Yurtdışında hangi yollarla bir iş sahibi olabilirsiniz?
Soru: Yurtdışında işçi olarak çalışabilmek için Türkiye İş
Kurumuna kayıt yaptırabilme şartları nelerdir?
Cevap: Kayıt için müracaat şartları şunlardır:
a) 18 yaşını bitirmiş olmak,
b) Okur-yazar olmak,
c) Belgelendirilmiş veya gözle görülür özrü olmamak,
d) Yurtdışına çıkışını engelleyici bir durumu bulunmamak,
e) Halen yurtdışında bir işte çalışıyor olmamak,
şartları aranır.
Soru: Yurtdışında çalışmak isteyen vatandaşlarımız hangi yollarla yurtdışına
işçi olarak gidebilirler? Bu konuda uygulanan prosedür nedir?
Cevap: Yurtdışında işyerleri bulunan ya da iş alan Türk ve yabancı firmaların
Kurumumuza intikal eden işgücü taleplerinin olması durumunda, firmaların
aradıkları niteliklere haiz kayıtlı iş arayanlar işveren veya işveren
vekillerine takdim edilmekte, kayıtlı iş arayanlardan talebin karşılanamaması
durumunda ise işgücü talebi Kurum panolarından, Kurumun WEB sayfasından ilan
edilerek veya meslek odaları ve sendikalarla irtibata geçilerek günlük
müracaatçılardan karşılanma yoluna gidilmektedir.
Yurtdışına Türk firmaları kanalıyla giden işçilerimizin gittikleri ülkeyle
ülkemiz arasında İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin bulunmaması halinde, 506
sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 86 ncı maddesi gereğince topluluk sigortası
yaptırılmakta, ayrıca 4857 sayılı İş Kanununun 90 ıncı, 4904 sayılı Türkiye İş
Kurumu Kanununun 3/d ve 9 uncu maddelerinin verdiği görev, yetki ve sorumluluk
gereğince, işgücünün yurt içinde ve yurt dışında uygun oldukları işlere
yerleştirilmelerine ve çeşitli işler için elverişli işçiler bulunmasına ve yurt
dışı hizmet akitlerinin yapılmasına aracılık görevi verildiğinden Kurumumuzca
hazırlanan, işçi ve işverenin karşılıklı hak ve sorumluluklarının belirlendiği
?Bireysel Tip İş Sözleşmesi? Kurumumuz nezdinde işçi ve işveren veya vekiline
imzalatılmaktadır.
Soru: Yurtdışında çalışmak isteyenlere ne gibi önerileriniz olabilir?
Cevap: Ülkemizde atıl işgücü sayısını masedebilecek iş imkanı yaratılamadığı
gibi, yaşanan son ekonomik krize bağlı olarak yerli ve yabancı sermayenin büyük
ölçüde çekilmesiyle birlikte iş bulma imkanı gittikçe zorlaşmakta, bunun yanında
işten çıkarmalar da yoğun bir biçimde yaşanmaktadır.
Yurtiçinde iş bulma imkanı gittikçe zorlaşan ve atıl durumda bulunan bu işgücü
yurtdışında iş bulabilmek ümidiyle yasal olmayan her türlü yollara dahi
başvurmaktadır.
Vatandaşlarımıza yurtdışında istihdam imkanı yaratılması için Kurumumuzca
gerekli arayış ve çalışmalar sürdürülmektedir. Son zamanlarda sıkça rastlandığı
üzere, yurtdışında iş bulma vaadiyle çok sayıda iyi niyetli vatandaşımız işçi
simsarlarınca aldatılmakta ve dolandırılmaktadır. Vatandaşlarımız sosyal
güvenceleri sağlanmaksızın yurtdışına çıkma olanağı bulsa dahi gittikleri ülkede
kaderleriyle baş başa kalabilmektedir.
Bu nedenle, vatandaşlarımızın mağdur olmamaları ve işçi simsarlarınca
dolandırılmamaları açısından, Kurumumuz izni ve bilgisi dışında yurtdışına işçi
götürmek isteyen firma ve şahıslara itibar etmemeleri ve yasal olmayan yollardan
yurtdışına işçi götürmek isteyen firma ve şahısları Kurumumuza bildirmeleri
menfaatlerine olacaktır.
Soru: Yurtdışında iş alan ve Kurumumuz izini olmaksızın Türk işçisi götürmek
isteyen Türk firmaları ile yabancı firmalar hakkında yasal işlem yapılmakta mı
dır?
