8 Eylül 1999 öncesi 16 yaşında işçilik hizmeti olan EYT kapsamına girer mi?

Detaylar/Değerlendirmeler:

EYT konusu 1/3/2023 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7438 sayılı Kanunla 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenmiş olan geçici madde 95 hükmü ile sağlanmıştır.

Bu madde hükmünde, 506 sayılı Kanun geçici madde 81 (işçi statüsündekiler), 1479 sayılı Kanun geçici madde 10 (Esnaf statüsündekiler), 2925 sayılı Kanun geçici madde 2 (Tarım statüsündekiler) ve 5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 (memur statüsündekiler) hükmünde değişikliğe gidilmiş, böylece bu maddelerde yer alan yaş şartları kaldırılmış, memurlar hariç diğerleri için sigortalılık süresi şartı korunmuştur. Memurlar için emeklilik şartları arasında sigortalılık süresi şartı bulunmamaktadır. Bu maddeler tamamıyla 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlamış kişileri kapsamaktadır.

Dolayısıyla, 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışma hayatına başlayanlar çalışma statülerine ve çalışma yaşlarına bakılmaksızın EYT kapsamına girerler ve son statülerinin tabi olduğu yaş şartı dışında emeklilik şartlarına tabi olurlar.

Devlet memurları açısından:

1 Ekim 2008 tarihinden önce memurluk hizmeti olanlar, memurluk hizmetinden sayılan yedek subaylık, vekil öğretmenlik vb. gibi hizmeti olanlar hakkında tamamıyla 5434 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.

5434 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasında;1- 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlamış olanlar için ayrı,2- 8 Eylül 1999 dahil bu tarihten sonra çalışmaya başlamış olanlar için ayrı,
Emeklilik şartları oluşur.

1- 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlamış olanlar için emeklilik şartları;

EYT'den önce bu durumda olanlar için bu tarihten önce ister işçi, ister esnaf, ister memurluk hizmetine başlamış olsunlar emeklilik yaş hesabında 23/05/2002 tarihine kadar olan hizmetlere göre emeklilik yaşı tespit edilmekteydi. Bu tespit 5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 hükmüne göre yapılmaktaydı. Bu tespit yapılırken de mutlaka 8 Eylül 1999 tarihinden önce memurluk hizmetinin olması şartı aranmamaktadır.
EYT çıktıktan sonra ister 8 Eylül 1999 tarihinden önce memurluk hizmeti olsun veya olmasın, önemli olan bu tarihten önce çalışma hayatına başlamış olmalarıdır.
Ayrıca, EYT kanununa göre 8 Eylül 1999 tarihinden önce ister işçi, ister esnaf, ister memurluk hizmetleri olsun fark etmeksizin son statülerinden, yani memur olarak emekli olmak isteyenlerden kadın 20 hizmet yılını, erkek 25 hizmet yılını tamamladığında yaş şartı aranmaksızın emeklilik talebinde bulunabileceklerdir.

Yine, memurların emeklilik şartlarında herhangi bir sigortalılık süresi de aranmadığından 8 Eylül 1999 tarihinden önce SGK primleri ödenmiş şekilde çalışmış olması şartıyla sadece kadın ise 20 veya erkek 25 tam hizmet yıllarının tamamlanması (işçi, esnaf, borçlanılan hizmet, memurluk vb. gibi toplam hizmet üzerinden) emeklilik müracaatı için yeterli olacaktır.
2- 8 Eylül 1999 tarihinden önce işçi statüsünde, sözleşmeli statüde çalışmaları olup da ilk kez memurluğa 1 Ekim 2008 tarihinden sonra başlayanlar:
Memurluğa 1 Ekim 2008 tarihinden sonra başlayanlar 5510 sayılı Kanun hükümlerine tabi olurlar.
Bu durumda olanlar hakkında da, yani 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlamaları durumunda 5510 sayılı Kanun Geçici Madde 2 hükmü uygulanır. Bu hüküm gereği de yine yaş şartı hariç kadın ise 20, erkek ise 25 hizmet yılını doldurmuş olanlar EYT kapsamına girmekte ve yaş şartı aranmadan emeklilik kazanımları sağlanmaktadır.

18 yaşını doldurmadan geçen işçilik süreleri konusu:

18 yaşını doldurmadan önce prim ödemek suretiyle işçi olarak çalışılan süreler memurların hizmet süreleri ile bütünleştirilir, emeklilik hizmet sürelerinin toplamında değerlendirilir. Bu süreler 8 Eylül 1999 tarihinden önce geçen süreler ise EYT kapsamına dahil eder.

