Özel eğitim alan öğrencilere verilecek eğitimlerde nelere dikkat edilecek?

Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü 30.10.2023 tarih ve 88381308 sayılı yazılarında aşağıdaki açıklamalara yer verildi.

Özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin her tür ve kademedeki eğitimlerini öncelikle kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla akranları ile birlikte aynı sınıfta tam zamanlı veya özel eğitim sınıflarında yarı zamanlı olarak sürdürmeleri esas olmakla birlikte bu öğrencilerin gelişim alanlarındaki özellikleri, eğitim ihtiyaçları ile yeterlikleri doğrultusunda hizmet sunulmak üzere özel eğitim okulları da açılmaktadır. Bunun yanında zorunlu öğrenim çağındaki özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerden sağlık problemi nedeniyle örgün eğitim kurumlarından yararlanamayan öğrencilere evde veya hastane sınıflarında eğitim hizmeti verilmektedir.

Eğitimlerini kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla sürdüren öğrenciler ile evde veya hastane sınıfında eğitim alan öğrencilere sunulan eğitim hizmetlerinin kalitesinin artırılması, ülke genelinde uygulama birliğinin sağlanması amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.

1.İl/ilçe milli eğitim müdürlüklerinin birimleri tarafından Kaynaştırma/Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Uygulamaları Ulusal Eylem Planı'nda (2022-2026) yer alan faaliyetlerin il/ilçe milli eğitim müdürlükleri ve okul müdürlüklerince incelenerek eğitim öğretim yılı süresince çalışmaların aktif olarak sürdürülmesi,

2.Okulların erişilebilirliğinin artırılmasına yönelik gerekli tedbirlerin alınması, (rampa, lift, hissedilebilir yüzeyler vb.)

3.Özel eğitim sınıfı açılması sürecinde; kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması amacıyla yerleşim yerinde açılmış olan mevcut özel eğitim sınıflarının eğitim hizmeti verdiği kademe, sınıflara kayıtlı olan öğrencilerin yetersizlik türü, sınıfların kapasitesinin azami sayıya ulaşıp ulaşmadığı ve bu sınıflara taşıma yoluyla eğitime erişim sağlanıp sağlanamayacağı ile yerleşim yerinde bulunan özel eğitim okullarının öğrenci kapasitelerinin göz önünde bulundurulması,

4.Destek eğitim odası ve özel eğitim sınıfı açılması/kapatılması, e-Okul Yönetim Bilgi Sistemine tanımlanmasına ilişkin iş ve işlemlerin il/ilçe milli eğitim müdürlüklerince yapılması, konuya yönelik yazışmaların Bakanlığımıza gönderilmemesi,

5.Tam zamanlı kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitimlerini sürdüren öğrenciler için eğitim gördükleri okullarda destek eğitim odalarının açılması, öğrencilerin destek eğitim odasında alacakları eğitime ilişkin planlama yapılması, öğretmen görevlendirilmesi ve bu hizmetin ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda yürütülmesi,

6.Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitime devam eden öğrencilerin kademeler arası geçişlerinde özel eğitim değerlendirme kurul kararlarının güncellenmesi,

7.Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarına yerleştirilen veya nakil-geçişleri talep edilen kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitime tabi öğrencilerin şartlarını taşıdıkları meslek alan ve dallarına il/ilçe özel eğitim hizmetleri kurulu öğrenci yerleştirme ve nakil komisyonu kararı doğrultusunda dengeli bir şekilde yerleştirilmelerinin sağlanması, ...