Cevap: 4857 sayılı İş Kanununun 90 ıncı maddesinde, ?İş arayanların elverişli
oldukları işlere yerleştirilmeleri ve çeşitli işler için uygun işçiler
bulunmasına aracılık görevi, Türkiye İş Kurumu ve bu hususta izin verilen özel
istihdam bürolarınca yerine getirilir.? hükmü bulunmakta ve aynı Kanunun 106 ncı
maddesi gereğince ?90 ıncı maddede öngörülen izni almadan faaliyet gösteren
işverene (2005 yılı için 1.428.920 YTL) idari para cezası verilmektedir.?
Ayrıca, Kurum izini olmaksızın yurtdışına işçi götürdüğü ve menfaat sağladığı
tespit edilen işyerlerine 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununun 20 inci
maddesi kapsamında idari para cezası uygulanmakta ve ilgililer hakkında yasal
işlem yapılmaktadır.
Soru: Ortadoğu ülkeleri dışındaki diğer ülkelerde iş alan Türk firmalarının
kendi temin ettikleri işçileri yurtdışında götürebilmeleri için Kurumunuza ibraz
etmesi gereken belgeler nelerdir?
Cevap:Bu durumdaki Türk firmalarının kendi temin ettikleri işçileri yurtdışında
götürebilmeleri için Genel Müdürlüğümüze aşağıda belirtilen belgelerle
başvurmaları gerekmektedir.
Türk Firmalarının Ortadoğu Ülkeleri Hariç Diğer Ülkelere Götürecekleri İşçiler
Hakkında Yapılacak İşlemler:
a-İş aldıklarını gösteren ilgili ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Dış
Temsilciliğinin yazısı,
b-Alınan, işle ilgili yapılan iş sözleşmesinin onaylı Türkçe tercümesi,
(Büyükelçilik, Konsolosluk onaylı veya yeminli mütercim tarafından çevrilmiş
olması, sözleşmenin belirtildiği şekilde Kuruma verilecek nüshasının olmaması
halinde ise aslı veya onaylı ya da çevrilmiş nüshası görülerek fotokopisi birim
amiri tarafından onaylanıp alınabilecektir.)
c-Firmanın hukuki varlığına ilişkin Ticaret Sicil Gazetesi (Noter Onaylı),
d-Firma yetkililerinin imza sirküleri (Noter Onaylı),
e-Yurtdışında alınan işi ortak olarak birden fazla firmanın üstlenmiş olması
halinde ortaklık sözleşmesi,
f-Girişimci firmanın, üstlendiği işin bir bölümünü zorunlu hallerde taşeron
olarak bir başka firmaya devretmiş olması halinde aralarında yapmış oldukları iş
sözleşmesi,
g-Gerekli görülmesi halinde istenilecek diğer belgeler.
Soru: İsrail'de iş alan Türk firmalarının kendi temin ettikleri işçileri
yurtdışında götürebilmeleri için Kurumunuza ibraz etmesi gereken belgeler
nelerdir?
Cevap: Bu ülkeye işçi gönderimi genellikle İsrail firmalarının bir kişiye veya
firmaya vekalet verilmesi suretiyle gerçekleştirilmektedir.
İsrail'de Çalışacak Türk İşçileri ile İlgili Yapılacak İşlemler:
1-İsrail Müteahhitler ve İnşaatçılar Birliğinin şirkete vermiş olduğu ?Müteahhit
çalışma Ruhsatı? (Raşam Ha Kablanim)
2-İsrail İş ve İşçi bulma Başmüdürlüğünce düzenlenen ve İçişleri Bakanlığınca
onaylanan ?Yabancı İşçi Getirme İzni? (Şerut Ha Taasuka)
3-İsrail firmasınca düzenlenen ve Türkiye'den işçi getirme konusunda
firma/kişilere verilen ?Vekaletname? (İpuy Koah)
Bu belgelerin ibrazını müteakip firmalara kontenjan tahsisis yapılmakta, sosyal
güvenlikleri sağlanan işçilerle, işveren arasında, Kurumumuzca hazırlanan
?Bireysel Tip İş Sözleşmeleri? Kurum yetkilileri nezdinde imzalanmaktadır.
Soru: Diğer Ortadoğu ülkelerinde iş alan Türk firmalarının kendi temin ettikleri
işçileri yurtdışında götürebilmeleri için Kurumunuza ibraz etmesi gereken
belgeler nelerdir?
Cevap: Bu durumdaki Türk firmalarının kendi temin ettikleri işçileri yurtdışında
götürebilmeleri için Genel Müdürlüğümüze aşağıda belirtilen belgelerle
başvurmaları gerekmektedir.