Hizmet bütünleşme;

2008 yılı Ekim ayından önce çalışmaları olanlar için 2829 sayılı Kanun hükümlerine göre,
2008 yılı Ekim ayından önce işçi, esnaf, memurluk gibi hizmetleri olmayanlar için ise 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre,
Hizmetler tek bir yapıda birleştirilmekte ve emeklilik işlemleri toplam hizmet üzerinden yapılmaktadır.
Ayrıca, 4857 sayılı İş Kanununda 18 yaşını doldurmamış kişilerin de çalışabilecekleri Madde 71 hükmü ile "Onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, ondört yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler." ibaresi ile açıklanmıştır.

5434 e tabi memurlar açısından;

Memurların, memurluktan önce geçen işçi statüsündeki çalışmalarının hangi yaşlarda geçip geçmediğinin bir önemi bulunmaz. İşçi olarak çalışırken Sosyal Güvenlik Kurumuna tüm sigorta kollarına tabi primleri yatırılmış ise, bu kişinin 18 yaş altı da olsa bu şekilde geçen hizmetleri bütünleşir ve memur statüsünden emekli olduklarında toplam hizmetlere dahil edilir.
İşçilik dışında, memurlukta da 18 yaş altında geçen hizmetlerin kabul edilmesine yönelik istisnalar bulunur.
Bu durum şayet memur olmadan bir meslek veya sanat okulunu bitirip kaza-i rüşt kararı alıp bu öğrenimleriyle ilgili memurluk görevine başlayanlarda 18 yaş aranmaz. 18 yaşından önce de memurluğa başladıkları kabul edilir ve bu süreler toplam hizmetlere dahil edilir.

Memurların emekliliğinde sigortalılık başlangıcının bir önemi bulunmaz, sigortalılık başlangıcı işçilere bağlanacak olan emekli aylığında dikkate alındığından, bunlar hakkında 18 yaşın doldurulmasından önce geçen süreler sigortalılık başlangıcı olarak esas alınmaz, ancak yine de hizmet olarak esas alınır. Yine işçilerde 1981 yılı öncesinde de sigortalılık başlangıcı olarak sayılmakta, bu tarihten sonra sayılmamaktadır.

5510 a tabi memurlar açısından;

5510 sayılı Kanunda sigortalı sayılma 18 yaşını doldurmayla başlamakta, 18 yaşını doldurmayanlar bu Kanunda sigortalı sayılmamaktadır.
Ancak, kaza-i rüşt kararı bulunanlarda, yine 18 yaşının bitirilmesi şartı aranmamaktadır. Kaza-i rüşt kararı olmaksızın 18 yaşından önce geçen süreler hizmet olarak kabul edilmemektedir. Şayet memurun, memurluk öncesinde 18 yaşın altında geçen sigortalı süreleri varsa hizmet olarak sayılmaktadır.

Sonuç değerlendirmemiz olarak;

Memurların, memuriyet öncesinde ve 4759 sayılı Kanun kapsamında da belirtildiği şekilde 18 yaşının altında geçen sigortalı süreleri memurların hem hizmet, hem de 8 Eylül 1999 tarihinden önce geçmiş olması şartıyla EYT kapsamına dahil eder ve emeklilik işlemlerinde bu hizmetler de esas alınarak 20 ve 25 hizmet yılını doldurmaya katkı sağlar.
Ancak, memurluk dışındaki diğer statülerden emeklilikte sigortalılık süresi de şartlar arasındadır ve bu durumda 1981 sonrası 18 yaşını doldurdukları tarih itibariyle sigortalılık süresi aranır, ancak her durumda 18 yaş altı hizmetler de prim ödeme gün sayısına dahil edilir.

Dolayısıyla, her durumda 8 Eylül 1999 öncesi süreye bakılmaksızın SGK primleri ödenmiş ve hizmet kabul edilmiş sürelerin olması, kişileri EYT kapsamına dahil eder.

Konular ilgili daha önce yapmış olduğumuz değerlendirmeler için aşağıdaki adreslerimiz ziyaret edilebilir.

https://www.memurlar.net/haber/1060035/18-yasin-altinda-iscilik-suresi-memuru-eyt-li-yapar-mi.html
https://www.memurlar.net/haber/1060040/eyt-konusunda-ziyaretci-sorulari-3.html
https://www.memurlar.net/haber/1036744/18-yas-altinda-gecen-iscilik-sureleri-memur-emekliligini-etkiler-mi.html
https://www.memurlar.net/haber/676701/18-yasindan-once-gecen-hizmetlerin-memur-emekliligine-etkisi-olur-mu.html