8.Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitimlerini sürdüren öğrencilerin öğrenim gördüğü okul müdürlüklerince Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) Geliştirme Birimlerinin kurulması, Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarının hazırlanması, uygulanması ve izlenmesine yönelik gerekli tedbirlerin alınması,

9.Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamalarının etkin yürütülmesi amacıyla rehberlik ve araştırma merkezleri ile rehberlik ve psikolojik danışma servisleri tarafından öğretmenlere, yöneticilere, özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler ile ailelerine ve olağan gelişim gösteren öğrenciler ile ailelerine yönelik bilgilendirme çalışmalarının yapılması,

10.Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitimlerini sürdüren öğrencilerin okula devamlarının sağlanması için gerekli tedbirlerin alınması ve öğrencilerin devamsızlığıyla ilgili velilerine yapılacak tebligat işlemlerinin zamanında, ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda posta, e-posta ve/veya bilişim araçları ile yapılması,

11.Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitimlerini sürdüren öğrencilere yönelik ölçme ve değerlendirme işlemlerinde Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği, Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme ve Değerlendirme Yönetmeliği ve Milli Eğitim Bakanlığı Yazılı ve Uygulamalı Sınavlar Yönergesinde yer alan hükümler doğrultusunda öğrencinin BEP'inin esas alınması,

12.Evde ya da hastanede eğitim hizmetlerinin ilgi Yönetmelik hükümlerinin yanında Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün 17.10.2022 tarihli ve E-10096465-160.01.05-61005117 sayılı yazısı doğrultusunda öğrenci velisinin talebi dikkate alınarak özel eğitim hizmetleri kurulunun kararı doğrultusunda yüz yüze veya uzaktan canlı ders olarak da yapılabilmesine yönelik gerekli iş ve işlemlerin yürütülmesi, evde ya da hastanede eğitim alan öğrencilerin durumlarının e-Okul Yönetim Bilgi Sistemi'nde yer alan "Öğrenci Genel Bilgileri" bölümüne işlenmesi,

13.0-36 aylık özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için erken çocukluk dönemi eğitimi hizmetlerine ilişkin sürecin planlanması, öğretmen görevlendirilmesi ve bu hizmetin Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda yürütülmesi,

14.MEBBİS e-Okul Modülü duyurular ve açıklamalar bölümünün düzenli olarak takip edilmesi,

15.Bakanlığımızca yanıtlanmış e-Okul Yönetim Bilgi Sisteminde sınıf değişikliği, kademe değişikliği, devam-devamsızlık vb. konulara ilişkin örnek teşkil eden yazı ve görüşlerin arşivlenerek benzer konularda gereksiz yazışmaların önüne geçilmesi,

16.e-Okul Yönetim Bilgi Sistemi ile ilgili olarak; kayıt, nakil, sınıf yükseltme, sınıf atlatma vb. sorunların öncelikli olarak il/ilçe milli eğitim müdürlükleri aracılığıyla çözülmesi, varsa çözülemeyen durumların valilikler aracılığıyla öğrencinin eğitim gördüğü okulun bağlı bulunduğu Genel Müdürlüğe bildirilmesi,

17.Genel Müdürlükler ile yapılan yazışmalarda bulunması gereken bilgi ve evrakların (örneğin e-Okul Yönetim Bilgi Sisteminde yaşanan sistem hatası, uyarı vb. ilişkin ekran görüntüsü, öğrencinin adı-soyadı, T.C. Kimlik Numarası, okulu, kurum kodu, sınıfı, alan/dal bilgileri, İl/İlçe Özel Eğitim Hizmetleri Kurul Kararı, BEP Geliştirme Birimi Kararı, veli dilekçesi vb.) eksiksiz olarak iletilmesi,

18.Temel eğitim kademesindeki kademe değişikliğine ilişkin talep edilen iş ve işlemler il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinde görevli temel eğitim e-Okul Yönetim Bilgi Sistemi yetkili kullanıcısı tarafından e-Okul Yönetim Bilgi Sistemi üzerinden "Bakanlık MEM İşlemleri> İl/İlçe İşlemleri > Kademeler Arası Geçiş İşlemleri" ekranı üzerinden yerleştirme kararı alınan ortaokula kayıt işleminin yapılması,

