Yargıtay'ın iki endişesi

Yargıtay Başkanı Osman Arslan, Akşam Yazarı İsmail Küçükkaya'ya "Biz laiklikte tarafız" beyanının tekrarlarken, iki endişeledi olduğunu dile getirdi.

Yargıtay Başkanı: Biz laiklikte tarafız

Cuma günü Yargıtay'da çok heyecanlı, çok hareketli dakikalar yaşandı. Yargıtay Başkanı Osman Arslan ile önceden alınmış bir randevumuz olduğu için olup bitenlerin perde arkasına bir nebze tanıklık ettik.

Yargıtay Başkanlar Kurulu, anayasa değişikliği konusunda ?tavır takındı?, ?sert sayılabilecek? bir uyarı açıklaması yaptı ve ?laiklik ilkesi zayıflatılamaz? dedi.

Kurulun toplantısında hararetli tartışmalar ve uzun müzakereler yaşandı. Toplantının hemen sonrasında yüksek yargı muhabirimiz Ersin Bal ile birlikte Osman Arslan'ın yanındaydık. Başkanın düşünce ve tepkilerini sıcağı sıcağına görme olanağı bulduk. Sohbetimizde, ?bu tarihi açıklamaya? ilişkin kamuoyunun mutlaka bilmesi gereken detaylar ortaya çıktı.

Önce ?bildirinin zamanlaması?...

Görüşme için Arslan'ı beklerken toplantıya dair bazı bilgiler bize ulaşmıştı. Makamda bunları birinci ağızdan teyit etme şansı yakaladık.

Başkan Arslan, ?Şu anda resmi olarak ilan edilmemiş anayasa taslağı ortada olmadığına göre, bekleyelim, bu yapılsın. Bu arada Başbakan pazartesi günü Türkiye'ye geliyor. Kendisinin açıklamalarını görelim. Ondan sonra değerlendirelim? görüşündeydi. Ancak çoğunluk, açıklamanın bir an evvel yapılması görüşündeydi. Bunun için de şu gerekçe dile getirildi:

?Zamanlama uygundur. AKP'nin taslağı kamuoyuna duyurulduktan sonra bizim açıklamamızın bir anlamı kalmayabilir. Faydası olmayabilir. Çünkü böyle bir durumda geri adım atamayabilirler. Çekincelerimizi şimdiden ortaya koyarsak, bir faydası olabilir ve AKP yöneticileri bunu dikkate alırlar.?

Bu tez, tartışmalardan sonra Başkan Osman Arslan'a da makul geldi ve ısrarından vazgeçen Arslan, bir heyet oluşturup metin hazırlama talimatını verdi. Ve gerçekten titiz bir çalışma sonucunda o çok önemli metin kamuoyuyla paylaşıldı.

?Laiklikte, Cumhuriyetin kazanımlarında tarafız?

Osman Arslan o açıklamaya ilişkin en net ifadeleri kullanarak, ?vazgeçilmezlerimiz? tanımlamasıyla çerçeveyi şöyle çiziyor:

?Her yerde, defalarca söylüyorum: Evet biz tarafız. Laiklikte tarafız. Cumhuriyetin kazanımlarında tarafız. Anayasanın ilk üç maddesinde tarafız. Ay yıldızlı bayrağımızda, başkentimizin Ankara olmasında tarafız. Bölünmez bütünlükte tarafız. Vatanın bağımsızlığnda tarafız. Cumhuriyet'te tarafız.?

?Anayasalar toplumsal mutabakat belgeleridir, sözleşmeleridir? diyen Arslan, katılımcılığın ve uzlaşmanın gerekliliğini vurguluyor.

65 yaşında, 43 yıllık hukukçu olan ve ömrünün 17 yılını Yargıtay camiasında geçiren ?bir büyük deneyim? olarak Osman Arslan, emekliliğine üç ay kala önemli bir görevi ve sorumluluğu yerine getiriyor. Arslan, olgun bir tebessümle, ?Mahkeme kadıya mülk değildir. Her ikbalin bir idbarı var? (idbar: İşlerin tersine gitmesi) diyerek bütün makamların geçiciliğini hatırlatıyor.

Atatürk'ün en büyük devrimlerinin başında, laikliğin getirilmesi ve Diyanet İşleri Başkanlığı'nın kurulmasını gösteren Arslan, ?laiklik mezhep çatışmalarını engellemiştir. Diyanet İşleri Başkanlığı ise tarikat çatışmalarını önlemiştir. Atatürk bu sistemi getirmeseydi toplum birbirini yer, ülke işte o zaman bölünme tehlikesiyle karşı karşıya kalırdı. Bu ilkeler ışığında Türkiye kadar laiklik ilkesini başarıyla uygulayan bir başka Müslüman ülke bulamazsınız? diyerek son derece önemli tespitlerde bulunuyor.

İki endişe: Laiklik ve yargı bağımsızlığı

Uzun, samimi ve yararlı sohbetimizde bize tarihsel perspektif içinde 1876'dan günümüze kadar uzanan anayasa deneyimlerimizi analiz eden Yargıtay Başkanı, ?iktidar her yerde vardır. Diktatörlüklerde bile. Ama muhalefet yalnızca demokrasilerde vardır? sözüyle evrensel bir gerçeği hatırlatıyordu.

Metni incelediğimizde Yargıtay açıklamasında iki ana başlık ön plana çıkıyor. Birincisi laiklikle ilgili. Diğeri ise yargı bağımsızlığı.

Yargıtay Başkanlar Kurulu, tek kelime türban demeden ?Yüksek mahkeme kararları ile çerçevesi isabetli çizilmiş olan laiklik ilkesinin doğrudan veya dolaylı yeni düzenlemelerle zayıflatılması kesinlikle kabul edilemez? ifadesini kullandı.

Anayasa değişiklik önerileriyle gündeme gelen ?yargıya siyasi müdahale? endişesini ise, ?yargı erkini, yasama ve yürütmenin denetim ve hakimeyitine çekme niyetini açığa çıkartan öneriler asla uygun bulunmayacaktır? cümlesiyle dile getirdi.

Osman Arslan, zor bir dönemde göreve gelip, ciddiyeti ve disipliniyle Yargıtay gemisini, ?sakin sularda yüzdürmeyi başarmış? ve bu süreçte siyasete hiç müdahale etmemiş bir kaptan oldu. Daha önceki ziyaretlerimizde kendisinden dinlediğimiz, geleceğe dair bütün öngörüleri isabetli çıktı. Bunun en son örneğini 2006 Mart'ında yaşamıştık. Detaya giremem ama bunu kendisine hatırlattığımda, ?Atatürk iyi bir satranç oyuncusuydu. En az 5 hamle sonrasını hesap ederdi. İyi bir idareci de en az üç hamle sonrasını düşünmeledir? diyerek tebessüm etti.