Yıllık ÜFE nasıl 2.89'a geriledi?
Dün açıklanan haziran ayı verilerinde yıllık bazda enflasyon TÜFE'de yüzde 8.60 olurken, ÜFE'de bu rakamın yüzde 2.89 gibi düşük düzeye inmesinde, diğer faktörlerin yanında bir önceki yıldaki yüksek bazın ortadan kalması etkili oldu.
Son bir yıllık ÜFE hesaplamasında, geçen yılın haziran ayındaki yüzde 4.02'lik artışın baz etkisi devre dışı kalınca, 2007 mayısında yüzde 7.14 olan yıllık ÜFE, bu yıl haziranda yüzde 2.89'a indi.
ÜFE'nin haziran ayında eksi çıkmasında ise sanılanın aksine tarımın yerine, yüzde 80'in üzerinde ağırlığı olan sanayi sektöründe yüzde 0.39'luk fiyat ucuzlaması etkili oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı Ömer Demir, ÜFE'nin haziranda yıllık yüzde 2.89'a gerilemesini değerlendirirken, "Geçen yılın haziran ayındaki rakamın yüksekliğinin etkisi kalkınca, ÜFE'de yıllık olarak düşüş gerçekleşti" dedi.
Demir, mevsimsel etkilerin TÜFE'de olduğu gibi ÜFE'de de etkili olduğunu, ancak bütün sektörlerde yaz dönemi nedeniyle genel olarak fiyat düşüşü olduğunu söyledi.
Demir, ÜFE'deki 2.89'luk oranın düşük olduğunu, ancak bu zamana kadarki en düşük oran olmadığını belirtti.
Kurun etkisi
Aylık fiyat düşüşünde ise ağırlığın bir sektörden kaynaklanmadığını, bütün sektörlerdeki fiyatların birbirinden yakından etkilendiğini anlatan Demir, kurdaki gerilemenin de fiyatlarda etkisi olduğunu ifade etti.
Geçen yılın haziran ayında, ÜFE'de hiç beklenmedik yüzde 4.02'lik bir artış olduğunu hatırlatan Demir, bu yıl ise yüzde 4'lük bu rakamının etkisinin ortadan kalkmasının, yıllık ÜFE rakamlarını otomatik olarak aşağıya çektiğini söyledi.
Demir, "Geçen yılın haziran ayında ÜFE artışı yüzde 4.02 idi. Dolayısıyla bir önceki yıl haziranda çok yüksek olan bu oranın etkisinin kalkması yanında, bu hazirandaki yüzde 0.11'lik düşüş dikkate alınınca, yıllık rakamı birden 2.89'a çekmiş oldu" dedi.
"Geçen yılın haziran ayındaki yüzde 4.02'lik artış yerine onu çıkarıp eksi 0.11 koyunca birden 4 puan düşüş oluyor" diyen Demir, "Geçen yılın aynı ayında, bu sefer farklı şekilde, yüksek hiç beklenmedik bir 4.02'lik artış olmuştu, o da bir yıllığı yükseltmişti. Buna göre her bir ilave ayın artışı, bir önceki yılın aynı ayındaki artışla karşılaştırılığında, yüksekse enflasyon yükselecek, düşükse enflasyon düşük çıkacak" diye konuştu.
Akademisyenlerin görüşü
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (ETÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Özatay ise, haziranda enflasyondaki düşüşün, mayıs ayından bu yana beklendiğini söyledi.
Döviz kurlarının düşük olduğunu, Merkez Bankası'nın uyguladığı faiz politikasının etkisiyle iç talebin düşük seyretmesinin de rakamlardaki azalışa etkisi olduğuna işaret eden Özatay, "Büyüme rakamları açıklandı, özel tüketim, özel yatırım harcamaları da düşüyor, ihracat artışı var, bunun da enflasyona katkısı var. Tabii burada önemli olan sorun, yüzde 4 hedefinin tutup tutmayacağı. O tutmayacak ama gelecek seneki hedef, şimdilik tutabilir gözüküyor" diye konuştu.
Özatay, enflasyon rakamlarındaki düşüşün gelecek ay da sürmesinin beklendiğini, ancak ağustos ayında bu eğilimin geçici olarak durabileceğini söyledi.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdal Ünsal ise haziran ayında TÜFE'de meydana gelen düşüşü, 'mevsimsel' etkiye bağlı sebze-meyve, gıda ürünleri fiyatlarındaki azalma ve bazı gıda ürünlerinde KDV oranlarının indirilmesine bağladı.
Eksi çıkan enflasyon rakamlarının geçici olduğunu, bunun mevsimsel bir sonuç olduğunu ifade eden Ünsal, "Ağustostan itibaren bu trendin sürmesini beklememek gerekir, tam tersine tarım kesiminde kuraklık nedeniyle üretim düştüğü için önümüzdeki aylarda tarım ürünlerinin fiyatlarında artış görülebilir" dedi.
Seçim sonuçlarının döviz kurlarında, buna bağlı fiyatlarda artışa neden olabileceğine dikkati çeken Ünsal, seçim sonuçları ne olursa olsun içeride veya dışarıda siyasi bir kriz ya da dalgalanmanın da enflasyonda yükselişe neden olabileceğini kaydetti.