Belediyede iş güvenliği uzmanlığı da yapan teknik personel arazi tazminatı alır mı?

Belediyemizde teknik sınıfta kadrosu mühendis, tekniker ya da mimar olan, iş sağlığı ve güvenliği uzmanlığı da yapan teknik personeller bulunmaktadır. Bu çalışanlarımız memur ya da sözleşmeli memur statüsünde görev yapmaktadır. Biz kendilerine arazi tazminatı ödemesi yapmamaktayız.

Bu çalışanlarımızın bir kısmı atandıkları yerin iş güvenliği uzmanı ücretini aldığı gibi bir kısım çalışanlarımız bu ücreti de almamaktadır. Arkadaşlarımızın bir kısmından arazi tazminatı alınabileceği yönünde talepler sürekli gelmektedir. Yasal olarak bu mümkün müdür?

İş güvenliği ücretinin alınıp alınmaması bu durumu değiştirir mi?

Arazi tazminatı olarak bilinen ödeme, 657 sayılı Kanunun 152. maddesinde ek özel hizmet tazminatı adıyla teknik hizmetler sınıfına dahil Devlet memurları için düzenlenmiş; usul, esas ve oranları 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Kararda belirlenmiştir.

2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Karar'a ekli II sayılı Cetvelin Teknik Hizmetler bölümünün 6. sırasında, "Teknik Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda bulunan personelden; büro, atölye, ısı santralı, laboratuar, tesis (sosyal tesisler dahil), işletme, fabrika ve hizmet binaları dışında olmak şartıyla arazi, şantiye, inşaat, baraj, park, bahçe, maden, açık alanlarda kurulu tarım ve hayvancılık uygulama birimleri ve yol gibi açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara (belirtilen mahallerde yapılan kontrollük hizmetleri dahil), çalışılan her gün için aşağıda gösterilen oranlarda ayrıca özel hizmet tazminatı ödenir. Faal durumdaki hizmet binalarının tadilat, bakım ve onarımı işleri açık çalışma mahalli kapsamında değerlendirilmez." hükmüne yer verilmiştir. Düzenlemede ayrıca unvanlar itibarıyla günlük ve üç aylık dönemler itibarıyla ödenecek azami tazminat oranları belirlenmiştir. Kararnamenin 11. maddesinde sözleşmeli statüde görev yapan personelin zam ve tazminat ödemelerinden yararlanamayacağı hükme bağlanmıştır.

Diğer taraftan 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe giren 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 31. maddesi ile arazi tazminatından sözleşmeli personelin de yararlanması sağlanmıştır. Söz konusu maddede, "(1) KİT'lerde 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında sözleşmeli personel olarak istihdam edilen ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karara ekli (II) sayılı Cetvelin "E- Teknik Hizmetler" bölümünün 6 ncı sırasında ek özel hizmet tazminatı ödenmesi öngörülen yerlerde fiilen çalışanlardan;

a) Grup başmühendisi, başmühendis, başmimar, mühendis, mimar, şehir plancısı, jeolog, hidrolog, hidrojeolog, fizikçi, jeofizikçi, kimyager, biyolog, teknik amir, teknik şef, atölye şefi, teknik uzman ve jeomorfolog pozisyonlarında bulunanlara en yüksek Devlet memuru aylığının %3'ü,

b) Başeksper, eksper, topograf ve tekniker pozisyonlarında bulunanlara en yüksek Devlet memuru aylığının %2'si,

c) Başteknisyen, teknisyen, teknik ressam ve sürveyan pozisyonlarında bulunanlara en yüksek Devlet memuru aylığının %1,2'si,

oranında çalıştıkları her gün için ilave ücret ödenir. İlave ücretin kimlere ödeneceği, iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak, üçer aylık dönemler itibarıyla ilgili birim amirlerince belirlenir. Ödemeler görevin filen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılır. Üçer aylık dönemler itibarıyla ödenecek toplam ilave ücret tutarı, (a) bendinde belirtilenler için %60'ı, (b) bendinde belirtilenler için %40'ı ve (c) bendinde belirtilenler için ise %24'ü geçemez.

(2) Ayın veya haftanın bazı günleri ya da günün belirli saatleri gibi kısmi zamanlı çalışanlar ile proje süreleriyle sınırlı olarak çalışanlar hariç olmak üzere birinci fıkrada sayılan unvanlı pozisyonlarda ilgili mevzuatı uyarınca istihdam edilen sözleşmeli personelden ilgili mevzuatı veya sözleşmesi uyarınca benzeri mahiyette ödeme yapılmayanlar hakkında da birinci fıkra hükmü aynı usul ve esaslar çerçevesinde uygulanır." hükümleri yer almaktadır.

Toplu sözleşme hükmü ile mahalli idarelerde görevli olanlar da dahil olmak üzere kamu idarelerinde yan ödeme kararnamesinde belirlenen çalışma ortamlarında görev yapan tam zamanlı sözleşmeli personele arazi tazminatı ödenmesi sağlanmıştır. Anayasanın 128. maddesinde memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenleneceği, ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümlerinin saklı olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu çerçevede mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri kanunla düzenleme ilkesinin istisnasını oluşturmakta, toplu sözleşme hükümlerine kanun değerinde bir güç atfetmektedir. Ayrıca toplu sözleşme hükümleri icrai nitelikte olup, uygulanabilmesi için herhangi bir makam veya mercinin onayına ihtiyaç bulunmamaktadır.

Bu kapsamda 5393 sayılı Kanunun 49. maddesi kapsamında mahalli idarelerde görev yapan sözleşmeli personel de dahil olmak üzere 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi, 375 sayılı KHK ve özel kanunlardaki hükümlere tabi tam zamanlı görev yapan sözleşmeli personelden şartları taşıyanların bu ödemeden yararlanacağını değerlendirmekteyiz.

Diğer taraftan, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 8. maddesinin yedinci fıkrasında; kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuatına göre çalıştırılan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personelin gerekli belgelere sahip olmaları kaydıyla asli görevlerinin yanında belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilebilecekleri, bu şekilde görev yapan personele ayda seksen saati geçmemek üzere saat başına 200 gösterge rakamının aylık katsayı ile çarpımı tutarında ilave ödeme yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Arazi tazminatı olarak bilinen ek özel hizmet tazminatı ile iş güvenliği hizmeti karşılığı ödenen ilave ödemeye hak kazanma koşulları farklı olup, şartları taşıyan personele her iki ödemenin de yapılmasını engelleyici bir düzenleme bulunmamaktadır.

Sonuç olarak ödeme için gerekli şartları taşımaları kaydıyla mahalli idarelerde;

1. Teknik hizmetler sınıfına dahil memurlara 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında ek özel hizmet tazminatı,

2. Sözleşmeli teknik personele 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 31. maddesi kapsamında ek ücret,

3. Yukarıdaki personelden kurumlarında iş güvenliği uzmanlığı görevini de yürütenlere ayrıca 6331 sayılı Kanunun 8. maddesinde belirlenen ilave ödeme,

verilmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.