Proje Okulları Yönetmeliğindeki Değişikliklere Genel Bakış

Proje Okulları Yönetmeliğindeki Değişikliklere Genel Bakış

Proje Okulu Nedir Uygulama Ne Zaman Başladı?

Proje okulları mevzuatımıza kamuoyunda dershanelerin kaldırılması olarak bilinen 6528 sayılı kanunda düzenlenmiştir. 1.3.2014 tarihli bu kanunun 22. maddesi ile 652 sayılı KHK'nın 37.maddesinde düzenlemeye gidilmiş ve;
"Yurt içi veya yurt dışında, yerli veya yabancı kurum ve kuruluşlarla veya başka ülkelerle işbirliği anlaşması çerçevesinde kurulan ve ulusal veya uluslararası proje yürüten okul ve kurumlar, Bakan onayı ile proje okulu olarak seçilen ve belirli eğitim reformu ve programları uygulanan okul ve kurumlar ile Bakan onayıyla doğrudan Bakanlık merkez teşkilatına bağlanan kurumlara yapılacak öğretmen atamaları ve yönetici görevlendirmeleri Bakan tarafından yapılır. "
Getirilmiştir. Bu düzenlemeye göre ülke genelinde ulusal ve uluslar arası özel proje okulu uygulayan okulların bakan onayı ile proje okulu olarak belirlenmesinin yanı sıra bu okullara öğretmen atamada ve yönetici görevlendirmede bakanlığın yetkili kılınması kanunlaştırılmıştı.

Uygulama amaca hizmet etmiyor

Yani proje okulları sınırlı sayıda gerçek anlamda diğer okullara göre farklı proje uygulayan okullarla sınırlı olacakken ve ilk etapta tarihi özelliği olan, ülkenin en başarılı okulları için uygulanmışken zaman içerisinde sayıları arttırılmış Fen ve Sosyal Bilimler Liseleri başta olmak üzer sınavla öğrenci alan tüm okulla proje okulu olarak belirlendi. Bu durum özellikle siyasi çevrelerin baskıları ile hiçbir kriter gözetilmeksizin proje okulu belirlenmesine yol açmış, tek kriteri sınavla öğrenci almak olan okullar proje okulu olarak belirlenmiştir. Durum böyle olunca bu kurumlara atamalarda da keyfiyet hakim olmuştur. Eğitim sistemimizdeki sorunlar noktasında sendikalar dahil öğretmenlerin de öncelikleri arasında yer alan proje okulları konusunda yeni bir düzenlemeye gidilmiş fakat bu düzenleme de taleplere cevap verecek nitelikte olmamıştır.

Eski ve yeni yönetmelikler

Konuya ilişkin olarak 1.9.2016 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Özel Program Ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumları Yönetmeliği(eski) düzenlenmişti.
Bu yönetmeliği de yürürlükten kaldıran 8.2.2023 tarihli yönetmeliğin(yeni) adı ise Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Özel Program Ve Proje Uygulayan Eğitim Kurumlarına Öğretmen Atama Ve Yönetici Görevlendirme Yönetmeliği olarak belirlendi.
Buradan da anlaşılacağı üzere yeni yönetmelik proje okullarına öğretmen atama ve yönetici görevlendirmeye ilişkindir.

Yönetmelik amacı

Yönetmeliğin amacını karşılaştıracak olursak;
Eski: Bu Yönetmeliğin amacı, yurt içinde ve yurt dışında yerli veya yabancı kurum ve kuruluşlarla veya başka ülkelerle işbirliği anlaşmaları çerçevesinde kurulan ve ulusal veya uluslararası proje yürüten okul ve kurumlar ile belirli eğitim reformu ve programları uygulayan okulların proje okulu olarak belirlenmesi ve Bakan tarafından onaylanması, bu okul ve kurumlara yapılacak öğretmen atamaları, yönetici görevlendirmeleri ile bu kapsamda tanımlanan proje okullarının bünyesindeki ortaokullara öğrenci seçilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Yeni: Bu Yönetmeliğin amacı, Milli Eğitim Bakanının onayıyla özel program ve proje uygulayan eğitim kurumu olarak belirlenen yurt içinde ve yurt dışında, yerli veya yabancı kurum ve kuruluşlarla veya başka ülkelerle iş birliği anlaşmaları çerçevesinde kurulan ve ulusal veya uluslararası proje yürüten okul ve kurumlar ile belirli eğitim reformu ve programları uygulayan okullara yapılacak öğretmen atamaları ve yönetici görevlendirmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, Milli Eğitim Bakanının onayıyla belirlenen özel program ve proje uygulayan eğitim kurumlarına yapılacak öğretmen atamaları ve yönetici görevlendirmelerini kapsar.

