Kamu ihale yasası AB ne isterse tam tersini getiriyor: İşte ayrıntılar...
Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılan Kamu İhale Yasası Tasarısı,
ihalelerdeki mevcut muafiyet sınırlarını daha da genişletiyor. Oysa Avrupa
Birliği'nin müzakereler için tam tersi yönde şartları var.
Avrupa Birliği (AB), ihale mevzuatının "daha liberal ve tüm ihaleleri kapsar bir
niteliğe" kavuşturulmasını isterken; hükümet bu istemlerin tam tersi yönde bir
düzenleme yapmaya hazırlanıyor. Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılan tasarı, Kamu
İhale Yasası'ndaki muafiyetleri artırıyor, KİT'lerin alımlarını yasa denetiminin
dışına çıkarıyor. Tasarı, müteahhitlik karnesi sistemini geri getirirken, AB'nin
kaldırılmasını talep ettiği "eşik değerler" konusunda ise bir düzenleme
öngörmüyor.
Değişiklik, seçim yatırımlarını kolaylaştırmak için mi yapılıyor?
Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılan Kamu İhale Yasası'nda değişiklik yapan tasarı,
AB'nin istemlerini karşılamaktan uzak. AB, kamu alımlarıyla ilgili olarak
geçtiğimiz günlerde hazırladığı raporda, Türkiye'de şeffaf olmayan ve ayrımcılık
yaratan kamu ihale uygulamalarına son verilmesini, ihale mevzuatının uygulama
alanının genişletilmesini, muafiyetlerin kaldırılmasını ve ihalelerde
Türk-yabancı firma ayrımını belirleyen eşik değer uygulamasının kaldırılmasını
talep etmişti. Eşik değer, yerli ve yabancı firmaların girdiği bir ihalede,
yerli firma yüzde 15 daha fazla teklif verse de ihalenin onda kalmasını
düzenliyor. Ancak Bakanlar Kurulu'nda imza aşamasında olan tasarı, bu istemlerin
hiçbirini karşılamıyor. "Seçim öncesi yatırımı" olarak değerlendirilen tasarıyla
yapılan düzenlemelerden öne çıkanlar ise şöyle sıralanıyor:
* Elektronik ihale yasaya giriyor: Tasarının Kamu İhale Yasası'nın tanımlarını
yeniden düzenleyen maddesiyle elektronik ihale de mevzuata giriyor. Tasarıda,
"elektronik kamu satın alma platformu" tanımlanıyor. Buna göre, idarelerin ve
isteklilerin güvenli şekilde internet üzerinden bağlanarak kamu satın alımlarına
ilişkin süreçleri kamuoyu denetimine açık şekilde gerçekleştirebilecekleri
belirtiliyor.
* KİT'ler kapsam dışına çıkarılıyor: Tasarı kamu iktisadi teşekküllerinin
yapacağı alımları yasa dışına çıkarıyor. Tasarının 2. maddesine göre enerji, su,
ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösterenler dahil olmak
üzere KİT ve bunların ortak olduğu her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme
ve şirketin yapacağı mal ve hizmet alımları Kamu İhale Yasası'nın dışında
tutulacak.
* ÖFK'dan yeterlilik belgesi alınabilecek: Düzenleme ihalelere katılacak
isteklilerden istenen yeterlilik belgesinin, bankaların yanı sıra katılım
bankasına dönüştürülen özel finans kurumlarından alınmasına da olanak sağlıyor.
* Müteahhitlik karnesine geri dönüş: İhalelerde yolsuzluklar ve kalitesi kötü
inşaatların yapılmasına gerekçe gösterilen, müteahhitlik mesleğini herkesin
yapmasının yolunu açtığı belirtilen ve geçtiğimiz yıllarda kaldırılan
müteahhitlik karnesine benzer bir sisteme dönülüyor. Tasarının 5. maddesine
göre, artık ihalelere katılacaklardan sertifikaları da istenecek. Sertifika
sistemi, müteahhitlik karnesine geri dönüş olarak değerlendiriliyor.
* Eşik değerin altındaki alımlarda ihale yerine anlaşma yapılacak: Kurumların,
eşik değerin altında kalan alımları için çerçeve anlaşma yapmalarının önü
açılıyor. Tasarının 15. maddesine göre, eşik değerin altında kalan alımlarda
idareler temin edecekleri mal ve hizmetleri ve miktarlarını Resmi Gazete'de
yayımlayacak. İstekliler bu alımlar için öngördükleri fiyatı belirleyecek.
