Her 100 YTL'lik tasarrufun 26 YTL'si dövizde yatıyor

Yerli yatırımcının tasarruflarının dörtte birden fazlasının dövize dayalı enstrümanlarda olduğu belirlendi. Yurttaşların her 100 YTL'lik tasarrufunun 26 YTL'si döviz ya da dövize dayalı araçlarda. Mayıs ve hazirandaki dalgalanmadan sonra döviz cinsinden tasarrufların payında kurdaki artışın da etkisiyle yaşanan büyüme izleyen dönemde yerini gerilemeye bıraktı; ancak söz konusu oran ağustos ortası itibariyle nisan sonu düzeyinin üzerinde kaldı.

DÜNYA'nın Merkez Bankası, BDDK, SPK, Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine dayanarak yaptığı hesaplamaya göre yurtiçi yerleşiklerin yurtiçindeki tasarruflarının toplam tutarı 18 Ağustos itibariyle 391 milyar 502 milyon YTL düzeyinde oluştu. Söz konusu tasarruf hacminin 288 milyar 347 milyon YTL'sinin Türk parası enstrümanlarda olduğu belirlendi. Döviz ve dövize dayalı araçlardaki tasarrufların Türk parası karşılığı ise 103 milyar 155 milyon YTL olarak gerçekleşti. Buna göre yurtiçi tasarruflarda, "dolarizasyon" olarak adlandırılan döviz ikamesi oranı yüzde 26.3 düzeyinde oluştu.

Ulusal paranın yerine yabancı para kullanımı "Dolarizasyon" olarak adlandırılıyor. Dolarizasyonda ulusal para birimi yerine kullanılan dövizin dolar olması koşulu bulunmuyor. Bu tanım, diğer yabancı paraların kullanımını da kapsıyor.

Büyük bölümü mevduat

Türk parası tasarrufların 163 milyar 819 milyon YTL'sini yurtiçi yerleşiklerin YTL cinsi mevduatı, 64 milyar 774 milyon YTL'sini tahvil-bono, 24 milyar 275 milyon YTL'sini menkul kıymet yatırım fonu katılma belgeleri, 23 milyar 489 milyon YTL'sini hisse senetleri, 5 milyar 305 milyon YTL'sini katılım bankalarındaki YTL hesaplar, 2 milyar 896 milyon YTL'sini repo, 2 milyar 145 milyon YTL'sini emeklilik fonları, 1 milyar 644 milyon YTL'sini de yatırım ortaklıklarındaki birikimler oluşturuyor.

Yabancı paraya dayalı tasarruflar ise 88 milyar YTL'lik döviz tevdiat hesabı, 6 milyar 102 milyon YTL'lik eurobond, 4 milyar 514 milyon YTL'lik dövize dayalı DİBS ve katılım bankalarında bulunan 4 milyar 462 milyon YTL'lik döviz cinsi hesaplardan oluşuyor.

Haziranda yüzde 27'yi geçmişti

Toplam yurtiçi tasarrufların 2005 sonu itibariyle 357 milyar 131 milyon YTL olan tutarı yılın ilk dört ayında yüzde 4.1 artarak 371 milyar 693 milyon YTL'ye yükseldi. Ocak-nisan döneminde YTL enstrümanlarda bulunan tasarruf hacmi yüzde 5.2 artışla 280 milyar 791 milyon, dövize dayalı tasarrufların Türk parası karşılığı ise yüzde 0.8'lik bir artışla 90 milyar 902 milyon YTL oldu. Buna göre 2005 sonunda yüzde 25.3 olan dolarizasyon oranı nisan sonunda yüzde 24.5'e geriledi.

Ancak dalgalanma süreci olan mayıs ve haziran aylarında kurdaki hızlı yükselişin de etkisiyle dövize dayalı tasarruflar yüzde 19.2'lik artışla 108 milyar 382 milyon, YTL'ye araçlardaki tasarruf hacmi ise yüzde 2.7 artışla 288 milyar 303 milyon YTL oldu. Böylece toplam tasarruf hacmi iki ayda yüzde 6.7 genişleyerek 396 milyar 685 milyon YTL'ye ulaşırken, dolarizasyon oranı da haziran sonu itibariyle yüzde 27.3 düzeyine yükseldi.

Temmuz ayında ise hem YTL hem döviz cinsi tasarruf hacminde daralma yaşandı. YTL tasarruflar yüzde 1.2 azalarak 284 milyar 819 milyon, döviz tasarrufları da yüzde 3.5 azalarak 104 milyar 585 milyon YTL oldu. Toplam tasarruflar yüzde 1.8 azalarak 389 milyar 404 milyon YTL'ye geriledi. Temmuz ayında daha hızlı bir gerileme yaşanan dövize dayalı tasarrufların toplamdaki payı yüzde 26.9'a geriledi.

Dövize dayalı tasarruf hacmindeki gerileme izleyen dönemde de devam etti. Temmuz sonu ile 18 Ağustos sonu arasındaki dönemde YTL tasarruflar yüzde 1.2 artarak 288 milyar 347 milyon YTL olurken, dövize dayalı tasarruf hacmi yüzde 1.4 daralarak 103 milyar 155 milyon YTL'ye geriledi. 18 Ağustos itibariyle 391 milyar 502 milyon YTL olan toplam yurtiçi tasarruflarda dövizin payı da yüzde 26.3'e kadar indi.

Yurtiçinde toplam tasarruf tutarı 391 milyar 502 milyon YTL (Milyon YTL)

18 Ağus. 28.Tem 30.Haz 28.Nis 30.Ara.05

YTL TASARRUFLAR 288.347 284.819 288.303 280.791 266.945

.YTL mevduat 163.819 160.408 166.422 155.178 145.191

.Tahvil-bono 64.774 65.072 61.556 58.412 60.883

.Yatırım fonu katılım belgeleri 24.275 24.437 25.991 30.421 29.342

.Repo 2.896 3.179 2.632 2.397 1.486

.Katılım bankası hesapları 5.305 5.454 5.665 4.937 4.429

.Hisse senetleri 23.489 22.667 22.572 25.882 23.020

.Emeklilik Yatırım Fonu 2.145 2.027 1.863 1.677 1.232

.Yatırım ortaklıkları 1.644 1.576 1.602 1.888 1.362

DÖVİZE DAYALI TASARRUFLAR 103.155 104.585 108.382 90.902 90.186

.Döviz tevdiat hesapları 88.078 89.127 92.665 77.584 76.440

.Tahvil-bono 4.514 4.688 4.990 4.092 4.369

.Eurobond 6.102 6.319 6.304 5.308 5.348

.Kat bankası hesapları 4.462 4.451 4.423 3.918 4.029

TOPLAM TASARRUFLAR 391.502 389.404 396.685 371.693 357.131

YP tasarrufların payı.(%) 26,3 26,9 27,3 24,5 25,3