Çokbaşlı e-devlet kişisel bilgileri ifşa ediyor
Vatandaşın daha kolay hizmet almasını sağlayan ve bürokrasiyi azaltan e-devlet uygulaması, istenmeyen sonuçlar doğurmaya başladı.
Sadece isim ve soyad kullanarak internet üzerinden herkesin kişisel bilgilerine ulaşmak mümkün. Kimlik numarasından aile üyelerine, vergi borcundan ne kadar maaş alındığına kadar her türlü özel bilgi kurumsal internet sayesinde öğrenilebiliyor. Bu durumun sakıncalı tarafı ise bilgilerin art niyetli kişilerin eline geçmesi. Bu bilgilerle her türlü dolandırıcılığı yapmak mümkün. Her devlet kurumunun kendi başına internet hizmeti verdiğini belirten uzmanlar, çokbaşlılığın özel hayatın gizliliği prensibini zedelediğini kaydediyor. Başkent Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim görevlisi Çığır İlbaş, Amerika ve Avrupa'da e-devlet uygulamalarının belli bir standarda oturtulduğunu, Türkiye'de ise her kurumun kendi başına hareket ettiğini kaydediyor. Teknolojinin gelişmesi ve internet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte bilişim suçları bir önceki yıla oranla yüzde 33 arttı. 2003 yılında 238 olan bilişim suçu sayısı geçen yıl 317'ye çıktı.
Üçüncü şahısların kişisel bilgilerine ulaşabilmek için birkaç farklı internet sitesine girmek yeterli. Sosyal Sigortalar Kurumu'na ait www.ssk.gov.tr adresindeki interaktif menüsü, ismi bilinen SSK'lı ile ilgili her türlü bilgiyi vermeye hazır. Yine isimle girildiğinde Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi'nin www.osym.gov.tr isimli sitesinden baba adını ve doğum tarihi öğrenmek mümkün. Birden fazla isim varsa deneme yanılma yöntemiyle aranılan şahsa ulaşılabiliyor. Bu isimler sayesinde SSK veya Bağ-Kur'un web adresleri kullanılarak mevcut bilgilere ilaveten anne adı, doğum yeri, kimlik numarası ile kişinin sigorta dökümü de elde edilebiliyor. Hatta şahsın http://vedop.mb-ggm.gov.tr adresinden ne kadar vergi borcu olduğunu öğrenme imkanı bile mevcut.
http://tckimlik.nvi. gov.tr/Web/QueryIdentityNumber.aspx adresindeki forma doğum yeri, adı, soyadı, baba ve anne adı, doğum yılı, cinsiyeti girilerek mahalle/köy, cilt no, aile sıra no, birey sıra numarası da öğrenilebiliyor. http:// www.ttrehber.gov.tr/, http://www.ttrehber.gov.tr/ adresine ad, soyad ve şehir girilerek kısa da olsa adres bilgilerine ulaşılabiliyor. Bu veriler kullanılarak kimlik numarasını öğrenmek için kullanılan siteden kütük bilgilerine de ulaşmak mümkün. Bu durum nüfus cüzdanının veya ehliyetin sokakta düşürülmesi ile eşanlamlı. Kimliği bulan kötü niyetlilerin, kaybeden kişiye şirket kurdurup her türlü dolandırıcılık işi yapmaları başta olmak üzere, akla gelebilecek birçok mağduriyet yaşatabileceği geçmişte vuku bulmuş birçok olayla sabit.
Bu bilgiler kişisel olduğundan kurumlar tarafından herkesin kolayca ulaşamayacağı şekilde korunması gerekiyor. Mevcut şekliyle her türlü suiistimale açık bırakılması eleştiriliyor. Yeni TCK'nın 136. maddesinde ?Kişisel verileri hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır' hükmü bulunuyor. Bu bilgilerin açığa çıkarılmasının özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi anlamında TCK'nın 134. maddesine göre de suç oluşturacağı belirtiliyor. Ankara Barosu Bilişim Kurulu Başkanı Özgür Eralp, özellikle borçluların takibinde adres ve mal varlığı bilgilerinin tespitinde internetten yararlandıklarını ifade ediyor. Eralp, bunu önlemek amacıyla kişisel verilerin korunması ile ilgili hazırlanan bir kanun tasarısının Başbakanlık'ta beklediğini kaydediyor. Mevcut yasalara göre bu bilgilerin internet üzerinden elde edilmesinde bir sıkıntı olmadığını kaydeden Eralp, kullanmanın suç teşkil ettiğini aktarıyor. tr.net Teknoloji Yönetimi Direktörü Nedim Karaca, kişisel bilgilerin bu şekilde elde edilebilmesinin sakıncalı olduğu görüşünde. Bu durumun önüne geçilememesi halinde masum vatandaşların kötü niyetli kişilerce zarara uğratılabileceğini kaydeden Karaca, üçüncü şahısların bilgileri elde edebilmesini önleyici önerilerde bulundu. ?Öncelikle kurumların veri tabanları birleştirilmeli.? diyen Karaca, şunları söyledi: ?Bütün kurumlar, kişisel bilgilere ulaşmada aynı bilgileri isteyebilir. Böylelikle farklı sitelerden farklı bilgilerin elde edilmesinin önüne geçilebilir. Bunun yanında istenen asgari bilgiler zorlayıcı olabilir. Kişinin kendisinin bilebileceği şahsi bilgi aranabilir. Çok da zorlaştırmamak gerekir; çünkü bu kez de kişi kendisi ile ilgili bilgilere ulaşamayabilir.?
