Nakilsiz 'yüzde yüz' başarı mümkün mü?

ESENGÜL DEMİRBAŞ / İSTANBUL

Bebekken yüzü yanan Gaziantepli Asiye Engiz'e (41) karnından alınan yağ, kol ve boynundan alınan dokuyla yapılan yeni yüz, 'Nakilsiz yeniden yüz yaratılabilir mi?' sorusunu gündeme getirdi. Yanık vakalarında söz konusu yöntemin uygulanabileceğini söyleyen uzmanlar, "Yüzde çene kemiği, orta yüz bölgesi kemikleri gibi birçok dokunun kaybının bulunduğu durumlarda bu yöntem yeterli olmayacaktır" görüşünde.

'Daha uzun süreli ve daha zahmetli'

Doç. Dr. Nazım Çerkeş (Estetik Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı): "Yüzün onarımı için uygulanan yöntemlerden biri hastanın kendi dokularıyla yapılan bir onarım işlemi. Buna örnek Prof. Dr. Mehmet Mutaf'ın hastanın kendi dokularını kullanarak yaptığı yüz onarımı operasyonu. Yapılan bir dizi operasyon ile çok başarılı bir sonuç elde edilmiş. Bu onarım aylar hatta yıllar süren bir süreyi kapsıyor. Bu işlemin en büyük kazancı hastanın hayat boyu bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar alması gerekmemesi ve hasta için daha sağlıklı risksiz bir onarım olması. Dezavantajları ise daha uzun süreli ve daha zahmetli bir yöntem olması. Bu yöntem yüzdeki yanıklara bağlı deformiteler gibi deri ve kısmi doku kaybı olan durumlarda uygun bir yöntem. Ancak yüzde çene kemiği, orta yüz bölgesi kemikleri gibi birçok dokunun kaybının bulunduğu durumlarda bu yöntem yeterli olmayacaktır. İşte bu durumda diğer yöntem olan yüz nakli daha uygun olacaktır. Yüz nakli yapılan hastalarda ömür boyu bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullanılması gerekmektedir. Bunlar enfeksiyon ve kanser riskini artıran ilaçlardır. Ülkemizde çok sayıda başarılı yüz nakilleri yapıldı. Bu hastaların çoğu da yüz nakli için uygun hastalardı. Ancak yanık ya da başka nedenlerle sadece yüz derisinin kaybı sonucu oluşmuş estetik kusurlar için yüz nakli operasyonu düşünülmemelidir. Bana göre bu gibi durumlarda yüz naklinden ziyade bu hastada uygulandığı gibi hastanın kendi dokuları kullanılarak yapılan onarım yöntemleri daha sağlıklı olacaktır."

'Nakil sonrası ilaç kullanımı şarttır'

Opr. Dr. Esin Aksungur (Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Plastik Cerrahi Uzmanı): "Travmalar, yanıklar, tümör cerrahisi sonrası oluşan doku eksiklikleri önemli deformiteler yaratır. Özellikle yüz gibi çok ön planda olan bölgelerde onarım zor olabilir. Çünkü göz kapakları, burun, dudak gibi oldukça özel dokuları fonksiyonlarını koruyarak onarmanız gerekir. Hafif problemlerde çevre dokular kullanılarak sorunlar giderilebilir. Örneğin yanaktaki eksiklik karından alınan bir doku ile kapatılabilir. Fakat yüzün çok geniş bölgelerini kaplayan doku eksikliklerinde kalan dokular yetersiz olabilir. Bu durumda yüz nakli gibi bir uygulama gündeme gelir. Seçilen hastalar konusunda Plastik Cerrahi Derneği'nin öngördüğü kriterler sağlanmalıdır. Ağır ve onarımı mümkün olamayan sorunlar bir heyet tarafından değerlendirilmeli ve nakil için uygunluk kararı verilmelidir. Bu karar verildikten sonra kadavradan alınan yüz ya da belli bir yüz alanı hastaya damar bağlantıları yapılarak nakledilir. Tüm nakillerde olduğu gibi tam bir doku uyumu sağlanamayacağı için bağışıklık sisteminin baskılanması için ilaç tedavi kullanımı şarttır ve bu ilaçların bazı yan etkileri vardır."

'Bazen dokular yeterli olmayabilir'

Op. Dr. Elif Eren Aydın (Medical Park Fatih Hastanesi Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı): "Kişinin kendi dokularıyla o kişiyi topluma kazandırıyorsak daha sağlıklı. Ancak bazen kişinin yüzündeki deformasyonu düzeltmeye vücuttaki dokular yeterli olmayabilir ya da kişi beslenme fonksiyonunu gerçekleştiremeyecek kadar zor durumda olabilir. Toplumdan kendini soyutlamak zorunda kalan vakalarda yüz ve çene nakli yapılması daha uygun. Yüz nakline karar verilirken öncelikle bir konsey tarafından onaylanması gerekir. Çünkü yüz nakli sonrasında hastanın bağışıklığı baskılayıcı ilaçlar kullanması gerekir. Nakil edilmiş olan dokunun vücut tarafından atılmaması ve vücuda uyum sağlaması için. Yüz naklinde kadavradan alınarak bir yüz nakli gerçekleştiği için kullanılacak bağışıklığı baskılayıcı ilaçların yan etkileri vardır, kansere olan yatkınlığın artması, yaşam süresinin kısalması, enfeksiyon durumunda savaşamaması gibi durumlardan dolayı hasta yakinen takip edilmeli."