Yerel yönetimlerin ilk bilançosu kötü
ANKARA - Türkiye ülke bilançosuna doğru bir adım daha attı. Merkez yönetim bütçesinden sonra ilk kez yerel yönetimlerin bilançosu yayımlandı. Yerel yönetimlerin merkezi hükümetin 5'te biri ölçeğinde bütçeyi yönettiği belirlendi. Merkezi hükümetin 175.3 milyar YTL'lik bütçesine karşın yerel yönetimler 33.5 milyar YTL'lik bütçeye sahip.
Türkiye'nin AB ile müzakerelerinde eleştiri konusu olan yerel yönetim istatistikleri Maliye Bakanlığı tarafından 'Mahalli İdareler Mali İstatistikler Bülteni' adı altında yayımladı. Kaynakların kullanımında sağlıklı kararlar almayı sağlamak ve bir anlamda ülke bilançosunu görmeye zemin hazırlayan istatistikler, 3 bin 335 yerel yönetim birimini; 81 il özel idaresi, 16 büyükşehir belediyesi, 101 büyükşehir ilçe belediyesi, 283 büyükşehir ilk kademe belediyesi. 65 il belediyesi, 749 ilçe belediyesi ve 2 bin 11 belde belediyesini içeriyor.
Yükümlülük varlığı aşıyor
İstatistiklere göre, yerel yönetimler 19.8 milyar YTL mali varlığa karşın, 30.9 milyar YTL düzeyinde yükümlülüğü bulunuyor. Yerel yönetimlerin öz varlıkları ise 65.5 milyar YTL. Toplam 33.5 milyar YTL'lik 2006 yılı yerel yönetim bütçesinin 22.2 milyar YTL'si belediyeler, 5.7 milyar YTL'si belediyelere bağlı su ve kanalizasyon idareleri, 5.7 milyar YTL'si il özel idareleri tarafından yönetildi. 16 büyükşehir belediyesinin bütçesi ise 8.4 milyar YTL olarak belirlendi. Diğer 65 il belediyesinin bütçesi ise 2.65 milyar YTL düzeyinde kaldı.
Yerel yönetimlerin bütçe giderleri 33.5 milyar YTL olurken, gelirler 32.2 milyar YTY'de kaldı ve küçük de olsa yerel yönetim bütçeleri de açıkla bağlandı. Yerel yönetim bütçesinin en dikkat çekici yönü, merkezi bütçenin aksine yüzde 37'sinin yatırımlara ayrılması. Bunu 10.1 milyar YTL ile mal ve hizmet alımları izlerken personel giderleri 7.3 milyar YTL ile üçüncü sırada yer aldı.
Kaynak üretimi yok
Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan İstatistikler, yerel yönetimlerin öz kaynaklarını üretemediklerini ortaya koydu. 32.5 milyar YTL'lik gelirlerin 11.1 milyar YTL'si yani yüzde 34.5'i merkezi yönetimin vergi gelirlerinden aktardığı paylardan oluştu. Belediyelerin topladığı vergiler 4.2 milyar YTL ile gelirlerinin sadece yüzde 13.1'i düzeyinde kaldı. Belediyelerin vergi dışı gelirleri ise 10.2 milyar YTL olarak belirlenirken, bu tutar gelirin yüzde 31.7'sini oluşturdu. Bu tutar içinde 4.4 milyar YTL ile alınan bağış ve yardımlar önemli bir yer tutuyor. Yerel yönetimlerin yatırımlarından elde ettikleri gelirler ise 2 milyar YTL'yi geçmezken, varlık satışı yoluyla 1.1 milyar YTL elde ettiler.
Yerel yönetimlerin hane halkına doğrudan aktardıkları yardımların da 421 milyon YTL olarak belirlendi. Yerel yönetimlerin de 112.5 milyon YTL düzeyinde 'görev zararı' oluştu. Yerel yönetimlerin kredi yoluna fazla başvurmadıkları ise toplam 673 milyon YTL düzeyinde kalan faiz ödemesi ile ortaya çıktı.