19. Ortaöğretim kurumları bünyesinde açılmış olan özel eğitim sınıflarına (Hafif Düzeyde Zihinsel Yetersizliği/Otizmi Olan Öğrenciler İçin) alan/dal tanımlama işlemleri Özel Eğitim Meslek Okulu Programları arasında yer alan meslek alan/dallarının mesleki ve teknik ortaöğretim okul/kurumlarında en az birinin açık olması şartı aranarak; özel eğitim sınıfı açılış onayının Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğüne gönderilmesi sonrasında gerçekleştirilmektedir. Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünce alan/dal tanımlama işleminin yapılması sonrasında okul idaresi tarafından öğrenciler için 9 uncu sınıfta e-Okul Yönetim Bilgi Sisteminde "e-Okul Kurum İşlemleri/ Bilgi Giriş İşlemleri/ Özel Eğitim Alan Belirleme" ekranından öğrencilerin şubeleri ve öğrenim gördükleri alan/dal bilgilerinin seçilip kaydedilmesi, okullardaki alan/dalda 2 yıl boyunca şube oluşturulamadığı takdirde, ilgili alan/dal Bakanlıkça kapatılması,

20. Orta-Ağır Düzeyde Zihinsel/Otizmi Olan Öğrenciler İçin Özel Eğitim Sınıfı için alan/dal tanımlanması yapılmamakta olup söz konusu sınıfa kayıtlı öğrenciler için özel eğitim uygulama okulu III. kademe haftalık ders çizelgesinde yer alan iş ve beceri uygulamaları dersine ait örnek atölyelerden biri seçilerek eğitim-öğretime devam edilmesi,

21.Özel eğitim ihtiyacı olan bireyler için taşıma hizmeti sağlayan şoförler ve rehber personele yönelik düzenlenen 10 saatlik "Özel Eğitim Farkındalık Bilgilendirme Semineri"ne katılım sağlamayanların tespit edilerek eğitimlerinin planlanması,

22.Belirli gün ve haftalarda (23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü vb.) yapılan etkinliklerde özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin olağan gelişim gösteren öğrenciler ile birlikte yer almasına yönelik gerekli özenin gösterilmesi,

23.Özel eğitim sınıflarında haftalık ders programlarında seçmeli dersleri olan okulların belirledikleri seçmeli dersleri okutacak öğretmenlerin belirlenmesinde Talim Terbiye Kurulunun 20/02/2014 tarihli ve 9 sayılı kurul kararı doğrultusunda yapılması, seçmeli Teknoloji ve Tasarım dersini Teknoloji Tasarım öğretmeninin, Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersini Bilişim Teknolojileri ve Yazılım alanına atanan öğretmenlerin okutması ayrıca tüm derslere özel eğitim öğretmenlerinin ders işlenmesine destek vermek üzere katılması,

24.Her yıl Kitap Seçim Modülü Ocak-Mart ayları arasında Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünce açılmakta ve resmi yazıyla tüm illerimize bilgilendirme yapılmaktadır. Özel eğitim öğrencilerimizin ders kitabı ve yardımcı kaynak seçimlerinin okul yönetimlerince ders kitapları ve yardımcı kaynak seçim sürecinde öğrencilerin yetersizlik türüne ve takip ettikleri müfredata göre seçim yapılması,

25.Tüm ders kitaplarının içerikleri Bakanlığımız www.eba.gov.tr adresinde bulunmakta olup söz konusu içeriklerin az gören öğrenciler için bilgisayar ortamında istenen punto kadar büyütülebilmesine ve çıktılarının alınabilmesine yönelik gerekli uyarlamaların yapılmasına dikkat edilmesi,

26.Kaynaştırma/bütünleştirme uygulamalarının yürütülmesinde eğitim-öğretim ile ilgili genel müdürlüklerin web sitelerinin yanında Eğitim Bilişim Ağı (EBA), Öğretmen Bilişim Ağı (ÖBA) takip edilmesi hususları önem arz etmektedir.

Ahmet KANDEMİR