Ücretsiz Ders Kitapları ve Eğitim
Ücretsiz Ders Kitapları Projesi 2003-2004 öğretim yılında İlköğretim Kurumlarında uygulamaya başlanan ve 2006-2007 öğretim yılında da Ortaöğretim kurumlarını da kapsayan, tüm öğrencilere ders kitaplarının bakanlıkça ücretsiz dağıtılması projesidir.
Bu proje kapsamında ;
2003-2004 Öğretim Yılı :157.523.013,00 YTL
2004-2005 Öğretim Yılı :154.442.289,00 YTL
2005-2006 Öğretim Yılı :174.997.782,29 YTL
2006-2007 Öğretim Yılı :267.583.942,87 YTL
2007-2008 Öğretim Yılı :261.642.098,87 YTL
TOPLAM :1.016.189.125,19 YTL harcanmıştır.(1)
Milli Eğitim Bakanlığının 2008 bütçesine ilişkin ?Bakanlığımız 2008 Yılı Bütçesi; personel giderleri için 17.220.509.000 YTL, cari giderler için 2.215.117.000 YTL, yatırımlar için 1.261.704.000 YTL ve transferler için 2.218.235.000 YTL olmak üzere toplam 22.915.565.000 YTL olarak öngörülmüstür.? (2) ifadesin de geçen yatırımlara ayrılan bütçenin 1.261.704.000 YTL hususu göz önüne alındığında ücretsiz ders kitaplarına harcanan paranın büyüklüğü daha net olarak görülecektir.
Popülist bir yaklaşımla alınan bir kararın ürünü olduğu izlenimi uyandıran Ücretsiz Ders Kitabı Projesi defalarca tartışılmış bakanlıkça bu uygulamadan vazgeçilmeyeceği ısrarla ifade edilmiştir.
Tabii ki bu konudaki yetki bakanlıkta olduğuna göre bize söz düşmemektedir. Yalnız eğitim popülist yaklaşımlar ile siyasi çıkarlara feda edilemeyecek kadar önemli olması gereken bir husustur. Bugün 70-80 kişilik sınıflarda eğitim yapılan, öğretmensizlik çekilen, ikili eğitimden kurtulamayan, yüzbinlerce öğrencisi birleştirilmiş sınıflarda eğitim yapan okullara sahip bir yapı içerisinde kaynakların verimli harcanması gerektiği de aşikardır.
Kaldı ki mevcut okullarımızın bile fiziki yapılarından, personel ihtiyaçlarına kadar spor, etkinlik salonlarından kütüphanelerine kadar bir çok sorunun varlığının yanı sıra halen sevimli, severek gelinen, hoş vakitler geçirilen mekanlar olması gereken okullarımızın bir çoğunun zorunlu olarak geldikleri kurumlar olmaktan kurtaramadığımızı da göz ardı etmemeliyiz.
Ders kitaplarının zengin fakir demeden her öğrenciye ücretsiz dağıtılması büyük bir kaynak israfı olmakla beraber bu konuda yapılan önerilere bakanlığın kapalılığı da yıllarca gündemdedir. Ücretsiz kitap alması gereken öğrencilerin okul idarelerince tespit edilmesi suretiyle bu kaynak daha verimli kullanılabileceği yönündeki önerilerde bakanlıkça kabul görmemektedir.
Ayrıca ilköğretimde yeni müfredat programıyla beraber daha önce sadece ders kitaplarımız varken şimdi bunların yanında her derse ait bir de ?Öğrenci Çalışma Kitaplarımız? bulunmaktadır.
Uygulamanın doğru ve ya yanlışlığı bugünkü konumuz olmamakla beraber bu konuda uzmanlar söylenmesi gerekenleri zaten söylemektedirler.
Ders kitapları madem tüm öğrencilere dağıtılıyor bu kitapların yıllarca kullanılabilecek kitaplar haline getirilmesi sağlanamaz mı? Bu kaynak daha verimli kullanılamaz mı? Bizim bugünkü asıl konumuz budur.
Bunun için atılabilecek birkaç küçük adım yeterlidir.
ADIM 1: Öncelikle yıllarca dile getirdiğim kitapların fasikül olarak basılması konusu Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca değerlendirilmiş ve Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları Ve Eğitim Araçları Yönetmeliğinin 4.maddesinde 10/09/2006 tarihinde yapılan
?Ders Kitabı (Değişik: RG-01/09/2006-26276): Örgün ve yaygın eğitim kurumlarında kullanılmak üzere, içeriği öğretim programları doğrultusunda hazırlanmış, gerektiğinde fasikül hâlinde de üretilebilen basılı eseri,? değişiklik ile hukuki alt yapısı oluşturulmuştur. Fakat uygulama aşamasına henüz bakanlıkça geçilmemiştir.
Nedir bu proje ve ne olacak fasikül olunca?
Fasikül olması demek örneğin matematik kitabının bir kitaptan değil örneğin 6 fasikülden oluşan bir kitap halinde olması demektir.
