Ne dersiniz; 1 dolar, 1 YTL olur mu?
Yiğit Bulut'un yazısı
Bu başlığı Vatan Gazetesi'ndeki ilk yazımda kullanmıştım... Özellikle yazıda geçen ?petrol fiyatının yeni kanala girmesi? ve ?yükselen petrol fiyatının piyasalara olumlu yansıması? detayları konusunda ?çok bilenler? beni çok eleştirmişlerdi. Piyasalardan uzak kaldığım son 10 gün içinde ?seyirci? oldum, baktım onlar da teslim olmuş; petrol düşmezse diye başlayan cümleler kuruyorlar...
Sevgili dostlar, doların 1.20 bölgesini test ettiği şu saatlerde eminim siz de soruyorsunuz; ne olacak bu doların hali?
Cevaba geçmeden, benim için ?Vatan'da ilk? olması itibariyle ayrıca özel bir yeri olan ?o yazının? bazı bölümlerini hatırlatmak istiyorum. Bakalım ?1 dolar, 1 YTL tezimizin? detayları neymiş? Yazıdan aynen aktarıyorum:
?(...) Küresel likidite daha da azarsa, euro/dolar paritesi 1.40'ı geçerse, seçim sonuçlarından büyük bir sürpriz çıkmazsa ve petrol fiyatı artmaya devam ederse, dolar için 1.1 ve hatta 1 YTL bölgelerini sorgulayabiliriz...
Hemen başka bir soru sorayım; petrol 100 dolar olur mu?..
Petrol ile ilgili soruyu bundan 4 sene önce sorsaydım ve bırakın 100 doları '78 dolar olur mu'deseydim, cevap bile vermez hatta eldeki veriler ile gülüp geçerdiniz...
Bu örnekleri neden verdim? Birkaç sebebi var; birincisi ?kaotik dinamik yapılarda, bu tanımlamaya en güzel örnek' siyasi anomalinin hakim olduğu dönemlerde şekillenen piyasalardır, ?kesinlikle olmaz' denemez, her şey kaotiktir yani ?bütün ihtimaller aynı anda gerçektir.' İkincisi eldeki veriler ile ?ana noktalar belirlenebilir ama yukarıda da belirttiğim gibi' siyasi düzendeki anomali dönemlerinde, 2001 saldırısı sonrası dünya düzeni ?anomali' dönemini hâlâ atlatamadı, eldeki veriler hızlı değişebilir... Örnekleyeyim; petrol kesin olarak 78 dolar altında kalsa, elde böyle bir veri olsa, size şunu söyleyebilirim; euro-dolar 1,38-1.40 bandını geçemeyecek ve içeride dolar 1.25 altına gelmeyecek. Bu noktada sormak istiyorum; eldeki verileri ?kesin olarak' kabul edebilir miyiz?
Ne dersiniz; 1 dolar, 1 YTL olur mu? Olur veya olmaz diyorsanız; şu sorulara da cevap arayın; dolar 1.75 YTL iken 1.25 olacak fikrine nasıl bakardınız? Veya 2006'nın ilk 5 ayında 1.30'lara oturmuşken bir anda 1.75'lere kadar fırlamasını nasıl algıladınız ve açıkladınız?...
Sonuçlar:
1- Türkiye'de değerlenen YTL 'kendimize özgü'gerçeklerimizden kaynaklanmıyor. 2001 sonrası ortaya çıkan 'yüksek petrol fiyatı've ürettiği 'likidite'ile birlikte dünya üzerinde 'marjinal bir para akışı'oluşuyor...
2- Makro gerçeklerin bozuk olmasından yola çıkarak ?finansal sonuçları' değerlendirerek ?kur neden patlamıyor' diyenler son 5 yıldır sonuç alamıyorlar... Yukarıda tarif ettiğim dünya sistemindeki 2001 sonrası başlayan ?siyasal anomali' bitmediği sürece de ?gerçekler' ile ?sonuçlar' ayrışmaya devam edecek. Aynı mantık euro-dolar ve petrol içinde geçerli. Arkasında bir paraya güç katan ?ordu, tek devlet, tek merkez bankası' gibi unsurları olmayan birleşemeyen Avrupa'nın ?euro'su neden 1.40'a koşuyor? Petrol neden 100 dolar yoluna girdi?...
3- Kavramsal olarak ?1 dolar, 1 YTL olmaz' diyemeyiz...
4- En önemli soru: 1.25'in aşağı geçilmesi için ne olması gerekir? Dünya genelince 2003 sonrası ortaya çıkan denklem devam eder, petrol fiyatları girdiği yeni yolda 100 dolara doğru ilerler, euro-dolar 1,40 direncini aşar, küresel likidite ?azarsa'; Türk finans piyasalarında ?marjinal fayda' sağlayacak seçim sonuçlarının oluştuğu bir ortamda; 1.25 altında 1.1 ve 1.0 bölgelerini sorgulayabiliriz... Yalnız tekrar ediyorum; yukarıdaki şartlar tek tek yerine gelmeli...?
***
Sevgili dostlar, ?1 dolar, 1 YTL olur mu? yazısından yaptığım alıntıları aynen sizlere aktardım. Peki özellikle ?petrol? gerçeğini ve ?Amerika'nın Irak'tan çekilmesi ne değiştirir? sorusunu da üzerine eklersek, ne dersiniz; dolar daha düşer mi? Siz de üzerinde düşünün bulduklarımız yarın kaldığımız yerden paylaşmaya devam edelim...