Türk Firmalarının Diğer Ortadoğu Ülkelerine Götürecekleri İşçiler Hakkında
Yapılacak İşlemler:
a-İş aldıklarını gösteren ilgili ülkedeki Türkiye Dış Temsilciliğinin yazısı,
b-Alınan, işle ilgili yapılan iş sözleşmesinin onaylı Türkçe çevirisi,
(Büyükelçilik, Konsolosluk onaylı veya yeminli mütercim tarafından çevrilmiş
olması, sözleşmenin belirtildiği şekilde Kuruma verilecek nüshasının olmaması
halinde ise aslı veya onaylı ya da çevrilmiş nüshası görülerek fotokopisi birim
amiri tarafından onaylanıp alınabilecektir.)
c-Blok vize
d-Firmanın hukuki varlığına ilişkin Ticaret Sicil Gazetesi,
e-Firma yetkililerinin imza sirküleri,
f-Yurtdışında alınan işi ortak olarak birden fazla firmanın üstlenmiş olması
halinde ortaklık sözleşmesi,
g-Girişimci firmanın, üstlendiği işin bir bölümünü zorunlu hallerde taşeron
olarak bir başka firmaya devretmiş olması halinde aralarında yapmış oldukları iş
sözleşmesi,
h-Gerekli görülmesi halinde istenilecek belgeler.
Bu belgelerinizin incelenmesi sonucu iki ülke arasındaki gelişmeler de dikkate
alınarak izin verilebilecektir. İstenen belgelere her aşamada yenisinin
eklenebilmesi ya da bir kısmının kaldırılabilmesi mümkündür.
Verilen iznin iptali Kurumumuzun idari tasarrufu altındadır.
Genel Müdürlükçe yapılacak incelemeler neticesinde; bu belgelerin ibrazı halinde
Türk Firmalarına götürmek istedikleri işçi sayısı kadar kontenjan verilmektedir.
Soru: Türkiye İş Kurumu, vatandaşlara pasaport konusunda ne tür hizmetler
sunmaktadır?
Cevap:Kurumumuz, yurtdışında işçi olarak çalıştığını resmi belge ve dokümanlarla
kanıtlayan vatandaşlarımızın pasaportlarına ?İşçidir? kaşesi vurarak,
vatandaşlarımızın ülke dışına çıkışlar sırasında, gümrükte tahsil edilmekte olan
70 milyon TL tutarındaki ücretten muaf tutulmasını sağlamaktadır.
Beden işçisi veya fikir işçisi ya da yüksek öğrenimli olup olmadığını
bakılmaksızın, bir hizmet sözleşmesiyle bir işverene bağlı olarak çalışan,
çalışmaları, oturmaları, çalıştıkları ülkenin yasalarına uygun ve ücretini de
çalıştığı ülkenin para birimi üzerinden veya konvertıbl döviz olarak alan kimse
işçi olarak kabul edilecektir.
Yukarıda belirtilen esaslar dahilinde yurt dışında çalışırken, çalıştıkları
ülkenin ilgili kurumlarından; işsizlik parası almaya hak kazananlar da geçerli
bir oturma iznine sahip olmaları halinde işçi sayılmaktadır.
Yurtdışında çalışırken, çalıştıkları ülkenin ilgili kurumlarından; emeklilik
aylığı, maluliyet aylığı, hastalık parası, işsizlik yardımı almaya hak
kazananlar geçerli bir pasaport ve oturma iznine sahip olmaları halinde işçi
sayılacaktır.
İşçi yakını olarak pasaport çıkarttıracaklar:
a) Yurtdışında işçi olarak çalışan kişilerin eşleri,
b) İşçilerin 18 yaşını geçmeyen (17 yıl 11 ay 29 gün) çocukları, (usulüne göre
evlat edinilmiş vasiliği veya velayeti alınmış kız veya erkek çocukları).
Bu pasaport çıkartma işlemi esnasında işçi şayet yakınının Muvafakatname veya
Taahhütname ile kendisinin yanına çağırmış ise işçilik sıfatı söz konusu
Muvafakatname veya Taahhütname yeterli olduğundan yeniden bir araştırma
yapılmayacaktır. Ancak, işçi ile yanına çağırdığı yakını arasındaki yakınlık
derecesinin tespit edilmesi gerekmektedir.
Soru: Yurtdışına işçi götürmek amacıyla Kurumumuza müracaatta bulunan Türk ve
yabancı işverenlerin, istenilen niteliklere haiz işgücü ihtiyacını Kurumunuzun
karşılayamaması halinde ne tür bir yöntem uyguluyorsunuz?
Cevap: Yurtdışına işçi götürmek amacıyla Kurumumuza müracaatta bulunan Türk ve
yabancı işverenlerin işgücü ihtiyaçları Kurumumuza intikal etmesine müteakip,
Kurumumuz kayıtları incelenerek, istenilen niteliklere haiz elemanlar işverene
takdim edilmektedir.