Yararlarına gelince;
Öncelikle çocuklarımızın gelecekte kambur olmaları önlenecektir. Evet doğru söylüyorum bugün 1.sınıf öğrencisinin Türkçe, Matematik, Hayat Bilgisi, Okumaya Başlıyorum,Müzik kitaplarının yanı sıra bu derslere ait ?Öğrenci Çalışma Kitapları? ve defterleri ile Resim defteri, kalemlik, beslenme, çanta, suluk gibi diğer malzemeleri de eklediğimizde taşıyamayacakları kadar ağırlıkları taşımak zorunda kalmaktadırlar. Bu ağırlık 4-10 kg aralığında olabilmektedir.
Daha büyük sınıflarda bu ağırlık ders sayısının artmasıyla daha da artmaktadır. Şimdi bir çok okurum bizde okuduk neden kambur olmadık diyecektir. Bizim zamanımızda sadece ders kitaplarımız vardı ?Öğrenci Çalışma Kitapları? yeni müfredatla beraber getirilmiştir.
Fasikül olduğu taktirde bu ağırlık doğal olarak düşecektir. Öğrenci o dersten sadece ihtiyacı olan fasikülü taşıyacaktır.
Böylece 180 iş günü taşınan ders kitabı yerine yılda sadece 30 gün kadar taşınan fasiküller nedeniyle kitaplar da daha az yıpranacaktır.
Gelecek yıl müfredatın ya da kitabın herhangi bir konusunda değişiklik yapıldığında bütün kitap değil sadece o fasikül değiştirilerek ayrı bir tasarruf sağlanmış olacaktır.
ADIM 2: Kitaplar (Fasiküller) en az 5 yıl dayanabilecek şekilde üretilmelidir. Fasikül olduğundan okula 180 gün getirilmeyeceğinden yıpranmanın da az olacağı unutulmamalıdır. Bakanlıkça kitap alım ihaleleri 5 yıllığına yapılmalı 5 yıl süresince oluşacak açıklar aynı kitapla kapatılmalıdır. Yani A okulunda 1.sınıfta okunacak kitap 5 yıl boyunca değişmemelidir.
ADIM 3: Kitaplar öğrencilere veya velilere zimmetlenmeli fiyatları belirlenmelidir. Yıl sonunda bu kitapların geri toplanacağı ve gelecek diğer öğrencilere devredileceği anlatılmalıdır. Fasiküllere gelebilecek zararlardan öğrenci ve veli sorumlu tutulmalı öğretim yılı sonunda bedeli tahsil edilmelidir. Böylece veli ve öğrenciye sorumluluk bilinci de aşılanmış olacaktır.
Öğrenci Çalışma Kitapları da fasikül olmalı fakat onlar sadece kağıtların geri kazanımı amacıyla geri toplanmalıdır.
Bu dört adım sayesinde 5 yıl içerisinde Türkiye'nin en büyük ili olan İstanbul'un derslik ihtiyacını dahi karşılayacak tasarrufu yapmak mümkündür. 5 Yılda 1 Milyar YTL kitaplara ayıran bakanlık bir kez alacağı kitabı 5 yıl kullanmak suretiyle bu tasarrufu yapmış olacaktır.
Size bir de İstanbul Değerlendirmesi Yapmak İstiyorum:
2006-2007 öğretim yılı MEB istatistiklerine göre (3) İstanbul'da 1529 okul 42.681 şube, 1.796.466 öğrenci bulunmaktaydı.
Yani şube başına düşen öğrenci sayısı 42'dir. (Bu rakam sizi yanıltmasın bazı okullarda 70-80 kişi olan sınıflar bazı okullarda 15-20'lerde olduğundan ortalama rakam 42'dir.) 30 kişilik sınıflarda eğitim yapabilmek için gerekli şube sayısı ise 59.882'dir. Yani 17.201 şubeye daha ihtiyaç bulunmaktadır.
Bir çok okulumuzda ikili eğitim yapıldığını da göz önüne alırsak yaklaşık olarak (ikili eğitime devam etmek kaydıyla) 9.000 dersliğe ihtiyaç bulunmaktadır. Yani 24 derslikli 375 okul yaptığımız taktirde mevcutları 30'a çekebilmekteyiz. 24 Derslikli bir okulun maliyetinin 3 Milyon YTL civarında olduğuna göre 1,125 Milyar YTL Paraya ihtiyaç bulunmaktadır.
Bu da bakanlığın 5 yılda ders kitaplarına ayırdığı bütçeye denk bir rakamdır.
Son önerim ise bu konuya duyarsız kalınacaksa bari sene sonunda kitaplar hurda kağıt olarak geri toplansın da bütçeye olmayan katkımız doğaya olsun?
Saygılarımla?
Maksut BALMUK
Eğitim Yöneticisi
http://www2.tbmm.gov.tr/d23/7/7-0738c.pdf
http://sgb.meb.gov.tr/butce/2008%20Yıl%20Bütçesine%20İlişkin%20Rapor.pdf (Sayfa 23)
http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2006_2007.pdf (Sayfa 49)