Hangi bilgilere ulaşılabiliyor?
Kimlik numarasından aileyle ilgili tüm bilgilere.
Sigorta numarasından kişilerin sigorta kayıtlarına.
Vergi dairelerine borcunun bulunup bulunmadığına.
Ücretlilerin maaşı ya da beyan edilen kişisel gelirlere.
Plaka ve tescil bilgisi ile araç borcu ile ev adresine.
--------------------------------------------------------------------------------
Tanınmış isimlere dair her tür kişisel bilgi internette
İnternet siteleri vasıtasıyla kamuoyu tarafından yakından tanınan birçok ismin de kişisel bilgilerine ulaşmak mümkün. Bunlardan biri sanatçı Kenan Doğulu. İnternette küçük bir gezinti sonucu Kenan Doğulu'nun 1 Ocak 1989'da 34000... sigorta sicil numarası ile SSK kaydının yapıldığı ortaya çıkıyor. Aynı yerde Kenan Doğulu'nun kimlik numarası, anne ve babasının adı, doğum yeri ve doğum tarihi, ne kadar prim ödediği bilgileri de veriliyor. Benzer yöntemle bir başka sanatçı Keremcem'in de bilgileri ortaya çıkarılabiliyor. Gerçek adı Keremcem Dürük olan sanatçı 350119... SSK numarası ile 26 Ocak 1998'de ilk kez sigortalı olmuş. Ünlü işadamlarından Ülker Grubu'nun ikinci kuşak patronu Murat Ülker'in 20 Şubat 1987'de 630101... SSK No'su ile ilk sigortası yapılmış. Halen sigortası devam eden Ülker'in brüt maaşı bin 612 YTL görünüyor. Hazine'den sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan'ın vergi numarasından kimlik numarasına, doğum tarihinden doğum yerine, anne-baba adından vergi borcu olup olmadığına kadar öğrenmek istenilen bütün bilgileri elde etmek de mümkün. Buna göre Babacan 128006... vergi numarası ile Ankara M.Karagüzel Vergi Dairesi'ne kayıtlı. Herhangi bir vergi borcu bulunmayan Babacan, 1999 yılına kadar SSK'ya prim ödemiş.
--------------------------------------------------------------------------------
Avrupa'da kişisel bilgiler koruma altında
Güvenlik uzmanları, kamu kurumlarının internette yayımladığı kimlik bilgilerinin mağduriyetlere sebep olabileceğine dikkat çekiyor. Uzmanlar, Avrupa Birliği tarama sürecinde karşımıza çıkacak bilgi güvenliği konusunun ciddiye alınması gerektiğine dikkat çekerek şunları kaydediyor: ?İnternetteki bilgilerin kontrollü yayımlanması lazım. Kamu kurumlarının sitelerinden bilgi toplayıp sonra da işlem yapmak mümkün. ABD ve Avrupa'da Veri Koruma Yasası var. Bu yasa birçok kurumu sıkı şekilde disipline edip, muhtemel problemlerin önüne geçiyor.?
Haziran ayı sonuna doğru Maliye Bakanlığı, Bağ-Kur ve SSK gibi kurumlar, TC Kimlik No'sunu baz alıp tek numarada birleşecek. E-Çözüm Güvenlik Danışmanlığı şirketinin Marmara Bölge Müdürü Akın Sağbilge, dünya genelinde hizmetlerin tek numara üzerinden verilmeye başlandığını söyleyerek şunları kaydediyor: ?Her kişiyi bir rakamla belirliyorsunuz. Hizmet aldığı kurumlara ve bilgilerine kimlik numarası üzerinden ulaşıyor. Bir banka, kişiye kredi verecekse, borç, ödeme, taşınmaz malları ile ilgili bilgiler için ayrı ayrı sistemlerde dolaşmak yerine bir numarayla ulaşabiliyor. 20 dakikada kredi verdiğine dair reklam yapan bankalar da zaten internet ortamındaki bilgilerden yararlanıyor.?
--------------------------------------------------------------------------------
Belli standart olmadan e-devlet'e geçildi
Bilişim teknolojisinin zayıf noktaları üzerinde yaptığı çalışmalarla tanınan Başkent Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Görevlisi Çığır İlbaş da Amerika ve Avrupa'da e-devlet uygulamalarına, belli bir standart oluşturulduktan sonra geçildiğini aktarıyor. Türkiye'de e-devlet uygulamasına adeta yarışırcasına, bir standart getirilmeden geçildiğini vurgulayan Çığır İlbaş, ?Gelişmiş ülkelerde e-devlet uygulaması yapan kurumlar aynı standart soruların cevabını istiyor. Türkiye'de başlangıçta bir standart oluşturulmadığından her kurum farklı sorular sorup farklı cevaplar istiyor. Resmi kurumların internet sitelerine ve talep edecekleri bilgi formlarına acil olarak standart getirilmeli. Bu konuda en güvenilir hizmeti veren Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün internet sitesi. Bence oradaki istenen veriler diğer sitelerde de standart hale getirilebilir.? diye konuşuyor. Türk Ceza Kanunu'nda kişiler hakkında bilgi toplamanın suç sayılmadığını kaydeden İlbaş, yasanın sisteme izinsiz girmeyi yasakladığını sözlerine ekliyor.
zaman