İsteklilerin teklifleri listelenecek. Listelenecek istekli sayısı 3'ten az
olamayacak. İdare, en düşük teklif sahibiyle 3 yılı aşmayan bir sözleşme
imzalayacak. Çerçeve anlaşma kapsamında yapılacak alımlara ilişkin usul ve
esasları ise kurumun teklifinin üzerine Bakanlar Kurulu belirleyecek.
* KİK'in yetkisine tırpan: Tasarı, Kamu İhale Kurumu'nun ihale incelemeleriyle
ilgili yetkilerini de daraltıyor. Buna göre, KİK şikayetler dışında ihalelerle
ilgili iddiaları inceleyebilecek, ancak bu incelemelerin ihale sonucuna herhangi
bir etkisi olamayacak. Ayrıca kurumun hazırlayacağı yapım işleri ile ilgili
standart ihale dokümanlarında, yönetmelik, sözleşme ve benzeri düzenlemelerde
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın görüşünü alması zorunlu olacak.
* İnceleme süresi kısaltılıyor: İhalelerde ilan süreleri ve KİK'in inceleme
süreleri kısaltılacak. Buna göre ilanlar kısa duyuru şeklinde yapılacak. KİK'in
45 günlük inceleme süresi 20 güne indirilecek. İhalelere katılanlar
şikayetlerini 5 gün içinde idareye yaparken, kurum da bu şikayetleri 5 günde
incelemekle yükümlü olacak.
* Sayıştay'ın tescil yetkisi alınıyor: Tasarıyla ihale sonrasında hazırlanan
sözleşmeler için Sayıştay'a verilen tescil yetkisi kaldırılıyor. Halen
yürürlükte bulunan düzenlemeye göre, Sayıştay Başkanlığı sözleşmeyi tescil
etmeden, ilgili sözleşme Resmi Gazete'de yayımlanamıyor.
* İhalelere itiraz zorlaşıyor: İhaleler hakkında şikayetçi olabilmek için para
ödenmesi zorunluluğu da getiriliyor. Buna göre artık ihaleye itiraz eden
isteklilerin teklif ettikleri tutarın onbinde beşi oranında bir nakdi teminatı
idarenin hesabına yatırmaları zorunlu olacak. Sözleşme imzalandıktan sonra
şikayet edenlerin ve söz konusu miktarı yatırmayanların başvuruları dikkate
alınmayacak.
* Elektronik ihale
Kamu satın almaları internet üzerinde denetime açık hale getiriliyor.
* KİT'ler kapsam dışı
Enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösterenler de
dahil KİT'lerin ortak olduğu her türden kuruluşun alımları kapsam dışı
tutuluyor.
* Özel finans kuruluşlarından yeterlilik belgesi
İhalelere katılacak isteklilerden istenen yeterlilik belgesinin, bankaların yanı
sıra katılım bankasına dönüştürülen özel finans kurumlarından alınmasına da
olanak sağlıyor.
* Müteahhitlik karnesine geri dönüyor
İhalelere katılacaklardan sertifikaları da istenecek. Sertifika sistemi,
müteahhitlik karnesine geri dönüş olarak değerlendiriliyor.
* Eşik değerin altındakilerle anlaşma
Belirlenen eşik değerin altında kalan kamu alımlarda idareler satın alacakları
hizmete ilişkin en az üç teklif alacak. En düşük teklile üç yılı aşmayan
anlaşama yapılamayacak.
* KİK'in yetkisine tırpan
Kamu İhale Kurumu ihalelere ilişkin şikayetler dışında ihalelerle ilgili
iddiaları inceleyebilecek, ancak bu incelemelerin ihale sonucuna herhangi bir
etkisi olamayacak.
* İnceleme süresi kısaltılıyor
KİK'in 45 günlük inceleme süresi 20 güne indirilecek. İhalelere katılanlar
şikayetlerini 5 gün içinde idareye yaparken, kurum da bu şikayetleri 5 günde
incelemekle yükümlü olacak.
* Sayıştay'ın tescil yetkisi alınıyor
Halen yürürlükte olan düzenlemeye göre, Sayıştay Başkanlığı sözleşmeyi tescil
etmeden, ilgili sözleşme Resmi Gazete'de yayımlanamıyor.
* İhalelere itiraz zorlaşıyor
İhale itirazlarında, itirazda bulunanlar teklif ettikleri tutarın onbinde beşi
oranında bir nakdi teminat ödeyecek.
referans