yaklaştı. Veriler, Türkiye'nin OECD üyesi ülkeler içinde, kurşunsuz benzin satış fiyatında, en yüksek vergi oranına ulaşan 3 ülkeden biri olduğunu ortaya koyuyor. Listenin başında yüzde 70,2'lik vergi yükü ile İngiltere yer alırken, Danimarka yüzde 69,7, Türkiye ise yüzde 69,2'lik oran ile bu ülkeyi izliyor. Ancak Türkiye, benzin satış fiyatında bütün ülkeleri geride bırakıyor. Ülkemiz, motorin fiyatları yönünden de OECD üyesi ülkeler arasında, İngiltere ve Norveç'ten sonra 3. sırada bulunuyor.
Öte yandan Avrupa Birliği'nde 1995-2003 yılları arasında, bütün enerji ürünleri üzerinden alınan tüketim vergilerinin, toplam vergi gelirlerine oranı yüzde 5,2 olarak hesaplandı. Akaryakıt ürünlerine yüzde 18 oranında KDV ve ayrıca sabit tutarlarda Özel Tüketim Vergisi uygulayan Türkiye'de ise Ekim 2005 sonu itibarıyla, toplam vergi gelirlerinin yüzde 19'u, sadece petrol ürünlerinden alınan Özel Tüketim Vergisi'nden geldi. Bu rakamlara, akaryakıt ürünlerinden tahsil edilen KDV de eklendiğinde, petrol ürünlerinden alınan verginin Türkiye bütçesine katkısı, çok daha yüksek seviyelere ulaşıyor.
Öz'ün araştırmasında, Türkiye ile diğer OECD ülkelerindeki elektrik fiyatları da kıyaslanıyor. Araştırmaya göre, OECD üyesi ülkelerde en pahalı elektrik İtalya, Japonya ve Türkiye'de tüketiliyor. Türkiye'de elektriğin yaklaşık yüzde 50'si sanayide kullanılıyor. Sanayide kullanılan elektriğin satış fiyatı üzerindeki vergi yükünün en fazla olduğu ülkeler de, İtalya, Norveç ve Türkiye olarak sıralanıyor. Ancak Norveç'in OECD'de en düşük elektrik fiyatına sahip ülkelerden biri olduğu da dikkati çekiyor. Almanya, Fransa ve Yunanistan gibi ülkeler, sanayide kullanılan elektrikten vergi almıyor. Türkiye'de ise elektrikte yüzde 18'lik KDV'nin yanında, brüt hasılat üzerinden hesaplanan yüzde 2 TRT payı, yüzde 1 Enerji Fonu, sanayi kullanımında yüzde 1 ve haneler için ise yüzde 5 oranında tahsilat esasına dayalı belediye tüketim vergisi bulunuyor.
zaman