Proje okulu tespiti kriterleri kaldırıldı

Amaç maddesi de göstermektedir ki bir okulun proje okulu olarak belirlenmesi için düzenlenen kriterler, komisyonlar tamamen kaldırılmış bakan onayı ile proje okulu belirleme düzenlenmiştir. Eski yönetmelikte proje okulunu belirlemek üzere bakanlıkta bir komisyon kurulmakta komisyon proje okulu olarak belirlenecek okullar için;
Fiziki alt yapı, donanım, insan kaynağına sahip olması,
Kapsamlı bir gelişim planı hayata geçirmek üzere seçilmiş olması,
Bakanlıkça ulusal veya uluslararası düzeyde yeni ya da farklı bir program veya projeyi uygulayan veya uygulanması planlanan okul olması,
Kamu kurum/kuruluşları, organize sanayi bölgesi, serbest ticaret bölgesi, ilgili alanda büyük ölçekli işletme veya sivil toplum kuruluşları ile görev alanına uygun kendine has uygulamalar ve kapsamlı çalışmalar içeren konularda protokol yapması,
Yetkili kurum ve kuruluşlarca akredite edilmiş olması,
Merkezi sınavlarda kendi türünde başarı ortalamasına göre il genelinde ilk beş dereceye sahip olması,
Okulun açılış tarihi, yapısı veya yetiştirdiği devlet adamları itibarıyla tarihi nitelik taşıması,
.
Gibi şartlar aranmaktaydı. Yeni yönetmelikte bu durumlar tamamen kaldırılmıştır. Sadece bakan onayına yer verilmiştir.

Bir yönetmelik daha erekli

Bakanlığın bu noktada proje okulu belirlemeye yönelik ayrı bir yönetmelik çıkarması gerekecektir. Aksi halde tamamen keyfi bir uygulama söz konusu olacak ve kanunun lafzına da aykırı bir uygulama ile karşı karşıya kalınacaktır.

Yönetmelik ve değişikliklere genel bakış

Proje okullarına öğretmen ataması veya yönetici görevlendirmesi yapılırken öğretmen ve yöneticilikte aranacak şartlar (bazı küçük değişiklikler dışında) eski yönetmelikteki gibi düzenlenmiştir.

Duyuru

Yeni yönetmelikte daha önce yargı (Danıştay) kararı ile yönetmeliğe giren duyuru konusu açıkça yer almıştır. Buna göre merkezi duyuru yapılacak ve bu duyuruya göre başvuru yapanlar arasından bakanlıkça öğretmen ataması ve/veya önetici görevlendirmesi yapılacak. Daha önce ilgili genel müdürlüğün inhasına bağlı yapılan atamalarda inha kaldırılmış direkt bakan onayına bağlanmıştır.
Duyuruya ve yanlışlıklara ilişkin daha önce ele aldığımız bazı hususlar göz önüne alınmış olsa da proje okulu uygulamasını n yarattığı sorunlar artarak devam etmekte yeni düzenleme de çözüm olmamaktadır.

https://www.memurlar.net/haber/1016367/proje-okulundaki-yanlis-uygulamalar-durdurulmali.html

Atama/görevlendirme şartları

Öğretmen olarak atanacak şartlar eski yönetmelikteki gibi olup ihtiyacın karşılanamaması durumlarında aday öğretmenlerin de atanabilmesinin yolu açılmıştır. Atanacak öğretmeler öncelikle aynı ildeki öğretmenlerden yapılacak olup ihtiyacın karşılanamaması durumunda farklı illerden de yapılabilecek.
Madde şöyle;
MADDE 4- (1) Öğretmen olarak atanacaklarda aşağıdaki şartlar aranır:
a) Okul/kurumlarda 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (A) ve (B) bentleri kapsamında öğretmen olarak görev yapıyor olmak.
b) Adaylık süresi dahil en az dört yıl öğretmenlik yapmış olmak.
c) Zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen yerler dışındaki proje okullarına atanacaklar bakımından, ilgili mevzuata göre zorunlu çalışma yükümlülüğünü tamamlamış, erteletmiş ya da bu yükümlülükten muaf tutulmuş olmak.
(2) Öğretmen ihtiyacının birinci fıkra kapsamında karşılanamaması durumunda, öncelikle birinci fıkranın (b) bendinde öngörülen süre dikkate alınmaksızın diğer şartlara göre, bu şekilde de ihtiyacın karşılanamaması halinde ilk atama yoluyla karşılanabilir.
(3) Öğretmen ihtiyacı, öncelikle proje okulunun bulunduğu ildeki okul/kurumlarda görev yapan öğretmenler arasından atama yapılarak karşılanır. İhtiyacın bu şekilde karşılanamaması durumunda, diğer illerdeki okul/kurumlarda görev yapan öğretmenler arasından da atama yapılabilir.

