Joker mühendislik gözden düşüyor mu?

Burak Kılanç

Bugün ülkemizdeki endüstri mühendisliği bölümleriyle ilgili bilgileri paylaşacağım. 2013 ÖSYS'de bu bölümü tercih eden adaylar 35'i devlet, 33'ü vakıf ve 3'ü de Kıbrıs Üniversitesi olmak üzere 71 okul içinden tercih yaptılar. 5 bin 854 kontenjanın yüzde 40'ı vakıf üniversitelerindeydi. Büyük şehirlerdeki kontenjanlarda vakıfların ağırlığı fazlaydı. İstanbul'da kontenjanların yüzde 67'si, Ankara'da ise yüzde 53'ü vakıflardaydı. İlk yerleştirmelerde devlet üniversitelerindeki örgün endüstri mühendisliği kontenjanlarının tamamı doldu. Tek boşluk Karabük Üniversitesi'ndeki uzaktan eğitim kontenjanlarında kaldı. Devlet okullarına talep yoğunken, vakıflarda durum tam tersi. 41 programın kontenjanı dolmadı ve taban puanı oluşmadı. Aralarında yüzde 50 ve 25 burslu kontenjanların da olması, endüstri mühendisliğinin adaylar arasında gözden düşmeye başladığını gösteriyor.

25 ŞEHİRDE BU BÖLÜM VAR

Çok boşluk kalmış olsa da vakıf üniversitelerindeki endüstri mühendisliği programlarına yerleşenler arasından sadece 70'inin kesin kayıt yaptırmamış olması, bu bölümlere yerleşenlerin bilinçli tercih yaptığını gösteriyor. Türkiye'deki 25 şehirde endüstri mühendisliği eğitimi almak mümkün. Vakıf üniversiteleri arasındaki seçenekler Adana, Ankara, Antalya, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Mersin ve Trabzon'da. Kıbrıs'taki Gazimağusa, Girne ve Lefkoşa'da yer alan üniversitelerde de endüstri mühendisliği bölümü var. İkinci öğretim seçenekleri Ankara, Balıkesir, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Karabük, Kayseri, Kırıkkale, Kocaeli, Kütahya, Manisa ve Sakarya'da. Uzaktan eğitim almak isteyenler için 4 seçenek var. Bunlar Karabük Sakarya, Beykent ve Zirve Üniversitesiteleri. Ancak öğrencilerin internet erişimli bir bilgisayarı kullanma olması gerekiyor. Derslerin bir kısmı kampusta yapılıyor.

ÜCRET SKALASI OKULDAN OKULA DEĞİŞİYOR

Endüstri mühendisliği kontenjanlarının üniversitelere göre dağılımı incelendiğinde, listenin tepesinde 200 ve üzerinde kontenjanı olan Karabük, Sakarya ve Gazi Üniversiteleri yer alıyor. Vakıflarda 100 ve üzerinde kontenjan olan üniversiteler Bilkent, Doğuş, Özyeğin, Beykent ve Zirve. Bazı vakıf üniversitelerinde ayrı ayrı Türkçe ve İngilizce programlar bulunması da dikkat çekici. Eğitim ücretleri değişiyor. Listenin başında yıllık 36 bin 500 TL ile Koç Üniversitesi yer alıyor. Yıllık ücreti 30 bin TL'nin üzerinde olan diğer üniversiteler Özyeğin, Bahçeşehir ve Okan. 20 bin TL'nin altında 8 vakıf üniversitesi var. Listenin en sonunda yıllık 15 bin 500 TL yıllık ücretle İzmir Üniversitesi bulunuyor.

ALANINDA EN ÖZGÜN BÖLÜM

Prof. Dr. İhsan Sabuncuoğlu Abdullah Gül Üniversitesi Rektörü

- Endüstri mühendisi ne iş yapar?

Ürün veya hizmet üreten sistemlerin tasarımını yapar, bu sistemlerin daha etkin ve verimli çalışmasını sağlar ve yönetimlerini gerçekleştirir. Diğer bütün mühendislikler ürün odaklıdır ancak endüstri mühendisliği ürünlerin ve hizmetlerin üretim süreçleriyle ilgilenir. Bu yönüyle alanında en özgün bölümdür. Endüstri mühendisi üretimden finansa, turizmden sağlığa, savunma sanayinden bankacılığa kadar çok değişik alanlarda çalışabilir.

- İş dünyası endüstri mühendislerinden tam faydalanabiliyor mu ? Yoksa endüstri mezunları pek çok işi

kotaran joker elemanlar olarak mı görülüyor?

Endüstri mühendisleri, daha çok yönetici pozisyonlarında işletme mezunları yerine kullanılır. Bazı sektörlerde iktisatçıların ve hatta bilgisayar mühendislerinin yerine görevlendirilirler. Geniş uygulama alanı, endüstri mühendisliğinin joker özelliği kazanmasına neden olur.

- Endüstri mühendislerinin kariyeri nasıl ilerler ?

Türkiye'de her yıl yaklaşık 5 bin öğrenci bu bölümde eğitime başlıyor. Mezunların yaklaşık yüzde 20'si akademik hayatı seçiyor. Aralarında işletme ve iktisat alanında doktora yapanların sayısı yüksek. İş hayatını seçenler kamu sektöründe Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Rekabet Kurumu, KOSGEB, EPDK, BTK, TİB, gibi kuruluşlarda çalışıyor.

- Bu bölümde mutlu bir öğrencilik ve başarılı bir kariyer için ne yapmalı?

Bu bölümü tercih edenler sosyal ve iletişim becerileri yüksek, insiyatif alabilen, organizasyon yeteneği yüksek ve lider özellikleri taşıyan kişiler olmalı. Ayrıca sistemlere bir bütün olarak bakabilmeleri ve entegrasyon yeteneğine sahip olmaları gerekir.

KIZ ÖĞRENCİ AĞIRLIKTA

ÖSYM'nin istatistiklerine göre bu öğretim yılında endüstri mühendisliği bölümlerinde 21 bin 790 öğrenci okuyor. Kızlar yüzde 52 oranıyla ağırlıkta. Yaklaşık 3 bin lisansüstü öğrenci var ve bunların yılda yaklaşık 600'ü mezun oluyor. 2013'te doktoradan 41 kişi mezun olmuş. Lisans seviyesinde kadınların ağır bastığı dağılım, lisansüstü seviyede erkekler lehine değişiyor. Ülkemizdeki endüstri mühendisliği alanındaki akademik kadroya göz atacak olursak; 128 profesör, 85 doçent ve 260 yardımcı doçentin görev yaptığını görüyoruz. Araştırma görevlilerinin sayısı ise 238.