Ücretler ve emekli aylığı azalacak mı?
Emekli Maaşı Düşecek mi, Düşmeyecek mi? 23.04.2006 - Ali Tezel/ Bugün gazetesi
YENİ sosyal güvenlik sistemi ile birlikte, ücretlerde ve emekli aylığında bir azalma olup olmayacağı merak ediliyor.
Özellikle memurların ücretlerinin, tamamına yakın kısmından prim kesilecek olması kafaları karıştırıyor.
MEMUR MAAŞLARI
Mevcut sistemde, memurların ücretinde, TC Emekli Sandığı'na yüzde 16 kesinti yapılıyor. Çalıştığı kurum da yüzde 20 katkıda bulunuyor.
Bu arada, memurun aldığı ücretin belli bir kısmı kesintiye tabi tutulmuyordu. Yeni sistemde memurun aldığı ücretin tamamına yakın kısmı prim kesintisine tabi olacak. Yani memurdan yapılacak olan kesintinin tutarı artacak.
Ancak, aradaki bu fark, iki yıl süreyle memura yansıtılmayıp çalıştığı kurumca karşılanacak.
Böyle olunca da 2007 ve 2008 yıllarında, prim kesintisi nedeniyle, memurun maaşı azalmayacak. İzleyen yıllarda, ne yönde uygulama yapılacağı şu anda net olarak belli değil. 2009'dan itibaren, prim kesintisi memur maaşından yapıldığı takdirde, memurun ücret gelirinde, prim kesintisi farkı kadar bir azalma olabilecek.
MEVCUT EMEKLİ MAAŞI DÜŞMEYECEK
Mevcut emeklilerin maaşlarında herhangi bir düşüş olmayacak. Emekli aylıkları her altı ayda bir TÜFE artış oranında artacak.
HAK KAZANAN EMEKLİ OLSUN MU?
Emekli olmaya hak kazananların, son yasa ile birlikte kafaları karıştı. Çok kişi "Acaba, sosyal güvenlikle ilgili yasanın yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2007 tarihinden önce emekliye mi ayrılsak?" diyor.
İşin doğrusu, emekliliği hak etmiş olan çalışanların, yasa yürürlüğe girmeden önce, emekli olma telaşına düşmelerine gerek yok. Emekliliğe hak kazananlar yasadan olumsuz etkilenmeyecek.
Yeni yasa, geç emekliliği teşvik ediyor. Emekliliğe hak kazanmış olanların, yasa yürürlüğe girdikten sonra çalışmaya devam etmeleri durumunda, eskisine oranla daha yüksek aylık almaları söz konusu.
Mevcut yasa, Emekli Sandığı'nda 25 yıldan sonra aylık bağlama oranlarını yüzde 1'e, SSK ve Bağ-Kur'da yüzde 1.5'e düşürüyor. Yeni düzenleme ise, aylık bağlama oranlarının çalışma yılı gözönüne alınmaksızın 2016'ya kadar yüzde 2.5, 2016'dan sonra yüzde 2 olmasını öngörüyor.
Bu nedenle "yasa yürürlüğe girmeden emekli olsam mı?" diyenlerin, telaş edecekleri bir durum yok. Bunların, emekli olup olmayacaklarına yasadan bağımsız olarak karar vermelerinde yarar var.
İŞÇİNİN EMEKLİLİK ÜRESİ UZUYOR
8 Eylül 1999 tarihinden itibaren sigortalı olan işçiler, 7 bin gün prim ödediklerinde, emekli olabiliyorlardı.
Yeni düzenleme ile bu süre, 1 Ocak 2007'den itibaren işe başlayanlarda, kademeli 9 bin güne çıkıyor. Bu da işçinin aralıksız olarak 25 yıl çalışması anlamına geliyor.
Hiçbir AB ülkesinde, emekliliğe hak kazanmak için 9.000 gün prim ödeme mecburiyeti yok. Yasanın yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2007'den itibaren, emekliliğe hak kazanma süresine her yıl 100 gün eklenecek. Böylece, 2027 yılında süre 9 bin güne çıkmış olacak.
2007'DEN İTİBAREN EMEKLİLİĞE HAK KAZANANA KÖTÜ HABER
SSK ve Bağ-Kur'da yüzde 2,6; Emekli Sandığı'nda yüzde 3 olan aylık bağlama oranı, işçi, memur ve esnaf için 2007-2015 arasında yüzde 2,5; 2016'dan itibaren yüzde 2 olacak. Aylık bağlama oranı düşürüldüğünden, yasa yürürlüğe girdikten sonra emekliliğe hak kazanacakların emekli aylıkları, mevcut sisteme göre daha düşük olacak. İlk kez 2007'de sigortalı olup 9 bin gün prim ödeyen sigortalıya yüzde 54,5 oranında aylık bağlanacak. İlk sigortalılık tarihi ilerledikçe, aylık bağlama oranı düşecek, aktif sigortalılık süresi uzadıkça oran yükselecek.
Emeklilik yaşı kademeli olarak 65'e çıkacak
Dönem Kadın Erkek
01.01.2036-31.12.2037 arası5961
01.01.2038-31.12.2039 arası6062
01.01.2040-31.12.2041 arası6163
01.01.2042-31.12.2043 arası6264
01.01.2044-31.12.2045 arası6365
01.01.2046-31.12.2047 arası6465
01.01.2048'den itibaren6565
SSK'lı, Bağ-Kur'lu ve memurlar aynı aylığı mı alacak
Yeni yasada merak ettiğim bir husus var. Şimdiye kadar özellikli durumlar hariç, memurlar genellikle en yüksek emekli aylığını alıyorlardı. SSK'lı biraz daha düşük, Bağ-Kur'lu da en düşük aylığı alıyordu. Yeni Yasa emekli maaşlarında yaşanan farklılığı kaldırıyor mu?
- Şu andaki emekli aylıkları arasındaki farklılık, sigortalıların prime esas kazançlarının veya çalışma sürelerinin ya da aylık bağlama oranlarının farklı olmasından kaynaklanıyor. Yeni yasa yürürlük tarihinden sonra prime esas kazanç, süre ve aylık bağlama oran farkını ortadan kaldırdığı için, aynı durumdaki tüm sigortalıların aynı emekli aylığından yararlanması sağlanacak.
1000 YTL'ye göre bağlanacak emekli aylığı
Kurum Mevcuda göre Yeniye göre
SSK 650 YTL 545 YTL
Bağ-Kur 650 YTL 545 YTL
Emekli Sandığı 750 YTL 545 YTL
Bayan esnaf doğum yaparsa
Şimdiye kadar memurlar ve SSK'lı bayanlar, doğum yaptıklarında çeşitli avantajlardan yararlanıyorlardı. Yeni sosyal güvenlik sistemine göre, örneğin bayan bir esnaf, doğum yaptığında; doğum öncesi ve sonrası çalışmadığı süreler için ödeme yapılacak mı?
- Bağ-Kur'lu olan bayan esnafa, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık süreler için, "geçici işgöremezlik ödeneği" verilecek. İkiz ya da üçüz doğum halinde ise, doğumdan öncesi için sekiz hafta yerine 10 haftalık süre için "geçici işgöremezlik ödeneği" verilecek. Ödeme tutarını, yatırılan sigorta primine göre değişecek.
şükrü kızılot/hürriyet