Melih Gökçek'e kötü haber: Kızılırmak suyu içilemez...
DEVLET Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek'in, Ankara'nın önümüzdeki yıllarda ve özellikle de yaz aylarında karşılaşacağı muhtemel su sıkıntısına karşı, "Kızılırmak'tan Başkent'e Su Getirme Projesi"ne karşı çıkarak, "Kızılırmak Ankara'nın içme ve kullanma suyu kaynağı olamaz" kararına vardı.
DSİ yetkilileri, bu projenin birçok yönden uygun olmadığı gibi hayati tehlikelerini bizzat, başta Başkan Gökçek ve ASKİ Genel Müdürü İhsan Fincan'ın da bulunduğu toplantılarda Büyükşehir yetkililerine ilettiler. DSİ' den bir yetkili, DSİ' nin Kızılırmak Projesine karşı çıkan bilimsel teknik gerekçelerini şöyle anlattı:
KİRLİLİK YÖNÜNDEN
Sivas'tan başlayarak yukarı Kızılırmak havzasındaki tüm kirlilik yükleri uzun yıllar boyunca Hirfanlı Baraj gölünde birikti. Kayseri'nin tüm atık sularını taşıyan Karasu ile Kırşehir'in atık sularını taşıyan Kırşehir çayı Hirfanlı Barajı öncesi Kızılırmak'a akıyor.
Hirfanlı ve Kesikköprü baraj gölleri dip çamurunda başta demir ve mangan olmak üzere kurşun, çinko, krom ve bakır gibi ağır metallerin yanı sıra özellikle ötrofikasyona neden olan fosfor aşırı ölçüde var. Bunlar akışa geçen Kızılırmak suyunda da önemli ölçüde bulunuyor.
DEĞERLER ÇOK YÜKSEK
Kızılırmak nehrinin doğal yapısından kaynaklanan sertlik, sülfat ve klorür değerleri çok yüksek. Sertlik ve sülfat, içme ve kullanma suyu açısından çok önemli olup, ileri arıtma tekniği kullanılmadan içme suyu standartları değerlerine düşürülmesi mümkün değil. Ankara'nın İvedik'te bulunan mevcut içme suyu arıtma tesisi bu parametreleri arıtacak yöntemi barındırmıyor.
İSHAL YAPAR
İçme suyunda bulunan yüksek sülfat değeri insanlarda sindirim sistemi sorunları doğuruyor. İnşaatta kullanıldığında da betonların kısa bir süre içinde dağılmasına neden oluyor. Öte yandan yüksek sertlikteki sular özellikle kalorifer kazanlarında ve soğutma sistemlerinde kısa süre içinde tıkanmalara yol açıyor, tüm ev araç ve gereçlerindeki ısıtıcıları verimsiz kullanımlarına ve aşırı enerji harcamasına neden oluyor, ayrıca temizlik maddeleri tüketimini olağanüstü artırıyor.
FİLTRELER TIKANIR
Hirfanlı ve Kesikköprü baraj göllerinde, sulara hoş olmayan tat ve koku veren, arıtma tesislerinde filtreleri tıkayan bazı alg türleri (Bacillariophyceae) yoğun olarak bulunuyor. Hirfanlı ve Kesikköprü baraj gölü sularının mikrobiyolojik parametreler yönünden de içilemez kalitede.
Kesikköprü Barajı'ndan Ankara kenti sınırına kadar yaklaşık 85, İvedik arıtma tesisine kadar ise 125 kilometre büyük çaplı boru gerekiyor. Hat boyunca kademeli pompaj zorunlu, yaklaşık toplam 550-600 metre yüksekliğe pompaj (terfi) yapılacak. Bu, çok ciddi enerji ihtiyacı demek. Olağanüstü elektrik harcamasını getirecek.
Halen Kızılırmak nehri üzerinde bulunan baraj ve hidroelektrik santrallerinde (Kesikköprü, Kapulukaya, Altınkaya, Boyabat, Derbent gibi gelecekte yapılacaklar da dahil) üretilen elektrikte ciddi kayıplar olacak. Kızılırmak'tan kademeli olarak yılda yaklaşık toplam 500 milyon metreküp suyun Ankara içme suyu için alınması,(Kızılırmak Karadeniz'e dökülene kadar) akış aşağısındaki hidroelektrik santrallerinden çok daha az enerji üretilmesine neden olacak. Dolayısıyla bu proje, hem büyük miktarda elektrik enerjisine ihtiyaç duyuracak hem de mevcut hidroelektrik santrallerden üretilecek elektrik enerjisinde ciddi kayıp yaratacak.
Kızılırmak'tan içme suyu olmaz
DSİ, Büyükşehir Belediyesi'nin "Kızılırmak'tan Başkent'e Su Getirme" projesine karşı çıktı. DSİ, Kızılırmak'ın "su kaynağı olamayacağını" belirterek nedenlerini de uzun bir liste halinde sıraladı.
SİSTEM KUZEYE GÖRE
DSİ'den bir yetkili Ankara'nın mevcut içme suyu sisteminin, ham suyun kuzey/kuzeybatı'dan gelmesi doğrultusunda planlandığını ve inşa edildiğini söyledi. Yetkili şöyle devam etti:
İvedik arıtma tesisi kentin kuzeyinde yer alıyor. Ana dağıtım hatları, depolar, içme suyu şebekesi bu yerleşime uygun olarak konuşlandırıldı. Güneyden gelecek Kızılırmak'ın kirli suyunun mevcut sistemle ve fiziki yerleşimiyle ciddi teknik uyumsuzluklar doğuracağı da açık. Kızılırmak suyunda bulunan sertlik, sülfat, demir, mangan, fosfor, diğer ağır metaller ile bazı aylarda aşırı miktardaki algleri (filtrelerin çok sık tıkanmasına neden olur), İvedik arıtma tesisi, tat ve kokuyu arıtamaz. Bunlar için ek özel arıtma sistem, yöntem ve süreçlerinin yapımı gerekiyor. Ayrıca, ek arıtmanın işletme, bakım, yenileme, enerji giderleri mevcut arıtma tesisinin bir kaç katına varacak boyutta.