Yönetici görevlendirmelerine ilişkin genel şartlara sadece 4/B (sözleşmeli) öğretmenlik eklenmiş, özel şartlarda eski düzenlemeye göre bazı düzenlemelere gidilmiştir..
Madde şöyle:
Yönetici olarak görevlendirileceklerde aranacak özel şartlar
MADDE 6- (1) Müdür olarak görevlendirileceklerin aşağıdaki şartlardan en az birini taşımaları gerekir:
a) Okul/kurumlarda müdür olarak görev yapmış veya yapıyor olmak.
b) Okul/kurumlarda müdür başyardımcısı olarak en az iki yıl görev yapmış olmak.
c) Okul/kurumlarda kurucu müdür, müdür yardımcısı olarak ayrı ayrı veya müdür başyardımcılığı dahil toplam en az üç yıl görev yapmış olmak.
ç) Bakanlığın şube müdürü veya daha üst unvanlı kadrolarında görev yapmış olmak.
(2) Müdür başyardımcısı veya müdür yardımcısı olarak görevlendirileceklerin aşağıdaki şartlardan en az birini taşımaları gerekir:
a) Okul/kurumlarda müdür, kurucu müdür, müdür başyardımcısı, müdür yardımcısı olarak görev yapmış veya yapıyor olmak.
b) Bakanlığın şube müdürü veya daha üst unvanlı kadrolarında görev yapmış olmak.
(3) İmam hatip liselerine müdür yardımcısı olarak görevlendirileceklerde bünyesinde imam hatip ortaokulu bulunan kurumlarla sınırlı olmak ve en az iki müdür yardımcısı normu bulunmak şartıyla müdür yardımcılarından birisinin ortaokul öğretmenleri arasından belirlenmesi esastır.
(4) Öğrencilerinin tamamı kız öğrenci olan proje okullarının müdürü ile müdür yardımcılarından en az biri ve yatılı kız öğrencisi bulunan proje okullarının müdür yardımcılarından en az birinin kadın adaylar arasından görevlendirilmesi esastır.
(5) Müdür yardımcısı sayısı üç ve daha fazla olup karma eğitim yapılan proje okullarında, müdür yardımcılarından en az birinin kadın adaylar arasından görevlendirilmesi esastır.
(6) Müdür olarak görevlendirileceklerde;
a) Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumları için atölye, laboratuvar veya meslek dersleri öğretmeni olmak,
b) Özel eğitim kurumları için Özel Eğitim öğretmeni olmak,
c) Fen liseleri için Matematik, Fizik, Kimya veya Biyoloji öğretmeni olmak,
ç) Sosyal bilimler liseleri için Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Coğrafya, Felsefe, Psikoloji veya yabancı dil öğretmeni olmak,
d) Güzel sanatlar liseleri için Görsel Sanatlar veya Müzik öğretmeni olmak,
e) Spor liseleri için Beden Eğitimi öğretmeni olmak,
şartları ayrıca aranır.
(7) Altıncı fıkrada belirtilen niteliklerde aday bulunmaması halinde, diğer alan öğretmenlerinden de görevlendirme yapılabilir.
(8) Proje okullarına atanacak öğretmenler ile görevlendirilecek yöneticiler bakımından ulusal veya uluslararası protokol ve projede yer alan özel hükümler saklıdır.
Yönetmelikte dikkat çeken bir başka husus ise norm kadro fazlalığına ilişkin düzenlemelerdir. Buna göre norm fazlası olan yönetici ya da öğretmenler proje okulu olmayan kurumlara atanmak üzere il emrine verilebilecektir.
Yöneticiler norm fazlası olmaları durumunda görev sürelerini proje okulu olmayan kurumda tamamlayabilecektir.

Sonuç olarak

Kısaca; yönetmelikte beklentiye yönelik genel bir düzenleme yoktur. Düzenleme bazı teknik sorunlara ve aksaklıkların çözümüne yöneliktir. Proje okulu uygulaması baştan sona tartışılması, yeniden ele alınması gereken bir uygulama olup atama sistemi de keyfiyete bağlıdır. MEB'in liyakat esaslı bir düzenleme yapması gerekirken geçmiş uygulamaların tekrarı niteliğindeki düzenlemesi kanunun lafzına da uygun değildir.

Maksut BALMUK
Öğretmen, Yazar