Şube müdürleri uzman öğretmenliğin mali haklarından yararlanabilecek mi?

Soru: Öğretmenlik Meslek Kanununun Geçici 1. Maddesinde "Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte uzman öğretmen veya başöğretmen unvanına sahip olanlar, bu Kanunun sağladığı haklardan yararlanır. " denilmektedir. Buna göre uzman öğretmen unvanına sahip bir şube müdürü, kazanılmış hak olarak ek gösterge ve tazminat artışından yararlanabilir mi?

Cevap: 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununda öğretmenlik mesleğinin özel ihtisas mesleği olduğu belirtilmiş olmasına rağmen mevzuatımızda öğretmenlik mesleğine dair özel bir meslek kanunu ilk defa yürürüleğe konulmuştur. 30/6/2004 tarihli ve 5204 sayılı Kanunla 1739 sayılı Kanunda değişiklik yapılarak öğretmenlik kariyer basamakları oluşturulmuş ise de Anayasa Mahkemesi tarafından bu Kanunun bazı hükümlerinin iptal edilmesi sebebiyle kariyer basamakları sistemi kadük kalmış, iptale kadar geçen sürede az sayıda öğretmen bu haktan yararlanabilmiştir. İptal kararı sonrası yeni bir düzenleme yapılmadığından az sayıdaki uzman öğretmen ve başöğretmenlerin unvanları bağlamında kazanılmış hakları korunmuştur.

7354 sayılı Öğretmenlik Meslek Kanunu ile öğretmenlik mesleği için; öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olmak üzere üç kariyer basamağı oluşturulmuş, uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik sertifikasına hak kazanma koşulları belirlenmiş, 657 sayılı Kanunun 152. maddesinde belirlenen eğitim öğretim tazminatı oranlarında artış yapılmış, 1. derece için 3600 olacak şeklide ek göstergeler yeniden belirlenmiştir. Tazminat oranı değişikliği kapsamında başöğretmenin ilave tazminat oranı yüzde 40'tan yüzde 120'ye; uzman öğretmenlerin ilave tazminat oranı ise yüzde 20'den yüzde 60'a yükselmiştir. Artışın yürürlüğe girmesiyle birlikte başöğretmenin tazminat oranı yüzde 240,56' ya (5.380 TL); uzman öğretmenin tazminat oranı ise yüzde 180,56' ya (4.039 TL) kadar yükselecektir.

Tazminat oranları ile ek gösterge rakamlarında yapılan değişikliğin 15 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girmesi kararlaştırılmıştır. Belirtilen tarihte ek gösterge değişikliği doğrudan yürürlüğe girecektir. Tazminat oranlarındaki artışın uygulanabilmesi için ise 657 sayılı Kanunun 152. maddesinin III- Ortak Hükümler bölümünde yer alan hüküm gereğince ikincil bir düzenleme yapılması gerekmektedir. Söz konusu hükümde "Bu zam ve tazminatların hangi işi yapanlara ve hangi görevlerde bulunanlara ödeneceği, miktarları, ödeme usul ve esasları bütün kurumları kapsayacak şekilde ve 154 üncü madde uyarınca katsayının Cumhurbaşkanınca değiştirilmesi durumu hariç yılda bir defa olmak üzere hazırlanır ve Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulur." denilmektedir. Madde hükmünde bahsi geçen Karar; 2006 yılında yürürlüğe konulan ve bazı değişiklikler yapılarak geçerlilik süresi her yıl yeniden uzatılan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karardır.

Diğer taraftan Kanunun 7. maddesinde, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 222 sayılı Kanun, 657 sayılı Kanun, 1739 sayılı Kanun ve diğer kanunların bu Kanunla çelişmeyen hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış, geçici 1. maddesinde ise "Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte uzman öğretmen veya başöğretmen unvanına sahip olanlar, bu Kanunun sağladığı haklardan yararlanır." hükmüne yer verilmiştir. Ek gösterge ve tazminat artışının 15 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe gireceği dikkate alındığında mevcut uzman öğretmen ve başöğretmenler belirtilen artışlardan 15 Ocak 2023 tarihinden itibaren yararlanabilecektir.

Öğretmen/uzman öğretmen/başöğretmen kariyerini haiz olup sonradan idari görevlere atananlar da belirli koşullar altında ek gösterge ve tazminat artışından yararlanabilecektir. Konuya ilişkin olarak 657 sayılı Kanunun 43/B maddesinin ikinci paragrasında, ".Kurumların 1, 2, 3 ve 4 üncü dereceli kadrolarına atananlara uygulanacak ek göstergeler, ilgililerin daha önce bulunmuş oldukları kariyerleri ile ilgili sınıf veya ekli I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı (g) bölümünde belirtilen görevlerde kazanılmış hak aylık derecelerine göre alabilecekleri ek göstergelerden düşük olamaz." hükmü yer almaktadır. Kanunun 69. maddesinde ise, "Kurumlar, Eğitim ve Öğretim, Sağlık ve Yardımcı Sağlık ve Teknik Hizmetler Sınıflarına dahil memurlardan, kariyerlerinden yararlanmak istediklerini 2 - 4 üncü dereceler arasındaki idari görevlere ait olup kazanılmış hak derecelerinin iki altındaki derecelerden tesbit ve ihdas edilmiş kadrolara atayabilirler.

Bu suretle atanan memurların aylıkları kazanılmış hak dereceleri üzerinden ödenir. Ancak kazanılmış aylık dereceleri ve kariyer hizmet sınıfları için tesbit edilen ek gösterge, zam ve tazminatlar ile atandıkları görevlerin ek gösterge, zam ve tazminatlarının farklı olması halinde fazla olanı ödenir." denilmektedir.

Tazminata ilişkin olarak ayrıca Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararın 4/ğ maddesinde, "657 sayılı Kanunun 69 uncu maddesi uyarınca zam ve tazminat ödenebilmesi için, atamanın bu maddeye göre yapıldığının ve anılan madde uyarınca aranan hizmet gerekçesinin atama onayında belirtilmiş olması zorunludur. Kazanılmış hak aylık derecesinin üstü, eşiti veya ikiden fazla alt dereceli kadrolara atananlara anılan maddeye göre zam ve tazminat ödenmez." hükmüne yer verilmiştir.

Sonuç olarak;

1. Mevcut uzman öğretmen ve başöğretmenlerin ek gösterge ve tazminat artışlarından 15 Ocak 2023 tarihinden itibaren yararlanabileceği, (Artış olmadan mevcut tazminatları almaya devam edeceklerdir)

2. Halen şube müdürü kadrosunda görev yapanlardan uzman öğretmen ve başöğretmenlik kariyerini haiz olanların; atamanın 657 sayılı Kanunun 69. maddesi kapsamında yapılmış ve bu madde uyarınca aranan hizmet gerekçesinin atama onayında belirtilmiş olması halinde 15 Ocak 2023 tarihinden itibaren tazminat artışından yararlanabileceğini,

3. Öğretmenlik kariyerini haiz olup halen idari görevlerde bulunan memurların öğretmenlik sonrası idari görevlere ilk atamalarının 1, 2, 3 veya 4. dereceli kadrolara yapılmış olması halinde 15 Ocak 2023 tarihinden itibaren yükseltilen öğretmen ek göstergelerinden yararlanabileceklerini,

değerlendirmekteyiz.