Ancak, istenilen elemanların kayıtlarımızdan karşılanamaması halinde
işverenlerin, işgücü ihtiyaçlarını serbest işgücü piyasasından karşılayabilmesi
için gerekli masraf karşılıklarını Kurumumuz hesaplarına yatırılması kaydıyla
gazete ilanı verilmesi yönünde gerekli ilan izni verilmektedir.
Soru: Almanya Federal Cumhuriyeti ile yapılan İstisna Akdi Anlaşması nedir?
Cevap:Hükümetimiz ile Almanya Federal Cumhuriyeti (AFC) Hükümeti arasında
imzalanan ?Türk Firmaları İşçilerinin İstisna Akdi Çerçevesinde İstihdamına
İlişkin Anlaşma? 18.11.1991 günü imzalanmış ve imzalandığı tarihte yürürlüğe
girmek üzere 20.12.1991 tarih ve 21087 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Bu
anlaşmanın uygulama usul ve esaslarını belirleyen ve 17.4.1992 tarih, 21202
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Tebliğ çerçevesinde
çalışmalara başlanılmış ve çalışmalar halen 19.12.2001 tarih ve 24615 sayılı
Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğ doğrultusunda yürütülmektedir.
İş anlaşması çerçevesinde Türkiye'de mukim Türk firmaları F.Almanya'da mukim
firmalardan aldıkları işlerde kendi işçilerini anılan ülkeye
götürebileceklerdir.
Soru: Hangi ülkelerle İstisna Akdi anlaşmamız vardır ?
Cevap:Ülkemizin sadece F.Almanya Cumhuriyeti ile İstisna Akdi anlaşması vardır.
Soru: Türkiye'ye İstisna Akdi Anlaşması kapsamında Federal Almanya tarafından
tanınan yıllı kota ne kadardır?
Cevap:Yıllık kota miktarımız her yıl çok az farklılıklar göstererek değişmekle
birlikte 5520 civarındadır.
Soru: İstisna Akdi kapsamında kimler kota talebinde bulunabilir ?
Cevap: Ülkemizde kurulu ve iş yüklenmiş Almanya'da mukim bir Alman firmasıyla iş
anlaşması yapmış olan firmalarımız kota talebinde bulunabilirler.
Soru: İstisna Akdi çerçevesinde kota talebinde bulunan firmalarda aranan şartlar
nelerdir?
Cevap:Türkiye'de kurulu bulunan Türk firmalarının, AFC'de iş aldığından bahisle
Kurumumuza müracaat etmeleri halinde, işverenlerden ve/veya işveren
vekillerinden, istisna akdi iş sözleşmesinin aslı ve konsolosluk onaylı
çevirisi, firma yetkililerinin noter onaylı imza sirküleri, şirket sözleşmesinin
yayınlandığı ticaret sicil gazetesi, Alman firmasının kuruluş kaydını gösterir
belge (Handwerkeskammer), Kurumumuzca istenecek gerekli diğer belgeleri sunan
firmalara kota tahsisinde bulunulmaktadır.
Soru: İstisna akdine çerçevesinde yapılan iş anlaşmalarında bulunması gerekli
olan koşullar nelerdir?
Cevap:İş anlaşmalarında özellikle bulunması zorunlu olan maddeler; yapılacak
işin adresi, işin alındığı bedel, işin başlama bitim tarihi, sözleşme yapan Türk
ve Alman firmaları tarafından onaylanmış olması gerekmektedir.
Soru: İstisna akdine çerçevesinde yurtışına gidecek olan işçi başına, SSK'na ne
kadar teminat yatırılması gerekir?
Cevap:İşverenlerimiz, işçi başına 1000 ? teminatı SSK'na yatırmak zorundadır.
Soru: İstisna Akdi kapsamında düzenlenen iş sözleşmelerinin süreleri en fazla ne
kadar olabilir?
Cevap:Bu konuda herhangi bir üts limit yoktur.Ancak iş sözleşmelerinin süreleri
1 (bir) aydan daha az olamaz; eğer işin bir aydan daha az bir sürede
tamamlanmasını gerektiren istisnai bir durum söz konusu olursa, o zaman iş
sözleşmesinin tutarının en az 250.000 Euro olması gerekmektedir.
Soru: Çalışma izni birden fazla istisna akdi kapsamındaki iş sözleşmeleri için
verilebilir mi?
Cevap:İstisna Akdi kapsamında çalışma izni belirli bir iş sözleşmesi için
verilir.Ancak, geçerli bir nedene dayanan istisnai hallerde, birden fazla iş
sözleşmesi için çalışma izni verilebilir.
Soru: Federal Alman makamları tarafından çalışma izni verilen İstisna Akti
kapsamındaki Türk işçilerinin çıkış işlemleri her hangi bir il müdürlüğünden
yapılabilir mi?
Cevap:Bu konuda her hangi bir sınırlama yoktur.