Memur, refakat iznini en fazla ne kadar süreyle kullanabilir?
Bu yazımızda, Devlet memurlarının bakmakla yükümlü olduğu anne, baba eş ve çocukları ile bakmakla yükümlü olmamakla birlikte memurun refakat etmediği durumlarda hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin rahatsızlığına dayanarak 6 ay süreyle refakat izni kullanması sonrasında bu kişiler için aynı hastalığı sebebiyle tekrar refakat izni kullanıp kullanamayacağı konusunda açıklamalarda bulunulacaktır.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 105 inci maddesinin son fıkrasında; "Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır. " hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 29/10/2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 10 uncu maddesinde,
"1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun;
a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,
b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.
(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi halinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katına kadar uzatılır.
(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.
(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.
(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması halinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.
(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük haklan korunur." hükmü yer almaktadır.
REFAKAT İZNİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME
-Memurun bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocukları için veya bakmakla yükümlü olmadığı halde refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden biri için refakat izni kullanabileceği,
-Refakat izni kullanılabilmesi için yukarıda bahsedilen kişilerin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren hastalığının bulunmasının gerektiği,
-Refakat izni kullanılabilmesi için refakat edilecek kişilerin sağlık kurulu (heyet) raporu almasının gerekli olduğu,
-Memurun yukarıda yer verilen kişiler hakkında aynı hastalığa dayanarak 3 ay süreyle refakat izni kullanabileceği gerektiğinde bu sürenin bir katına kadar uzatılabileceği dolayısıyla en fazla 6 ay süreyle refakat izni kullanabileceği,
-Aynı kişi ve aynı hastalığa dayalı olarak memurun 6 aydan fazla refakat izni kullanamayacağı değerlendirilmektedir.
Bu sebeple, memurun aynı kişiye ve aynı vakaya dayalı olarak en fazla 6 ay refakat izni kullanabilmesi mevcut durumda ilgililerin hastalığının iyileşmeden memurun göreve devam etme zorunluluğunu doğurabilmektedir. Mağduriyetlerin oluşmaması açısından 657 sayılı Kanun ve mezkur Yönetmelik hükümlerinde sürelerin, tedavinin iyileşmesi şartına bağlanması şeklinde düzenlenmesi uygun olacaktır.