Kameralı cep telefonu, sokakta kredi kartı satışını bitirdi
Kanuna rağmen engellenemeyen sokakta kredi kartı dağıtımı, teknolojiye yenik düştü. Vatandaşın cep telefonuna çektiği görüntüler sayesinde, sadece nüfus kâğıdı fotokopisi karşılığında kredi kartı pazarlayan bankalar kolayca tespit edilmeye başlandı.
Bunun üzerine, ceza yemek istemeyen birçok finans kuruluşu, merkezi yerlerdeki standını kaldırmak zorunda kaldı. Geçen yıl sokakta kredi pazarlandığına dair onlarca şikayet alan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), son iki ayda hemen hemen hiç şikayet almadı. Böylece BDDK bünyesinde yer alan 'tüketici şikayetleri ofisi'nin de iş yükü hafifledi. Üst Kurul yetkilileri söz konusu gelişmeyi vatandaşın duyarlılığına ve teknolojik aletlerin kullanımının yaygınlaşmasına bağlıyor. Bunun yanı sıra gazete ve televizyonlarda çıkan haberlerin ve kendi yakınları mağdur olan vatandaşların da etkili olduğu savunuluyor. Bir yetkili, "İki üç ay öncesine kadar cadde, alışveriş merkezi gibi yerlerde kredi kartı pazarlandığını gören vatandaş, görüntüyü çekip elektronik ortamda bize gönderiyordu. Böylece bankaların olayı savunacak bir durumları kalmıyordu. Biz de gereken cezayı veriyorduk. Tüketicinin ilgisiyle bankalar sokakta kredi kartı satışını minimum seviyeye indirdi." tespitini yaptı. Bankaların sokakta stant kurmasının tatlı kârlardan vazgeçmemesinden kaynaklandığına dikkat çeken bir başka yetkili ise vatandaşları bu konuda duyarlı olmaya çağırdı. Yetkili, "Kanuna aykırı herhangi bir durumla karşılaştıklarında bize bildirsinler. Telefon açamıyorlarsa şikayetlerini elektronik posta ile göndersinler, biz gidip denetleriz. İsim-soy isim yazmadan da gönderebilirler." diye konuştu.
Sektöre çekidüzen vermek amacıyla Mart 2006'da uygulamaya giren 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu'na göre talepte bulunmayan ve sözleşme imzalamayan kişiler adına hiçbir surette kart düzenlenemiyor. Kanun, genel müdürlük ve şube haricinde talep toplanabilecek yerler için de Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankalar Birliği'ni yetkili kılıyor. Ancak yasaya rağmen bazı özel bankalar alışveriş merkezleri yöneticilerinden izin alarak açtıkları stantlarda kart başvurusu kabul ediyor. Kanunun uygulama safhasında gerekli denetimlerin devam ettiğini belirten BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, "Suistimal varsa gerekeni yaparız." demişti. Bilgin, tebdil-i kıyafetle kredi kartı pazarlayan bankaları tespit etmiş, uyarmıştı. Üst Kurul Başkanı, üniversite çağında daha kişiliği yeni oturan gençlere de anne-babasına bile haber vermeden kredi kartı dağıtılmasını eleştirmişti. Türkiye'de geçen yıl kredi kartlarıyla toplam 109 milyar 159 milyon YTL'lik işlem yapıldı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerin göre yurtiçinde turistlerin de kullanımı dahil olmak üzere kredi kartları ile yapılan alışveriş ve nakit avans işlemleri 109 milyar 159 milyon YTL olarak gerçekleşti. İşlem hacmi 2005 yılına oranla yüzde 26 artış gösterdi. Kredi kartı sayısı 32 milyon 433 bin adede yükselirken, chip&PIN uyumlu kredi kartlarının adedi 2006 yılı sonunda 26 milyon 702 bin adede ulaştı. Toplam kredi kartları içinde chip&PIN uyumlu kartların oranı yüzde 82'ye, banka kartları ise yüzde 11 artışla 53 milyon 464 bin adede ulaştı. 2006'da 109 milyar 159 milyon yeni lira olarak gerçekleşen kredi kartı işlemlerinin yaklaşık yüzde 91'i alışveriş, yüzde 9'u ise nakit çekim olarak değerlendirildi.
Kart borcunu ödemeyenlerin sayısı arttı
Kredi kartı borcunu ödemeyenler ile gecikmeli ödeyenleri gösteren negatif nitelikli ferdi kredi ve kredi kartları sisteminde yer alan kişi sayısı, geçen yıl kasımda, bir önceki aya göre yüzde 54,5 arttı. Merkez Bankası verilerine göre, 2006 Ekim'inde toplam 23 bin 907 adet olan ferdi kredi ve kredi kartları borçlarını ödememiş kişilerin toplamı, kasımda 36 bin 933'e yükseldi. Aynı dönemde ferdi kredi borcunu ödememiş kişi sayısı yüzde 14,2 artarak 3 bin 135'ten 3 bin 582'ye, kredi kartları borcunu ödememiş kişi sayısı ise yüzde 60,5 yükselerek 20 bin 772'den 33 bin 351'e çıktı. Ayrıca, geçen yılın ilk 11 ayında önceki yıl sonuna göre, ferdi kredi ve kredi kartları borçlarını ödememiş kişilerin toplamı yüzde 39 artarak 239 bin 360'a çıktı.